references
W P ŁY W S P O S O B Ó W K O R Z Y S T A N I A Z M E D I Ó W N A P O Z N A W C Z E . . .
1 53
badawcze wywodzące się z psychologii poznawczej model Lang i jej współpracowników stanowi doskonały punkt odniesienia do psychologicznych badań nad odbiorem przekazów audiowizualnych, zwłaszcza przekazu telewizyjnego i filmu22. W dążeniu do uzyskania rzetelnych i trafnych wyników w tego typu badaniach ważny jest dobór odpowiedniej metody, ale przede wszystkim świadomość złożoności przekazów medialnych adresowanych do różnych kanałów zmysłowych. Zastosowanie psychofizjologicznych pomiarów do analizy poznawczego i emocjonalnego przetwarzania informacji audiowizualnych było jednym z najważniejszych kroków w dziedzinie psychologii mediów. Psychofizjologiczny pomiar pozwala bowiem na rejestrację procesów zachodzących w trakcie odbioru przekazów medialnych. Wśród metod psychofizjologicznych, najczęściej wykorzystywanych do analizy procesu przetwarzania komunikatów medialnych możemy wyróżnić w pierwszej kolejności pomiar aktywności serca (ang. heart rate) oraz pomiar sygnałów elektrycznych, leżących u podstaw aktywności mózgu, za pomocą elektroencefalografu (EEG). Częstość uderzeń serca to wskaźnik, który intuicyjnie kojarzy się bardziej z emocjonalnym niż poznawczym przetwarzaniem. Trzeba jednak pamiętać, że szybkość pracy serca jest kombinacją impulsów pochodzących z sympatycznego i parasympatycznego układu nerwowego. Aktywacja układu sympatycznego wiąże się z podnieceniem, podczas gdy zróżnicowanie w obrębie aktywności parasympatycznego układu nerwowego odpowiada zróżnicowaniu w zakresie lokowania poznawczych
Orienting and Immediate Cognitive Overload in Radio Listeners, „Mediate Psychology”, 2(2)/2000, s. 147-177; R.F. Potter, A. Lang i P.D. Bolls, Identifying Structural Features of Audio: Orienting Responses During Radio Messages and Their Impact on Recognition, „Journal of Media Psychology: Theories, Methods, and Applications”, 20(4) / 2008, s. 168-177; F. Diao, S.S. Sundar, Orienting Response and Memory For Web Advertisements: Exploring Effects of Pop-up Window and Animation, „Communication Research”, 31(5) / 2004, s. 537-567; P. Francuz, Rozumienie przekazu telewizyjnego, [w:] Psychologiczne badania telewizyjnych programów informacyjnych; Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002; A. Lang, J. Borse, K. Wise, i P. David, Captured by the World Wide Web – Orienting to Structural and Content Features of Computer-presented Information, „Communication Research”, 29(3) / 2002, s. 215-245. 22 Por. Psychologiczne aspekty komunikacji audiowizualnej, red. P. Francuz, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2007.