Cele zrównoważonego rozwoju i towarzyszące im zadania

Cel 1: Wyeliminować ubóstwo we wszelkich jego formach, na całym świecie

Zadania:

• Do 2030 roku wyeliminować na całym świecie skrajne ubóstwo, którym, według obecnie przyjętych kryteriów, dotknięci są ludzie żyjący za mniej niż 1,25 dolara dziennie.
• Do 2030 roku zmniejszyć przynajmniej o połowę odsetek mężczyzn, kobiet i dzieci, niezależnie od wieku, cierpiących biedę, we wszystkich wymiarach tego pojęcia, zgodnie z tym, jak w danym kraju jest definiowane.
• Wdrożyć właściwe dla każdego kraju systemy i odpowiednie narzędzia ochrony socjalnej dla wszystkich, włączając najniższe warstwy społeczne i objąć nimi do roku 2030 znaczącą liczbę ubogich i wymagających specjalnej troski.
• Do 2030 roku zapewnić wszystkim kobietom i mężczyznom, w szczególności ubogim i wymagającym specjalnej troski, równe prawa do korzystania z zasobów ekonomicznych, a także dostep do podstawowych usług, prawo własności i kontrolę nad ziemią i innymi dobrami, prawo do dziedziczenia, dostęp do naturalnych surowców, do odpowiednich nowych technologii oraz usług finansowych, w tym do mikrofinansów.
• Do 2030 roku zwiększyć odporność osób biednych i wymagających specjalnej troski, zmniejszyć ich narażenie i bezbronność wobec skutków zjawisk ekstremalnych, wynikających ze zmian klimatu, a także ze wstrząsów i katastrof o podłożu ekonomicznym, społecznym czy środowiskowym.
• Zapewnić znaczącą mobilizację środków pozyskiwanych z różnych źródeł, w tym poprzez zwiększenie współpracy rozwojowej, w celu zapewnienia odpowiednich przewidywalnych zasobów dla krajów rozwijających się, w szczególności tych najsłabiej rozwiniętych, aby móc wdrażać tam programy i polityki służące eliminacji biedy we wszystkich jej postaciach.
• Stworzyć ramy solidnej polityki na szczeblach krajowym, regionalnym i międzynarodowym, opartej na strategii rozwojowej wspierającej ubogich i otwartej na kwestie równości płci, by przyśpieszyć inwestycje w działania służące eliminacji ubóstwa na świecie.

Cel 2: Wyeliminować głód, osiągnąć bezpieczeństwo żywnościowe, zapewnić lepsze odżywianie, promować zrównoważone rolnictwo.

Zadania:

• Do 2030 zakończyć problem głodu na świecie i zapewnić wszystkim ludziom, w szczególności ubogim i będącym w sytuacji zagrożenia, w tym niemowlętom, dostęp przez cały rok do zdrowej, pożywnej żywności, w dostatecznych ilościach.
• Do 2030 roku wyeliminować wszelkie formy niedożywienia, do 2025 roku zrealizować uzgodnione na szczeblu międzynarodowym zadania, dotyczące niedorozwoju fizycznego dzieci poniżej 5 roku życia, a także zaspokoić potrzeby żywnościowe dorastających dziewcząt, ciężarnych i karmiących kobiet oraz osób starszych.
• Do roku 2030 podwoić wydajność rolnictwa oraz przychody małych producentów żywności, szczególnie kobiet, ludności autochtonicznej, małych, rodzinnych gospodarstw rolnych, pasterzy i rybaków, między innymi poprzez bezpieczny i równy dostęp do ziemi oraz innych zasobów i czynników produkcji, a także do wiedzy, usług finansowych, rynków i możliwości dodatkowych zarobków oraz zatrudnienia poza sektorem rolnictwa.
• Do 2030 roku zapewnić powstanie systemów zrównoważonej produkcji żywności i wdrożyć mechanizmy prężnego rolnictwa, umożliwiające zwiększenie produkcji i wydajności, wspomagające podtrzymanie ekosystemów, zwiększające ich zdolności adaptacji do zmian klimatu, ekstremów pogodowych, suszy, powodzi i innych katastrof, i stopniowo poprawiające jakość gleby i gruntu.
• Do 2020 roku utrzymać różnorodność genetyczną nasion, roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych oraz powiązanych z nimi dzikich gatunków, poprzez m.in. właściwe, służące ochronie różnorodności zarządzanie bankami nasion i roślin na poziomie krajowym, regionalnym i międzynarodowym oraz promowanie dostępu do dóbr i zapewnienie sprawiedliwego, równego podziału korzyści, wynikających z wykorzystywania zasobów genetycznych i odnoszącej się do nich wiedzy tradycyjnej, zgodnie z międzynarodowymi ustaleniami.
• Zwiększyć, między innymi poprzez wzmocnioną współpracę międzynarodową, inwestycje w infrastrukturę obszarów wiejskich, badania naukowe w dziedzinie rolnictwa i usług, rozwoju technologii i banków genetycznych roślin i zwierząt hodowlanych, w celu wzmocnienia zdolności produkcyjnych krajów rozwijających się, szczególnie krajów najsłabiej rozwiniętych.
• Zmniejszyć istniejące i zapobiec kolejnym restrykcjom i nieprawidłowościom na światowych rynkach rolnych, miedzy innymi poprzez równoczesną eliminację wszystkich form subwencji dla eksportu rolnego oraz wszystkich innych praktyk powodujących podobne efekty, zgodnie z zaleceniem Rundy rozwoju z Dohy (Doha Development Round).
• Wrowadzić rozwiązania zapewniające właściwe funkcjonowanie rynków produktów żywnościowych i ich pochodnych oraz ułatwić bieżący dostęp do informacji rynkowych, w tym na temat rezerw żywnościowych, w celu ograniczenia skrajnej niestabilności cen żywności.

Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom, niezależnie od wieku, zdrowe życie i dążyć do zapewnienia dobrostanu.

