references
KOMPETENCJE MEDIALNE
1 27
także potrzebę rozwijania kompetencji medialnych w biegu ludzkiego życia. Istotnym aspektem tego modelu są tzw. tabele kompetencji określające standardowe umiejętności poznawcze, techniczne czy społeczne człowieka na różnych etapach rozwoju. Bardzo często do opracowania klucza kompetencji wykorzystuje się koncepcję rozwoju poznawczego dziecka Jeana Piageta. Poniższe tabele przedstawiają podstawowe idee tego ujęcia modelowego (na przykładzie kompetencji telewizyjnych). Krytycy koncepcji Piageta dodali fazę kolejną, powyżej 12 roku życia, określaną jako stadium myślenia postformalnego z jego relatywizmem, dialektycznością i dywergencyjnością, co może stanowić źródło inspiracji dla analizy kompetencji medialnych u adolencentów.
Faza rozwoju poznawczego Inteligencja sensoryczno-motoryczna (0–2 lat) Wyobraźnia przedoperacyjna (2–7 lat)
Umiejętności Intencjonalność (wyróżnianie środka i celu w działaniu), zdolność do tworzenia reprezentacji umysłowej, początki kształcenia się funkcji symbolicznej Dwoistość stanów i przekształceń, intuicja dziecięca oparta na transdukcji; stopniowo wykształca się pojęcie stałości przedmiotu Myślenie operacyjne (odwracalne), w rachunku klas – operacja negacji (inwersji); w rachunku relacji – operacja wzajemnej zwrotności; brak umiejętności równoczesnego zastosowania obu ww. operacji; rozwiązywanie problemów metodą prób i błędów Posługiwanie się pełną odwracalnością, rozumowanie oparte na kombinatoryce, prawdopodobieństwie, logice zdań, formułowaniu hipotez i ich weryfikacji
Okres operacji konkretnych (7–12 lat)
Okres operacji formalnych (pow. 12 lat)
Tabela 10. Fazy rozwoju dziecka u Piageta i przykładowe umiejętności. Oprac. własne.
W odniesieniu do możliwości rozwojowych dziecka określa się empiryczne wyznaczniki jego kompetencji medialnej. Drugi model – poznawczy – akcentuje rolę procesów umysłowych, głównie różnych form inteligencji oraz strategii percepcyjnych w użytkowaniu mediów oraz dekodowaniu przekazów medialnych. Bardzo często odnosi się go do koncepcji inteligencji wielorakiej Howarda Gardnera stworzonej w 1983 roku. Zakłada ona, iż inteligencja nie jest jedyną intelektualną właściwością, która określa możliwości