references
F I L M J A KO M E D I U M O J Ę Z Y KO W E J N AT U R Z E . . .
299
jako widzów i czytelników. Wyniki badań czytelnictwa w Polsce są alarmujące – w roku 2012 aktywnych czytelników (czyli osób czytających nie mniej niż siedem książek rocznie) było 11%, zaś brak kontaktu z książką zadeklarowało aż 60,8 % badanych. Pozostałe 28% respondentów miało kontakt z więcej niż jedną książką, ale mógł nią być także album, poradnik czy zbiór przepisów kulinarnych3. Wniosek jest mocno przygnębiający – Polacy w swojej przeważającej większości nie mają kontaktu z literaturą, nawet tą popularną4. Obowiązująca od 2009 roku podstawa programowa języka polskiego była opracowywana jako dokument ułatwiający szkole działanie w kierunku zjednywania literaturze zainteresowania młodzieży, ale to zaledwie mały krok na tej drodze. Poza tym – nie wszystkie wszak przyczyny zapaści czytania leżą po stronie szkoły. Gdyby jednak przeprowadzić badania dotyczące kontaktu Polaków z filmem, okazałoby się zapewne, iż rocznie średnio oglądamy 200 – 300 filmów, a może nawet więcej. Dlaczego bowiem do tej kategorii nie mielibyśmy zaliczać odcinków seriali, reportaży filmowych, wideoklipów (a nawet reklam)? To właśnie one, a nie pełnometrażowe filmy fabularne, stanowią zapewne główną część uniwersum kultury audiowizualnej, pośród której żyje społeczeństwo5. Wszystkie one jednak operują językiem filmu, który stał się dziś najpopularniejszym kulturowym
Badania te rutynowo przeprowadza Biblioteka Narodowa wraz z ośrodkami badania opinii społecznej. Zob. http://www.bn.org.pl/aktualnosci/501czytelnictwo-polakow-w-2012-r.-%E2%80%93-wyniki-badan.html , [dostęp 30.09.2014]. Najnowszy raport Biblioteki Narodowej z 2015 roku potwierdza ten stan rzeczy. (zob. http://www.bn.org.pl/aktualnosci/835-raport%3A-stanczytelnictwa-w-polsce-w-2014-r..html ). 4 Trzeba uczciwie dodać, że stan czytelnictwa wśród młodzieży w niektórych badaniach nie wygląda tak przygnębiająco, jak przytoczone szacunki. Badania Zofii Zasackiej z IBE wskazują, że popularność książki wśród nastolatków jest dość znaczna, przy czym aktywność czytelnicza gimnazjalistów i licealistów nie dotyczy rzecz jasna lektur szkolnych. Zob. Z. Zasacka, Nastolatki i książki. Od czytania codziennego do unikania, [w:] „Edukacja” 2012, nr 2 (118), s. 20-35. Nieco mniej optymistyczne wnioski przynosi raport IBE z 2014 roku (http:// www.eduentuzjasci.pl ). 5 Na początku 2014 roku Newsweek podał dość zaskakującą informację o wzroście wymiaru czasu, jaki Polacy spędzają przed telewizorem – w 2013 roku były to średnio 4 godziny i 7 minut. Zob. http://polska.newsweek.pl/polacyogladaja-coraz-wiecej-telewizji-czas-przed-telewizorem,artykuly,278284,1.html , [dostęp: 30.09.2014].
3