Zadania:

• Do 2030 roku obniżyć wskaźnik śmiertelności okołoporodowej do poziomu poniżej 70 przypadków na 100000 żywych urodzeń.
• Do 2030 roku wyeliminować przypadki śmierci noworodków i dzieci poniżej 5 roku życia, którym można zapobiec, przy jednoczesnym założeniu, że wszystkie kraje dążyć będą do obniżenia wskaźnika śmiertelności okołoporodowej do poziomu nie więcej niż 12 przypadków na 1000 żywych urodzeń, a w odniesieniu do dzieci poniżej 5 roku życia – do poziomu nie więcej niż 25 przypadków na 1000 żywych urodzeń.
• Do 2030 roku zwalczyć epidemię AIDS, gruźlicy, malarii i zaniedbanych chorób tropikalnych, a także zwalczyć wirusowe zapalenie wątroby, choroby przenoszone przez wodę i inne choroby zakaźne.
• Do 2030 roku zredukować o jedną trzecią przedwczesną śmiertelność w wyniku chorób niezakaźnych, poprzez należytą prewencję i leczenie, a także promocję zdrowia psychicznego i dobrostanu.
• Wzmocnić prewencję i leczenie uzależnień od substancji odurzających, w tym narkotyków oraz szkodliwego nadużywania alkoholu.
• Do 2020 r. zmniejszyć o połowę liczbę przypadków śmierci lub kalectwa w wyniku wypadków drogowych.
• Do 2030 roku zapewnić powszechny dostęp do usług medycznych w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w tym planowania rodziny, informacji i edukacji, a także włączenia zdrowia reprodukcyjnego do krajowych strategii i programów opieki zdrowotnej.
• Zapewnić wszystkim ludziom powszechną opiekę zdrowotną, w tym zabezpieczenie przed ryzykiem finansowym, dostęp do wysokiej jakości usług medycznych oraz do bezpieczneych, skutecznych, wysokiej jakości przystępnych cenowo lekarstw i szczepionek.
• Do 2030 roku znacząco obniżyć liczbę przypadków śmierci i chorób w wyniku działania niebezpiecznych substancji chemicznych oraz skażenia i zatrucia powietrza, wody i gleby.
• Przyspieszyć wdrażanie Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu 
• Wspierać badania i prace nad szczepionkami i lekami przeciwko zakażnym i niezakaźnym chorobom, przede wszystkim dotykającym kraje rozwijające się. Zapewnić dostęp do przystępnych cenowo podstawowych leków i szczepionek, zgodnie z zapisem Deklaracji z Dohy na temat Porozumienia w Sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej i Zdrowia Publicznego, potwierdzającej prawo krajów rozwijających się do pełnego korzystania z postanowień Porozumienia w Sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights) w odniesieniu do swobody ochrony zdrowia publicznego, a w szczególności zapewnienia powszechnego dostępu do leków.
• Znacząco zwiększyć finansowanie opieki zdrowotnej, a także nabór, rozwój, szkolenie i zatrzymanie w zawodzie pracowników służby zdrowia w krajach rozwijających się, szczególnie w tych najsłabiej rozwiniętych i w małych rozwijających się państwach wyspiarskich.
• Wzmocnić możliwości wszystkich krajów, szczególnie krajów rozwijających się, w dziedzinie wczesnego ostrzegania, redukacji zagrożeń i zarządzania krajowym i globalnym ryzykiem w obszarze zdrowia.

Cel 4. Zapewnić wszystkim edukację włączającą na wysokim poziomie i promować uczenie się przez całe życie.

Zadania:

• Do 2030 roku zapewnić wszystkim dziewczętom i chłopcom ukończenie bezpłatnej, godziwej, wysokiej jakościowo szkoły podstawowej i średniej, zapewniającej efektywne wyniki w nauce, zgodnie z założeniami Celu 4 Agendy na rzez Zrównoważonego Rozwoju 2030.
• Do 2030 roku zapewnić wszystkim dziewczętom i chłopcom we wczesnym dzieciństwie możliwość rozwoju na wysokim poziomie, opiekę i edukację przedszkolną, przygotowującą do nauki w szkole podstawowej.
• Do 2030 roku zapewnić wszystkim kobietom i mężczyznom równy dostęp do wysokiej jakości, przystępnej cenowo edukacji technicznej, zawodowej i edukacji trzeciego stopnia, w tym dostęp do uczelni wyższych.
• Do 2030 roku znacząco zwiększyć liczbę młodzieży i dorosłych, posiadających odpowiednie umiejętności, w tym techniczne i zawodowe, niezbędne do zdobycia zatrudnienia, dobrej pracy i rozwoju przedsiębiorczości.
• Do 2030 roku wyeliminować nierówności w dostępie do edukacji ze względu na płeć i zapewnić równy dostęp do wszystkich poziomów edukacji i szkoleń zawodowych dla grup szczególnych potrzeb, w tym osób niepełnosprawnych, ludności autochtonicznej i dzieci w trudnej sytuacji.
• Do 2030 roku zapewnić, by cała młodzież i znaczny procent ludzi dorosłych, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, nabyła umiejętności czytania, pisania i rachowania.
• Do 2030 toku zapewnić, że wszyscy uczący się nabędą wiedzę i umiejętności potrzebne do promowania zrównoważonego rozwoju, w tym, między innymi, poprzez edukację na rzecz zrównoważonego rozwoju i zrównoważonego stylu życia, praw człowieka, równości płci, promowania kultury pokoju i niestosowania przemocy, globalnego obywatelstwa i uznania wartości różnorodności kulturowej oraz wkładu kultury do zrównoważonego rozwoju.
• Budować nowe i poprawiać stan istniejących już obiektów edukacyjnych, uwzględniając potrzeby dzieci i dorosłych niepełnosprawnych i zapewniając bezpieczne, wolne od przemocy, inkluzywne i efektywne środowisko nauczania dla wszystkich.
• Do 2020 roku, znacznie zwiększyć w skali Globu liczbę stypendiów dostępnych dla obywateli krajów rozwijających się, w szczególności najsłabiej rozwiniętych, małych rozwijających się państw wyspiarskich i krajów afrykańskich, aby zwiększyć ich szanse dostępu do szkolnictwa wyższego, w tym szkolnictwa zawodowego, technologii informacyjnych i komunikacyjnych, programów technicznych, inżynieryjnych i naukowych, w krajach rozwiniętych i rozwijających się.
• Do 2030 roku znacząco zwiększyć liczbę wykwalifikowanych nauczycieli, między innymi drogą współpracy międzynarodowej w zakresie szkolenia nauczycieli w krajach rozwijających się, a szczególnie najsłabiej rozwiniętych i w małych rozwijających się państwach wyspiarskich.

