references
Ś W I AT, K T Ó R Y P O T R Z E B U J E E D U K A C J I M E D I A L N E J . . .
45
upowszechniania radykalnie nowych cech publiczności21. Związany był z rozwojem semiotyki wizualności i socjologicznych badań typu etnograficznego. W szczególności duży wpływ na ukształtowanie się przekonania o aktywności widzów miała koncepcja Stuarta Halla, twórcy i kontynuatora tradycji brytyjskiej szkoły kulturologicznej. Brytyjczyk pytał o to, czy widzowie telewizyjnych magazynów informacyjnych otrzymują – chociaż precyzyjniej byłoby powiedzieć: otrzymują i tworzą – te same znaczenia, jeśli kontaktują się z takimi samymi przekazami. Stwierdził, że konstrukcja (czyli interpretacja) znaczeniowa materiału wizualnego funkcjonuje w trzech ramach, czyli sposobach reagowania widza. Albo może on zasadniczo akceptować treści, wiedząc o tym, że podlega profesjonalnemu dyskursowi władzy, albo zasadniczo się z nim nie zgadzać lub też, sytuując się pośrodku, starać się negocjować między tymi możliwościami. Publiczność w tym ujęciu była znacznie bardziej „aktywna” w porównaniu z modelem pasywnym, jakkolwiek sporo brakowało jej do pełnej aktywności, związanej ze swobodnym wyborem jednej z przedstawionych opcji – a przede wszystkim świadomością zajmowania takiej pozycji. Dalej sprawę posunął inny Brytyjczyk, David Morley, który przyjął wprawdzie koncepcję Halla, ale był przekonany, że wybór opcji jest uzależniony od wspólnoty przyjętych przez daną grupę przekonań typu ekonomicznego czy nawet klasowego. Jego książki z lat 80. – o widowni brytyjskiego magazynu informacyjnego „Nationwide” oraz słynna „Family Television. Cultural Power and Domestic Leisure” z 1986 roku, przedstawiająca wyniki sposobów oglądania TV w brytyjskich domach – stanowiły przykład niepoprawnej i nieakceptowanej przez środowisko socjologów metody etnograficznej. Środowisko oburzało się, gdy tymczasem zastępy innych badaczy nauk społecznych (szczególnie z kręgu rosnących wówczas w siłę gender studies) zachwycały się możliwościami aplikowania propozycji Morleya do wielu dyscyplin i problemów badawczych. Według Brytyjczyka (oraz wtórującego mu Australijczyka, Johna Fiske’a) nie ma czegoś takiego jak proces „odbierania” znaczeń nadanych przez aktywną instancję do
Zob. V. Costello, B. Moore, Cultural Outlaws. An Examination of Audience Activity and Online Television Fandom, „Journal of Television & New Media”, vol. 8 nr 2, 20 maja 2007, s. 124-153.
21