references
1 08 C Z Ę Ś Ć
II
dla toczącej się obecnie debaty: kompetencje medialne – czym są? Jakie są ich komponenty i wskaźniki? Jak zmieniają się one w biegu ludzkiego życia i w odniesieniu do różnych grup społecznych? Czy można je traktować całościowo, czy też postrzegać „fragmentarycznie” i specjalistycznie w odniesieniu do różnych mediów? Jak wygląda nabywanie kompetencji medialnych w różnych formach edukacji formalnej i nieformalnej? Jakie funkcje pełnią kompetencje medialne w różnych systemach politycznych, a zwłaszcza w społeczeństwach demokratycznych? Jak „mają się” kompetencje medialne do tych rozwijanych w szkole? Spróbujemy teraz spojrzeć na ww. pytania bardziej analitycznie i w nawiązaniu do wybranych zagadnień współczesnej cywilizacji medialnej. Przyjęcie jednej złożonej „konwergentnej” formy kompetencji medialnej (pan-medialna forma kompetencji obejmująca wszystkie technologie informacyjno-komunikacyjne) byłoby efektem uznania za rozstrzygające w tej kwestii przemian współczesnej mediasfery. Chodzi tu o takie procesy, jak: przejście od mediów masowych do mediów zdywersyfikowanych i tematycznych, od poszczególnych mediów działających autonomicznie w stronę konwergencji medialnej oraz od multimediów i mediów jednokierunkowych do mediów interaktywnych. Idea pan-medialnej formy kompetencji medialnej będzie ze wszech miar słuszna, jeśli weźmiemy pod uwagę zmianę paradygmatów: paradygmat masowej komunikacji zostaje wyparty przez paradygmat komunikacji multimedialnej związanej z integracją mediów i digitalizacją.
Paradygmat masowej komunikacji Media elektroniczne Autonomia każdego medium Scentralizowana produkcja i dystrybucja Statyczna emisja – recepcja Pasywna (lub aktywna) masowa recepcja Dystrybucja lokalna lub narodowa Tworzenie szerokiego audytorium Specyficzne języki dla każdego medium Paradygmat komunikacji multimedialnej Integracja mediów i digitalizacja Konwergencja mediów Produkcja i dystrybucja online Mobilna emisja – recepcja Interaktywny, fragmentaryczny odbiór Dystrybucja lokalna i globalna Tworzenie aktywnej społeczności Języki hipertekstualne i multimedialne
Tabela 3. Paradygmat masowej komunikacji i paradygmat komunikacji multimedialnej: analiza porównawcza. Źródło: José Manuel Pérez Tornero, Tapio Varis, Media Literacy and New Humanism, UNESCO Institute for Information Technologies in Education, Moscow 2010, s. 35.
Tej istotnej mediamorfozie towarzyszą zmiany w strategiach działania i myślenia użytkowników kultury medialnej. Ci ostatni bowiem nie