Cel 5. Osiągnąć równość płci i wzmocnić pozycję kobiet i dziewcząt.

Zadania:

• Położyć kres wszędzie na świecie wszelkim formom dyskryminacji kobiet i dziewcząt.
• Wyeliminować wszelkie formy przemocy wobec kobiet i dziewcząt w sferze prywatnej i publicznej, w tym handel ludżmi oraz seksualne i inne formy wykorzystywania.
• Wyeliminować wszelkie praktyki wyrządzające krzywdę, takie jak przedwczesne, wymuszone małżeństwa, małżeństwa nieletnich i okaleczanie żeńskich narządów płciowych.
• Docenić nieodpłatną opiekę i pracę domową, poprzez zapewnienie usług publicznych, infrastruktury, osłony socjalnej oraz promowanie modelu wspólnej odpowiedzialności w ramach rodziny i gospodarstwa domowego.
• Zapewnić kobietom pełny, rzeczywisty udział i równe szanse sprawowania funkcji kierowniczych na wszystkich szczeblach, w sferze politycznej, ekonomicznej i życia publicznego.
• Zapewnić powszechny dostęp do opieki zdrowotnej w obszarze zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, zgodnie z ustaleniami Programu Działań Międzynarodowej Konferencji na rzecz Ludności i Rozwoju, Pekińskiej Platformy Działania i dokumentami końcowymi ich konferencji przeglądowych.
• Przeprowadzić reformy zapewniające kobietom równe prawa dostępu do zasobów ekonomicznych, a także prawo własności, oraz kontrolę nad ziemią i innymi formami własności, dostęp do usług finansowych, możliwość dziedziczenia oraz dostęp do zasobów naturalnych, zgodnie z prawem danego kraju.
• Upowszechnić korzystanie z technologii, w szczególności informacyjnej i komunikacyjnej dla promocji rzeczywistego wzmocnienia pozycji kobiet.
• Przyjąć i wzmocnić rozsądną politykę i skuteczne ustawodawstwo promujące równość płci i wzmocnienie pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt na wszystkich poziomach.

Cel 6. Zapewnić wszystkim ludziom dostęp do wody i odpowiednie warunki sanitarne poprzez zrównoważone gospodarowanie zasobami wody

Zadania:

• Do 2030 roku zapewnić powszechny, równy dostęp do zdrowej wody pitnej po przystępnej cenie.
• Do 2030 roku zapewnić odpowiednie, godziwe warunki sanitarne i higieniczne dla wszystkich, tym samym wyeliminować praktyki załatwiania potrzeb sanitarnych na wolnym powietrzu, zwracając przy tym szczególną uwagę na potrzeby kobiet, dziewcząt i osób znajdujących się w szczególnych sytuacjach.
• Do 2030 roku poprawić jakość wody, poprzez redukcję zanieczyszczeń, likwidację nielegalnych składowisk śmieci, ograniczenie do minimum emisji szkodliwych substancji chemicznych i innych szkodliwych materiałów, zmniejszenie o połowę ilości nieczyszczonych ścieków oraz znaczące zwiększenie rozmiarów recyklingu i bezpiecznego ponownego użytkowania materiałów w skali całego Globu.
• Do 2030 roku znacząco zwiększyć efektywność wykorzystywania wody we wszystkich dziedzinach i zapewnić zrównoważony pobór i dostawy świeżej wody, w ten sposób przyczyniając się do rozwiązania problemu niedostatku wody i znacząco zmniejszyć liczbę ludzi cierpiących na niedostatek wody.
• Do 2030 roku wdrożyć zintegrowany system zarządzania zasobami wody na wszystkich poziomach, w tym poprzez współpracę transgraniczną, tam gdzie jest to właściwe.
• Do 2030 roku zapewnić ochronę i odbudowę ekosystemów związanych z wodą, w tym górskich, ekosystemów lasów, terenów podmokłych, rzek, jezior i wód podziemnych.
• Do 2030 roku rozszerzyć współpracę międzynarodową i wsparcie dla krajów rozwijających się w budowaniu ich potencjału w obszarze działań i programów związanych z wodą i warunkami sanitarnymi, takich jak gromadzenie i przechowywanie wody, odsalanie, efektywne gospodarowanie wodą, oczyszczanie ścieków, technologie recyklingu i ponownego wykorzystywania wody.
• Wspierać i umacniać udział lokalnych społeczności w lepszym zarządzaniu zasobami wody i infrastrukturą sanitarną.

Cel 7. Zapewnić wszystkim ludziom dostęp do stabilnych, zrównoważonych i nowoczesnych źródeł energii w przystępnej cenie.

Zadania:

• Do 2030 roku zapewnić powszechny dostęp do nowoczesnych, niezawodnych, przystępnych cenowo usług energetycznych.
• Do 2030 roku znacząco zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w globalnym miksie energetycznym.
• Do 2030 roku podwoić wskaźnik wzrostu efektywności energetycznej w skali Globu.
• Do 2030 roku wzmocnić współpracę międzynarodową, mającą na celu ułatwienie dostępu do badań nad czystą energią, w tym energią odnawialną oraz technologii w tym zakresie, zwiększenie efektywności energetycznej oraz zaawansowanych, czystych technologii w dziedzinie paliw kopalnych oraz promować inwestycje w infrastrukturę energetyczną i czyste technologie energetyczne.
• Do 2030 roku poszerzyć infrastrukturę i zmodernizować technologię umożliwiającą dostęp do nowoczesnych, zrównoważonych usług energetycznych dla wszystkich w krajach rozwijających się, w szczególności krajach najsłabiej rozwiniętych, rozwijających się małych państwach wyspiarskich i rozwijających się krajach śródlądowych, zgodnie z ich programami rozwojowymi.

