Bahrajn
Wykopaliska archeologiczne w Qalaat al-Bahrein
(Kryt. II, III, IV /2005)
Qalaat al-Bahrein jest typowym tellem - wzgórzem powstałym sztucznie dzięki nakładaniu się przez wieki kolejnych warstw ludzkiej bytności. Warstwy o wymiarach 300 x 600 metrów są świadectwem stałej obecności człowieka, począwszy od 2300 roku p.n.e. aż do XVI wieku naszej ery. Wykopaliska objęły dotychczas około 25% wzniesienia, odkrywając różnego typu budowle: mieszkalne, publiczne, handlowe, religijne i wojskowe. Świadczą one o znaczeniu tego miejsca, jego roli przez wieki jako ośrodka wymiany handlowej. Na szczycie 12-metrowego wzgórza wznosi się imponujący portugalski fort (qal’a), od którego to miejsce wzięło nazwę. Było ono stolicą krainy Dilmun, jednej z najważniejszych starożytnych cywilizacji w tym regionie. Wzgórze kryje w sobie najbogatsze zbiory materialnych pozostałości tej cywilizacji, znanej dotychczas jedynie z sumeryjskich źródeł pisanych.
Miejsca związane z połowem pereł jako świadectwo gospodarki wyspowej
(Kryt. III / 2012)
Miejsca świadczące o opartej na połowie pereł gospodarce wyspowej w Bahrajnie to 17 budynków w Al-Muharrak, trzy przybrzeżne ławice ostryg, część nabrzeża i forteca Qal’at Bu Mahir na południowym cyplu wyspy Al-Muharrak, skąd niegdyś statki wyruszały na połów ostryg. Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO znalazły się także domy bogatych kupców, sklepy, magazyny i meczet. Obiekt jest ostatnim zachowanym w pełni przykładem tradycyjnej gospodarki opierającej się na połowie pereł, świadczącym o bogactwie, jakie przynosił handel w Zatoce od II w. n.e. do lat trzydziestych XX w., kiedy w Japonii zaczęto zakładać hodowle pereł. Stanowi także znakomity przykład tradycyjnego wykorzystania zasobów morskich oraz interakcji człowieka ze środowiskiem, które ukształtowały zarówno gospodarkę, jak i tożsamość kulturową społeczeństwa Bahrajnu.
Groby tumulusowe kultury Dilmun
(Kryt. III, IV / 2019)
Groby kultury Dilmun są datowane na lata 2050–1750 r. p.n.e. Wpis obejmuje 21 terenów wykopaliskowych w zachodniej części wyspy. Sześć z nich to nekropolie liczące od dziesiątków do kilku tysięcy grobów w formie niskich cylindrycznych kopców. W sumie jest ich 11774. W pozostałych piętnastu miejscach znajduje się 17 dwukondygnacyjnych tumulusów, będących grobami królewskimi. Groby pochodzą z wczesnego okresu cywilizacji Dilmun. Około drugiego tysiąclecia p.n.e. Bahrajn stał się znaczącym ośrodkiem na skrzyżowaniu szlaków handlowych, co przyczyniło się do rozwoju złożonych tradycji grzebalnych, praktykowanych przez całą ludność. Groby mają cechy unikalne w skali światowej nie tylko pod względem liczby, koncentracji i skali, ale także z uwagi na elementy takie jak komory grobowe z alkowami.