references
KOMPETENCJE MEDIALNE
15 1
społecznej kontroli i regulacji, czy reprodukcji kultury i istniejących stosunków społeczno-ekonomicznych, a w jakim – jako środek społecznej emancypacji poprzez edukację?9 Kwestie te podnosi w swoich pracach jeden z klasycznych badaczy problematyki edukacji medialnej, Len Masterman. Jego zdaniem celem kształcenia kompetencji medialnych jest „upełnomocnienie” (empowerment) większości obywateli oraz utrwalanie demokratycznych struktur w społeczeństwie. Wzmacniają one zarówno krytyczną inteligencję, jak i krytyczną autonomię obywateli, a przy tym kompetencje te mają charakter „tematyczny”, bowiem są wyraźnie sprofilowane sytuacyjnie. Pozwalają one oświetlać i wyjaśniać sytuacje życiowe uczących się, a koncentrując się na tym, co „tu i teraz”, co należy do materii ich życia codziennego, wyjaśniają te fakty biograficzne, odnosząc je do szerokiego kontekstu historycznego i ideologicznego10. Masterman w swoich postulatach podkreśla kilka kluczowych kwestii związanych z kształceniem kompetencji medialnych – po pierwsze akcentuje ich cele społeczno-polityczne, po wtóre zwraca uwagę na konstruktywistyczny i ideologiczny wymiar przekazów medialnych (m.in. zagadnienie reprezentacji), po trzecie wskazuje na związki edukacji medialnej z rozwojem człowieka (life-span psychology – rozwój człowieka w biegu ludzkiego życia oraz lifelong education – idea edukacji ustawicznej), po czwarte podkreśla konieczność łączenia tej problematyki z codziennym życiem człowieka i jego doświadczeniami, po piąte proklamuje nową wizję pedagogiki: otwartej, demokratycznej, nastawionej na dialog i wymianę poglądów czy w końcu, proponuje odejście od reproduktywnych mechanizmów instytucji edukacyjnych (reprodukcja wiedzy, reprodukcja kultury, reprodukcja stosunków społecznych). Obok związku kompetencji medialnych z innymi kompetencjami człowieka (np. językowymi, komunikacyjnymi, obywatelskimi) przedmiotem rozważań jest także ich ewolucja w odniesieniu do rozwoju poszczególnych formacji społecznych. Chodzi o to, by prześledzić
9 Por. H.A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki krytycznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010. 10 L. Masterman, 18 Principles of Media Education, [online:] http://www.medialit.org/ reading-room/media-awareness-education-eighteen-basic-principles , [dostęp: 14.12.2015].