Cel 8. Promować inkluzywny, zrównoważony model wzrostu gospodarczego oraz pełne, efektywne zatrudnienie i godną pracę dla wszystkich

Zadania:

• Utrzymać tempo wzrostu gospodarczego na głowę mieszkańca, zgodnie z uwarunkowaniami krajowymi, a w szczególności przynajmniej 7-procentowy wzrost produktu krajowego w skali roku w krajach najniżej rozwiniętych.
• Osiągnąć wyższy poziom wydajności gospodarczej poprzez dywersyfikację, unowocześnienie technologii, większą innowacyjność, między innymi poprzez koncentrację uwagi na sektorach o wysokiej wartości dodanej i o wysokiej pracochłonności.
• Promować polityki zorientowane na rozwój, wspierające działalność produkcyjną, tworzenie godziwych miejsc pracy, przedsiębiorczość, kreatywność i innowacyjność i wspierać rozwój mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, między innymi poprzez ułatwienie dostępu do usług finansowych.
• Stopniowo zwiększać do roku 2030 efektywność wykorzystania surowców naturalnych w dziedzinie konsumpcji i produkcji oraz podejmować wysiłki w celu zerwania z zależnością między wzrostem gospodarczym a degradacją środowiska, zgodnie z 10-letnimi programami ramowymi na rzecz zrównoważonej konsumpcji i produkcji, z wiodącą rolą krajów rozwijających się.
• Do roku 2030 osiągnąć stan pełnego zatrudnienia i zapewnić godną pracę wszystkim kobietom i mężczyznom, w tym ludziom młodym i osobom niepełnosprawnym, a także równe wynagrodzenie za jednakową pracę.
• Do 2020 roku znacznie zredukować procent młodych ludzi niepracujących, nieuczących się i nieszkolących.
• Podjąć natychmiastowe, skuteczne działania w kierunku wyeliminowania pracy przymusowej i współczesnych form niewolnictwa oraz handlu ludźmi oraz zapewnić całkowity zakaz najgorszych form pracy dzieci, w tym ich rekrutację jako żołnierzy, a do 2025 roku wyeliminować całkowicie wszelkie formy pracy dzieci.
• Chronić prawa pracownicze i promować bezpieczne środowisko pracy dla wszystkich zatrudnionych, w tym pracowników – migrantów, w szczególności kobiet i osób pracujących w warunkach ryzykownych.
• Do 2030 roku opracować i wdrożyć polityki promujące zrównoważoną turystykę, która tworzy miejsca pracy oraz promuje lokalną kulturę i produkty.
• Wzmocnić potencjał krajowych instytucji finansowych, by ułatwić i rozszerzyć dostęp do bankowości, ubezpieczeń i usług finansowych dla wszystkich.
• Zwiększyć wsparcie dla Pomocy na Rzecz Rozwoju Handlu (Aid for Trade) na rzecz krajów rozwijających się, szczególnie najsłabiej rozwiniętych, m.in. poprzez Wzmocniony Zintegrowany Ramowy Program Pomocy Technicznej na Rzecz Rozwoju Handlu dla Państw Najsłabiej Rozwiniętych (Enhanced Integrated Framework for Trade–Related Technical Assistance to Least Developed Countries).
• Do 2020 r. opracować i wdrożyć do praktyki globalną strategię zatrudnienia ludzi młodych oraz Globalny Pakt Pracy opracowany przez Międzynarodową Organizacje Pracy (Global Jobs Pact of the International Labour Organization).

Cel 9. Budować trwałą infrastrukturę, odporną na skutki katastrof, promować zrównoważony, inkluzywny model rozwoju gospodarczego oraz wspierać innowacyjność.

Zadania:

• Rozwijać wysokiej jakości, niezawodną trwałą i odporną infrastrukturę, w tym infrastrukturę regionalną i transgraniczną, wspierając w ten sposób rozwój gospodarczy i dobrobyt ludzi, ze szczególnym naciskiem na równy dostęp do infrastruktury po przystępnej cenie.
• Promować inkluzywną zrównoważoną industrializację, a do roku 2030 znacząco zwiększyć udział przemysłu w zatrudnieniu i wytwarzaniu produktu krajowego brutto, zgodnie z uwarunkowaniami danego kraju oraz podwoić ten udział w krajach najsłabiej rozwiniętych.
• Zwiększyć dostęp małych przedsiębiorstw przemysłowych i innych, szczególnie w krajach rozwijających się, do usług finansowych, w tym do przystępnych kredytów, i zapewnić im udział w łańcuchu wartości i w rynku.
• Do 2030 roku podnieść jakość infrastruktury i doposażyć przemysł, by zapewnić jego zrównoważony rozwój, poprzez zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów i większe zastosowanie czystych, przyjaznych dla środowiska technologii oraz procesów produkcyjnych, przy udziale wszystkich krajów, zgodnie z ich możliwościami w tym zakresie.
• Wzmocnić badania naukowe, podnieść zdolności technologiczne sektora przemysłowego we wszystkich krajach, w szczególności w krajach rozwijających się, między innymi poprzez zwiększenie, do 2030 roku, innowacyjności oraz liczby pracowników sektora badawczo-rozwojowego, przypadających na 1 milion osób oraz publicznych i prywatnych nakładów na rozwój.
• Ułatwić rozwój zrównoważonej, trwałej infrastruktury w krajach rozwijających się, poprzez wzmocnienie wsparcia finansowego, technologicznego i technicznego dla krajów afrykańskich, najsłabiej rozwiniętych, krajów śródlądowych oraz małych, rozwijających się krajów wyspiarskich.
• Wspierać rozwój technologiczny, badania i innowacyjność w krajach rozwijających się, między innymi poprzez zapewnienie warunków dla rozwoju polityki sprzyjającej dywersyfikacji przemysłu i zwiększenie wartości dodanej w odniesieniu do towarów i dóbr.
• Znacząco zwiększyć do 2020 roku dostęp do technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz dążyć do zapewnienia powszechnego, osiągalnego za przystępną cenę, dostępu do Internetu w krajach najsłabiej rozwiniętych.

Cel 10. Zmniejszyć nierówności rozwojowe pomiędzy krajami i w obrębie poszczególnych krajów.

