references
1 52 C Z Ę Ś Ć
III
jak i automatycznego przetwarzania16. Stopień, w jakim poznawcze zasoby są lokowane w proces kodowania, przechowywania i wydobywania obrazów medialnych jest uzależniony od procesów, uporządkowanych od tych mniej lub bardziej automatycznych do tych świadomie kontrolowanych17. O przydziale zasobów decyduje wiele czynników, które mają swoje źródło zarówno w specyfice przekazu, jak i odbiorcy. Lang wymienia wśród nich: kryterium nowości, nieprzewidywalności czy specyfiki docierających informacji, która może wynikać zarówno ze struktury, jak i treści bodźca18. Inny ważny element to motywy odbiorcy, jakimi kieruje się, odbierając konkretny przekaz. Procesy poznawcze odpowiedzialne za dystrybucję wysiłku umysłowego wkładanego w selekcję i zapamiętywanie informacji płynących z mediów są moderowane przez nasze emocje i motywację19. Istotnym mechanizmem, który sprawia, że zasoby poznawcze są automatycznie lokowane w proces kodowania sygnałów jest reakcja orientacyjna (ang. orientating response)20. Cechy przekazu, które wywołują reakcję orientacyjną, a co za tym idzie automatyczne skierowanie uwagi widza na przekaz to, np. powiązane i niepowiązane cięcia w ścieżce wideo, efekty dźwiękowe lub zmiany w głosie w ścieżce audio, a także animacje21. Z uwagi na tradycje
16 A. Lang, R.F. Potter, P.D. Bolls, Where Psychophysiology Meets the Media: Taking the Effects Out of Media Research, [w:] Media Effects: Advances in Theory and Research, (red.) J. Bryant, M.B. Oliver, Routledge, New York and London 2009, s. 185–206. 17 A. Lang, R.F. Potter, P. Bolls, Something for Nothing: Is Visual Encoding Automatic?, „Media Psychology”, nr 7(2) 1999, s. 145-164; W. Schneider, S.T. Dumais, R.M. Shiffrin, Automatic and Control Processing and Attention, [w:] Varieties of Attention, (red.) R. Parasuraman, D.R. Davies, Academic Press, Orlando, FL 1984, s. 1–25. 18 A. Lang, The Limited Capacity…, op. cit. 19 M.M. Bradley, B.N. Cuthbert, P.J. Lang, Picture Media and Emotion: Effects of Asustained Affective Context, „Psychophysiology”, nr 33(1996), s. 662-670; P.J. Lang, M.M. Bradley, Appetitive and Defensive Motivation is the Substrate of Emotion, [w:] Handbook of Approach and Avoidance Motivation, (red.) A.J. Elliot, Psychology Press, Taylor & Francis Group, New York 2008, s. 51–66. 20 A. Lang, Involuntary Attention and Physiological Arousal Evoked by Structural Features and Emotional Content in TV Commercials, „Communication Research”, 17(3)/1990, 275–299. 21 Por. A. Lang, Involuntary Attention…, op. cit.; A. Lang, S. Geiger, M. Strickwerda i J. Sumner, The Effects of Related and Unrelated Cuts on Television Viewers’ Attention, Processing Capacity, and Memory, „Communication Research”, 20(1) / 1993, s. 4-29; R.F. Potter, The Effects of Voice Changes on