references
204 C Z Ę Ś Ć
III
„Porzucona generacja” i „socjalizacja pod własnym nadzorem”
W dokonywaniu tych wyborów młodzi są sami. Sami również muszą sobie radzić ze złożonością i pułapkami świata, w którym żyją. Rodzice poświęcając się zarabianiu pieniędzy i własnym karierom, mniej czasu poświęcają rodzinie, a czując własną nieadekwatność w wielu sprawach, oddają znaczną część pola młodzieży. Edukacja pod presją praw rynku wyraźnie „wyzwala się” od myślenia normatywnego i salwuje ucieczką w obszary minimalistycznie pojmowanej racjonalności adaptacyjnej, w dyskurs technokratyczny zdominowany kategorią efektywności kształcenia. Profesjonalni wychowawcy już dawno „oddali pole” – stracili świadomość celów, nie czują potrzeby szukania moralnych wzorów, zgubili kryteria wartościowania świata. Większość uczącej się młodzieży nie wie, czego (jakich cech charakteru) oczekują od niej nauczyciele46. Państwo jest wielkim nieobecnym – główny przekaz wysyłany do młodzieży sprowadza się do porad typu: inwestuj w siebie, dbaj o swoją edukację, radź sobie sam, miej dzieci, bądź dobrym patriotą. W przeciwieństwie do państwa Kościół Katolicki jest bardzo ofensywny, ale z trudem dociera do młodzieży. Swoją aktywność i zaangażowanie lokuje w obszarach, w których młodzież niechętnie go widzi – jest to sfera publiczna i obyczajowość. W innych kwestiach (etycznych, światopoglądowych – bardzo ważnych dla młodzieży) Kościół stosuje strategię uniku lub pozoru. Wycofywanie się państwa z różnych form wsparcia, wycofywanie się instytucji edukacyjnych z roli przewodnika po świecie i wycofywanie się rodziców oraz nauczycieli z roli mentorów powiększyły sferę wolności, jaka pozostaje do dyspozycji młodzieży, ale też zrzuciły ciężar odpowiedzialności za dokonywane wybory na samą młodzież. Pozostawieni sobie i namawiani do samodzielnego poszukiwania inspiracji młodzi spędzają dużą część czasu we własnym gronie. Intensywny rozwój elektronicznych mediów i coraz łatwiejszy dostęp do komputerów sprawiły, że Internet stał się ich domem, przestrzenią
K. Szafraniec, Orientacje życiowe uczącej się młodzieży, [w:] Młodzież jako problem i jako wyzwanie ponowoczesności, (red.) K. Szafraniec, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.
46