Zadania:

• Do roku 2030 stopniowo osiągać i utrzymywać wzrost dochodu najbiedniejszych 40 procent populacji świata, na poziomie wyższym niż średnia krajowa. 
• Do 2030 roku wzmocnić i promować społeczną, gospodarczą i polityczną inkluzywność wszystkich ludzi, niezależnie od ich wieku, płci, niepełnosprawności, rasy, przynależności etnicznej, narodowości, religii, statusu ekonomicznego lub innego. 
• Zapewnić równe szanse i zmniejszać nierówności, między innymi poprzez eliminowanie dyskryminujących praw, polityk i praktyk oraz promowanie odpowiednich przepisów prawa, polityk i działań w tym zakresie. 
• Rozwijać politykę, w szczególności fiskalną, płacową oraz ochrony społecznej, i stopniowo osiągać coraz wiekszą równość w tej dziedzinie. 
• Ulepszyć regulacje i monitoring światowych rynków i instytucji finansowych i usprawnić wdrażanie tych regulacji. 
• Zapewnić znaczniejszy udział i głos krajów rozwijających się w procesach decyzyjnych międzynarodowych instytucji gospodarczych i finansowych, by kształtować bardziej skuteczne, wiarygodne, odpowiedzialne i praworządne instytucje. 
• Ułatwiać przemyślaną, bezpieczną, systematyczną i odpowiedzialną migrację oraz możliwość przemieszczania się ludzi, między innymi poprzez realizację zaplanowanej i dobrze zarządzanej polityki migracyjnej.
• Wprowadzić w życie zasadę szczególnego i zróżnicowanego podejścia do krajów rozwijających się, przede wszystkim tych najsłabiej rozwiniętych, zgodnie z przyjętymi założeniami Światowej Organizacji Handlu.
• Zapewnić oficjalną pomoc rozwojową i przepływ środków finansowych, w tym bezpośrednie inwestycje zagraniczne, do krajów, w których potrzeby są największe, w szczególności do krajów najsłabiej rozwiniętych, krajów afrykańskich, małych rozwijających się krajów wyspiarskich oraz krajów rozwijających się pozbawionych dostępu do morza, zgodnie z ich krajowymi planami i programami rozwoju.
• Do 2030 roku zmniejszyć do mniej niż jednej trzeciej koszty zagranicznych przekazów pieniężnych i wyeliminować kanały przekazów, których koszty przekraczają 5 procent.

Cel 11. Tworzyć bezpieczne, zrównoważone, odporne na skutki klęsk żywiołowych miasta i osiedla ludzkie.

Zadania:

• Do 2030 roku zapewnić wszystkim dostęp do odpowiednich, bezpiecznych i cenowo przystępnych mieszkań i do podstawowych usług oraz poprawić waruki życia w slumsach.
• Do 2030 roku zapewnić wszystkim dostęp do bezpiecznych, przystępnych cenowo i trwałych środków transportu, poprawić bezpieczeństwo na drogach, przede wszystkicm poprzez rozwój transportu publicznego, zwracając szczególna uwagę na potrzeby osób znajdujących się w trudnej sytuacji, kobiet, dzieci, osób niepełnosprawnych oraz starszych.
• Do roku 2030 zwiększyć stopień inkluzywności społecznej, zrównoważonej urbanizacji i społecznej partycypacji w planowaniu i zarządzaniu zintegrowanymi, zrównoważonymi osiedlami ludzkimi we wszystkich krajach.
• Zwiększyć wysiłki dla ochrony i zachowania dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego świata.
• Do roku 2030 znacząco zredukować liczbę zgonów w wyniku katastrof naturalnych, przede wszystkim tych spowodowanych przez wodę, oraz liczbę osób nimi dotkniętych, oraz znacząco zmniejszyć bezpośrednie straty gospodarcze w odniesieniu do światowego PKB, będące wynikiem katastrof, zwracając szczególną uwagę na konieczność ochrony ludzi ubogich oraz znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji.
• Do 2030 roku zredukować niekorzystny wskaźnik oddziaływania miasta na środowisko, między innymi poprzez zwrócenie szczególnej uwagi na jakość powietrza oraz gospodarkę odpadami komunalnymi i nnymi.
• Do roku 2030 zapewnić powszechny, publiczny dostęp do bezpiecznych, inkluzywnych terenów zielonych, szczególnie dla dzieci, osób starszych i osób niepełnosprawnych.
• Wspierać korzystne powiązania ekonomiczne, społeczne i środowiskowe pomiędzy obszarami miejskimi, podmiejskimi i wiejskimi, poprzez wspieranie krajowych i regionalnych planów rozwojowych.
• Do 2040 roku znacząco zwięszyć liczbę miast i osiedli ludzkich przyjmujących i wdrażających zintegrowane polityki i plany, służące zwiększeniu inkluzywności, efektywności wykorzystania zasobów naturalnych, łagodzeniu skutków i lepszemu przystosowaniu do zmian klimatycznych, budowaniu odporności na skutki katastrof, a także rozwijać i wdrażać kompleksowe rozwiązania, służące lepszemu zarządzaniu ryzykiem katastrof na wszystkich poziomach, zgodnie z Ramowym Programem Działania na lata 2015–2030, na rzecz Ograniczania Ryzyka Katastrof (Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030).
• Wspierać kraje najsłabiej rozwinięte, między innymi poprzez pomoc finansową i techniczną, w budowaniu zrównoważonych i trwałych budynków, z użyciem lokalnych materiałów budowlanych.

Cel 12. Wypracować zrównoważone modele konsumpcji i produkcji.

Zadania:

