references
402 C Z Ę Ś Ć
III
w polskiej szkole6. Nie brak natomiast dowodów na to, że powyższy paradoks zamykający się w pytaniu: „kto kogo ma uczyć?” funkcjonuje wśród tradycyjnej i obciążonej wieloletnimi tradycjami części mediów – zwłaszcza mediów publicznych. Można powiedzieć, że – pozostając przy nazewnictwie Prensky’ego – wielu tradycyjnych nadawców to przysłowiowi „cyfrowi imigranci”, niejako posługujący się językiem cyfrowym ze śmiesznym akcentem. Większość europejskich telewizji publicznych na przykład to nadawcy z gruntu tradycyjni. Ich korzenie sięgają czasów, gdy radio, a po nim telewizor były swojego rodzaju „magicznymi skrzynkami”, a związana z nimi technologia swoistą „czarną magią”. Media tradycyjne od swego zarania przemawiały do widza z wyżyn swoich masztów nadawczych, a rola widza ograniczona była do słuchania, oglądania, a w najlepszym razie pisania listów – „z pytaniami”, rzadziej z opiniami – „do redakcji”. Ale, jak powiada Henry Jenkins, to pojedyncze czarne pudło kontrolujące wszystkie media odeszło do lamusa7. Wyrośli z tego pnia nadawcy potrafią jeszcze jako tako zaspokoić potrzeby tradycyjnego odbiorcy, ale już w mniejszym stopniu potrafią sobie poradzić z nowym pokoleniem widzów, dla których telewizja jest tylko jedną z barw na wielobarwnej palecie mediów. Dla nich to atomy stały się bitami informacji, przepływającymi między rozmaitymi platformami8. Nowy widz nie jest już bowiem tylko odbiorcą, ale też użytkownikiem – kimś oczekującym partnerskich stosunków z twórcą i dystrybutorem medialnych treści. Paradoks widza ukształtowanego w coraz większym stopniu przez media inne poza telewizją, zwłaszcza interaktywne, polega na tym, że często rozumie on nowoczesne media lepiej od tradycyjnego nadawcy. A co na to tradycyjni nadawcy? Media o tradycyjnym rodowodzie, takie jak linearna telewizja – czy to publiczna, czy komercyjna – niejako z dnia na dzień utraciły swój niemal absolutny monopol na uwagę widza. I chociaż współczesny widz polskiej telewizji publicznej wciąż
G.D. Stunża, Edukacja medialna w podstawie programowej, Aneks do Raportu „Cyfrowa Przyszłość”, Fundacji Nowoczesna Polska, [online:] http://nowoczesnapolska.org.pl/wp-content/uploads/2012/01/Cyfrowa-Przysz%C5%82o%C5%9B%C4%87aneks-14.pdf . 7 H. Jenkins, Convergence Culture: Where Old and New Media Collide, New York University Press, New York 2006. 8 G.D. Stunża, op. cit.
6