• Przy zaangażowaniu wszystkich krajów i z wiodącą rolą krajów rozwijających się, wdrożyć dziesięcioletnie programy zrównoważonej konsumpcji i produkcji, uwzględniające poziom rozwoju i możliwości krajów rozwijających się.
• Do 2030 roku zapewnić zrównoważone zarządzanie i efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych.
• Do 2030 roku zmniejszyć o połowę marnotrawstwo żywności per capita w skali globu, w sprzedaży detalicznej i konsumpcji oraz zredukować straty żywnościowe w procesie produkcji i dystrybucji, w tym straty powstałe podczas zbiorów.
• Do 2030 roku zapewnić przyjazne dla środowiska zarządzanie chemikaliami i wszystkimi odpadami, zgodnie z ustaleniami międzynarodowymi, oraz znacząco zmniejszyć ich emisje w powietrzu, wodzie i glebie, w ten sposób minimalizując negatywny wpływ na ludzkie życie i środowisko.
• Do 2030 roku znacznie zmniejszyć rozmiary produkowanych odpadów drogą prewencji, redukcji, recyklingu i ponownego wykorzystania.
• Zachęcać przedsiębiorstwa, szczególnie duże i międzynarodowe, do wdrażania praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju i do uwzględniania danych na ten temat, w okresowych sprawozdaniach z działalności przedsiębiorstwa.
• Promować zrównoważone praktyki w zakresie zamówień publicznych, zgodnie z priorytetami i założeniami polityki danego kraju.
• Do 2030 roku zapewnić wszystkim ludziom dostęp do rzetelnej informacji i podnieść świadomość zasad zrównoważonego rozwoju i stylu życia w zgodzie z naturą.
• Wspierać kraje rozwijające się we wzmacnianiu ich potencjału naukowego i technologicznego, służącego wypracowywaniu bardziej zrównoważonych wzorów konsumpcji i produkcji.
• Rozwijać i wdrażać narzędzia monitorowania wpływu zrównoważonego rozwoju na zrównoważoną turystykę, która tworzy miejsca pracy oraz promuje lokalną kulturę i produkty.
• Zreformować nieefektywne subsydiowanie paliw kopalnych, sprzyjające nieracjonalnej gospodarce nimi, wyeliminować nieprawidłowości rynkowe, zgodnie z uwarunkowaniami danego kraju, między innymi poprzez restrukturyzację podatków i stopniowe eliminowanie szkodliwych dotacji tam, gdzie one występują, uświadamiając ich wpływ na środowisko, biorąc w pełni pod uwagę specyficzne potrzeby i uwarunkowania krajów rozwijających się, minimalizując możliwy niekorzystny wpływ na ich rozwój, chroniąc ubogich i społeczności, których zmiany te szczególnie dotykają.

Cel 13. Podjąć pilnie działania mające na celu zahamowanie zmian klimatycznych i przeciwdziałanie ich skutkom.

Zadania:

• Wzmocnić zdolności adaptacyjne i doporność na zagrożenia wynikające ze zmin klimatu i na katastrofy naturalne we wszystkich krajach.
• Wprowadzić środki i działania na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym na stałe do krajowych polityk, strategii i planów.
• Poprawić jakość edukacji, podnieść poziom świadomości oraz rozwinąć potencjał ludzki i instytucjonalny w zakresie adaptacji i łagodzenia skutków zmian klimatu, a także systemów wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami.
• Wywiązać się zobowiązania podjętego przez kraje rozwinięte, będące stronami Ramowej Konwencji w Sprawie Zmian Klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change) do zorganizowania wspólnie, z różnych możliwych źródeł, 100 miliardów dolarów rocznie, do roku 2020, dla zaspokojenia potrzeb krajów rozwijających się na działania łagodzące skutki zmian klimatycznych, przejrzysty proces implementacji działań i pełne uruchomienie Zielonego Funduszu Klimatycznego (Green Climate Fund) poprzez jego jak najszybszą kapitalizację.
• Promować w krajach najsłabiej rozwiniętych i w małych rozwijających się krajach wyspiarskich mechanizmy zwiększające zdolność efektywnego planowania i zarządzania w zakresie zmian klimatycznych, w tym szczególnie uwzględniające potrzeby kobiet i młodzieży oraz lokalnych, marginalizowanych grup społecznych.

Cel 14. Zapewnić ochronę oceanów i mórz oraz zrównoważone korzystanie z ich zasobów.

Zadania:

• Do roku 2025 zapobiegać i znacząco zmniejszyć wszelkie formy zanieczyszczenia mórz, przede wszystkim w wyniku działalności prowadzonej na lądzie, w tym także szczątkami morskimi i odpadami żywnościowymi.
• Do roku 2020 w sposób zrównoważony zarządzać i ochraniać morskie i przybrzeżne ekosystemy, dla uniknięcia niepożądanych efektów, w tym poprzez wzmocnienie odporności tych ekosystemów, a także podjąć działania służące ich odtwarzaniu, by zapewnić dobry stan i produktywność oceanów.
• Zminimalizować i odpowiednio przeciwdziałać skutkom zakwaszania oceanów, w tym poprzez wzmocnienie współpracy naukowej na wszystkich szczeblach.
• Do roku 2020 skutecznie uregulować kwestię połowów morskich oraz zakończyć nadmierne połowy, a także wszelkie połowy nielegalne, nierejestrowane i nieuregulowane prawnie oraz niszczące praktyki połowowe, a także wdrożyć poparte naukowo plany zarządzania, służace odbudowie populacji ryb w najkrótszym możliwym czasie, przynajmniej do poziomu zapewniającego maksymalny odnawialny poziom połowów, zgodnie z charakterystyką biologiczną poszczególnych gatunków.
• Do 2020 roku objąć ochroną co najmniej 10 procent obszarów morskich i wybrzeży, zgodnie z prawem danego kraju i międzynarodowym, w oparciu o najlepsze dostępne źródła informacji naukowej.
• Do 2020 roku wprowadzić zakaz pewnych form subwencji na połowy ryb, przyczyniających się do nadmiernej rozbudowy zdolności produkcyjnych i w efekcie także nadmiernych połowów; wyeliminować subwencje przyczyniające się do nielegalnych, nierejestrowanych i nieregulowanych odłowów i powstrzymać się przed wprowadzaniem nowych tego rodzaju subwencji, zdając sobie sprawę, że właściwe i skuteczne, specjalne i zróżnicowane podejście do krajów rozwijających się i najsłabiej rozwiniętych powinno stać się integralną częścią negocjacji na temat subwencji dla rybołówstwa, prowadzonych w ramach Światowej Organizacji Handlu (World Trade Organization).
• Do roku 2030 zwiększyć korzyści ekonomiczne dla małych rozwijających się krajów wyspiarskich i krajów najsłabiej rozwiniętych, ze zrównoważonego wykorzystywania zasobów morskich, w tym zrównoważonego zarządzania połowami, kulturą morską i turystyką.
• Poszerzać wiedzę naukową, rozwijać potencjał badawczy i przekaz technologii morskiej, biorąc pod uwagę Kryteria i Wytyczne Międzyrządowej Komisji Oceanograficznej w Sprawie Transferu Technologii Morskich (Intergovernmental Oceanographic Commission Criteria and Guidelines on the Transfer of Marine Technology), aby poprawić stan oceanów i zwiększyć wkład morskiej bioróżnorodności w rozwój krajów rozwijających się, w szczególności małych wyspiarskich krajów rozwijających się i krajów najsłabiej rozwiniętych.
• Zapewnić lokalnym rybakom, łowiącym na małą skalę, dostęp do zasobów morskich i rynków zbytu.
• Wzmocnić ochronę i zwiększyć zrównoważone wykorzystywanie oceanów i ich zasobów poprzez stosowanie prawa międzynarodowego, zgodnego z Konwencją Narodów Zjednoczonych na temat Prawa Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea – UNCLOS), która zawiera ramy prawne w dziedzinie ochrony i zrównoważonego wykorzystywania oceanów i ich zasobów, o czym przypomina takżę paragraf 158 deklaracji końcowej Szczytu Rio+20, zatytułowanej „Przyszłość, jakiej chcemy” („The Future We Want”).

Cel 15. Ochronić i odbudować lądowe ekosystemy oraz promować zrównoważone metody ich wykorzystywania i gospodarowania lasami, przeciwdziałać pustynnieniu, powstrzymać i odwrócić procesy degradacji gleby oraz powstrzymać straty różnorodności biologicznej.

Zadania:

• Do 2020 roku zapewnić ochronę, odbudowę i zrównoważone użytkowanie lądowych i śródlądowych ekosystemów słodkiej wody, w szczególności lasów, terenów podmokłych i suchych oraz gór, zgodnie ze zobowiązaniami wynikającymi z umów międzynarodowych.
• Do roku 2020 promować wdrażanie zrównoważonego zarządzania wszystkimi typami lasów, zahamować procesy wylesiania, odtworzyć zniszczone zasoby leśne i znacząco zwiększyć proces zalesiania i ponownego zalesiania, w skali globalnej.
• Do roku 2030 rozwiązać problem pustynnienia, odbudować zdegradowane tereny i ziemie uprawne, w tym obszary dotknięte pustynnieniem, suszą lub podwoziami oraz dążyć do osiągnięcia stanu, w którym nie będzie na ziemi terenów zdegradowanych.
• Do 2030 roku zapewnić ochronę ekosystemów górskich oraz ich różnorodności biologicznej, by wzmocnić ich możliwości dostarczania korzyści niezbędnych dla osiągnięcia rozwoju zrównoważonego.
• Podjąć pilnie istotne działania służące zmniejszeniu poziomu degradacji naturalnych siedlisk, powstrzymać provecy utraty różnorodności biologicznej i, do roku 2020, chronić i zapobiegać wyginięciu gatunków zagrożonych.
• Promować uczciwy i równy podział korzyści płynących z użytkowania zasobów genetycznych i upowszechniać właściwy dostęp do takich zasobów, zgodnie z przyjętymi zobowiązaniami międzynarodowymi.
• Podjąć pilnie działania służące ukróceniu procederu kłusownictwa i handlu chronionymi gatunkami zwierząt i roślin, jak również kupowania i sprzedaży nielegalnych produktów dzikiej przyrody.
• Do 2020 roku podjąć kroki uniemożliwiające wprowadzanie nowych gatunków inwazyjnych do ekosystemów lądowych i wodnych oraz znacząco ograniczyć wpływ takich gatunków już istniejących na danym obszarze, a także kontrolować lub wyeliminować niektóre z tych gatunków.
• Do roku 2020 włączyć kwestie ochrony wartości związanych z ekosystemami i różnorodnością biologiczną do lokalnych i krajowych planów, procesów rozwojowych i strategii redukcji ubóstwa.
• Mobilizować i znacząco zwiększyć środki finansowe, pozyskiwane z różnych źródeł, dla ochrony i zrównoważonego wykorzystywania zasobów różnorodności biologicznej i ekosystemów.
• Mobilizować znaczące fundusze z wszystkich źródeł i na wszystkich poziomach, dla finansowania zrównoważonego zarządzania lasami i zapewnić krajom rozwijającym się odpowiednie bodźce, skłaniające je do takiego właśnie zarządzania lasami, między innymi dla ich ochrony i odnawiania zasobów.
• Wzmocnić globalne wsparcie wysiłkom podejmowanym dla ukrócenia kłusownictwa i handlu chronionymi gatunkami, między innymi poprzez zwiększenie możliwości wykorzystywania przez społeczności lokalne stałych, zrównoważonych źródeł utrzymania.

Cel 16. Promować pokojowe, inkluzywne, zrównoważone modele rozwoju społecznego, zapewnić wszystkim ludziom jednakowe szanse i sprawiedliwe traktowanie oraz dostęp do wymiaru sprawiedliwości; budować na wszystkich szczeblach efektywne, odpowiedzialne instytucje.

Zadania:

• Znacząco zmniejszyć poziom przemocy we wszystkich jej formach i liczbę związanych z nią przypadków śmierci na całym świecie.
• Położyć kres znęcaniu się, wykorzystywaniu i handlowi ludźmi, a także wszelkim formom przemocy i tortur wobec dzieci,
• Promować rządy prawa na poziomie krajowym i międzynarodowym i zapewnić wszystkim równy dostęp do wymiaru sprawiedliwości.
• Do roku 2030 znacząco zmniejszyć skalę nielegalnych operacji finansowych i handlu bronią, wzmocnić proces odzyskiwania i zwrotu skradzionego mienia i zwalczać wszelkie formy zorganizowanej przestępczości.
• Znacząco zmniejszyć skalę korupcji i łapówkarstwa we wszystkich formach.
• Budować skuteczne, odpowiedzialne i przejrzyste instytucje na wszystkich szczeblach.
• Zapewnić odpowiedzialny, inkluzywny, demokratyczny proces podejmowania decyzji na wszystkich szczeblach.
• Poszerzyć i umocnić udział krajów rozwijających się w międzynarodowych instytucjach zarządzania gospodarka światową.
• Do 2030 roku zapewnić wszystkim tożsamość prawną, w tym rejestrację urodzeń.
• Zapewnić publiczny dostęp do informacji i ochronę podstawowych wolności, zgodnie z prawem obowiązującym w danym kraju oraz z umowami międzynarodowymi.
• Wzmocnić właściwe instytucje krajowe, między innymi drogą współpracy międzynarodowej, dla budowania na wszystkich szczeblach, szczególnie w krajach rozwijających się, mechanizmów zapobiegania przemocy oraz zwalczania terroryzmu i przestępczości.
• Promować i wzmacniać obiektywne, niedyskryminujące prawa i polityki na rzecz zrównoważónego rozwoju.

Cel 17. Wzmocnić narzędzia wdrażania i odbudowywania globalnego partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Zadania:

Finanse

• Zwiększyć mobilizację środków krajowych, między innymi poprzez wsparcie dla krajów rozwijających się, by poprawić ściągalność podatków i innych zobowiązań finansowych.
• Zrealizować w pełni zobowiązania krajów rozwiniętych do przekazania pomocy rozwojowej, w tym zobowiązania podjęte przez wiele krajów rozwiniętych do realizacji tej pomocy na poziomie 0,7 procent dochodu narodowego na rzecz krajów rozwijających się i 0,15 - 0,20 procent dla krajów najsłabiej rozwiniętych. Zachęca się kraje świadczące tę pomoc do ustanowienia celu świadczenia na poziomie 0,20 procent dochodu narodowego na rzecz krajów najsłabiej rozwiniętych.
• Pozyskać, z różnorodnych źródeł, dodatkowe środki finansowe dla krajów rozwijających się.
• Pomóc krajom rozwijającym się w osiągnięciu długoterminowej równowagi kredytowej poprzez skoordynowane polityki, ukierunkowane na wsparcie spłaty kredytu, redukcję zadłużenia i restrukturyzację długu oraz zająć się kwestią zadłużenia zewnętrznego krajów najbiedniejszych, obciążonych wysokimi kredytami, by zmniejszyć poziom kryzysu wynikającego z zadłużenia.
• Przyjąć i wdrożyć systemy promocji inwestycji dla krajów najsłabiej rozwiniętych.

Technologia

• Wzmocnić współpracę Północ-Południe, Południe-Południe oraz trójstronną regionalną i międzyregionalną współpracę w zakresie dostępu do nauki, technologii i innowacji, a także poszerzać możliwości dzielenia się wiedzą na wspólnie uzgodnionych warunkach, w tym takż poprzez lepszą koordynację w ramach istniejących już mechanizmów, w szczególności na poziomie Narodów Zjednoczonych, i poprzez globalne mechanizmy ułatwiania dostępu do technologii.
• Promować rozwój, przekaz i upowszechnianie technologii przyjaznych środowisku w krajach rozwijających się, na korzystnych warunkach oraz preferencyjnych zasadach, w oparciu o wspólne ustalenia.
• Do roku 2017 w pełni uruchomić bank technologii oraz naukowe, technologiczne i innowacyjne mechanizmy rozwoju kompetencji w krajach najsłabiej rozwiniętych i zwiększyć praktyczne wykorzystanie technologii ułatwiających rozwój kompetencji i umiejętności, w szczególności technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

Rozwój kompetencji

• Wzmocnić międzynarodowe wsparcie dla wdrażania skutecznych i ukierunkowanych metod rozwoju kompetencji w krajach rozwijających się, by wesprzeć krajowe plany realizacji wszystkich Celow Zrównoważónego Rozwoju, między innymi drogą współpracy Północ-Południe, Południe-Południe i współpracy trójstronnej.

Handel

• Promować uniwersalny, oparty na ustalonych zasadach, otwarty, niedydyskryminacyjny i sprawiedliwy wielostronny system handlowy w ramach Światowej Organizacji Handlu, między innymi poprzez realizację ustaleń negocjacji Agendy Rozwojowej, przyjętej w Dosze (Doha Development Agenda).
• Znacząco zwiększyć rozmiary eksportu z krajów rozwijających się, przede wszystkim z zamiarem podwojenia, do roku 2020, udziału krajów najsłabiej rozwiniętych w globalnym eksporcie.
• Doprowadzić do terminowego wdrożenia bezcłowego i nieograniczonego kwotowo, stałego dostępu do rynku, przynajmniej dla krajów rozwijających się, zgodnie z decyzjami Światowej Organizacji Handlu, między innymi poprzez zapewnienie, że preferencyjne reguły pochodzenia, mające zastosowanie do importu z krajów najsłabiej rozwiniętych, będą przejrzyste, proste i przyczynią się do ułatwienia dostępu do rynku.

Kwestie systemowe

Spójnośc polityczno-instytucjonalna

• Zapewnić większą globalną stabilność makroekonomiczną, międy innymi poprzez koordynację i spójność polityk.
• Zapewnić większą spójność polityk na rzecz zrównoważonego rozwoju.
• Respektować przestrzeń polityczną każdego państwa i rolę jego rządu w tworzeniu i wdrażaniu polityki na rzecz zrównoważonego rozwoju i eliminacji obszarów biedy.

Partnerstwo wielostronne

• Wzmocnić globalne partnerstwo na rzecz zrównoważonego rozwoju, uzupełnione o partnerstwa wielostronne, które mobilizują i wspomagają dzielenie się wiedzą, kompetencjami, technologią i zasobami finansowymi, by wspierać osiąganie Celów Zrównoważonego Rozwoju we wszystkich krajach, a szczególnie w krajach rozwijających się.
• Zachęcać i promować efektywne partnerstwo publiczne, publiczno-prywatne i z udziałem społeczeństwa obywatelskiego, opierając się na doświadczeniu i sprawdzonych strategiach partnerstwa.

Dane, monitoring i odpowiedzialność

• Do 2020 roku zwiększyć wsparcie dla rozwoju kompetencji i potencjału krajach rozwijających się, w tym krajów najsłabiej rozwiniętych i małych rozwijających się krajów wyspiarskich, zwiększyć dostępność wysokiej jakości, aktualnych, wiarygodnych danych, z podziałem na dochód, płeć, wiek, rasę, przynależność etniczną, status migracyjny, niepełnosprawność, położenie geograficzne i inne kategorie istotne w kontekście danego kraju.
• Do 2030 roku, bazując na istniejących inicjatywach, opracować narzędzie pomiaru postępu w dziedzinie zrównoważonego rozwoju, uzupełniające produkt krajowy brutto oraz wspierać budowę potencjału statystycznego w krajach rozwijających się.