Turkmenistan

Państwowy Park Historyczny i Kulturowy „Starożytne Merw”

(Kryt. II, III / 1999)

Merw jest najstarszym i najlepiej zachowanym „miastem-oazą” na Jedwabnym Szlaku w Środkowej Azji. Ruiny tej rozległej oazy pochodzą z okresu obejmującego 4 tys. lat historii ludzkości; pewna liczba zachowanych zabytków datuje się zaś głównie z dwóch ostatnich tysiącleci.

Kunia-Urgencz

(Kryt. II, III / 2005)

Miasto Kunia-Urgencz jest położone w północno-zachodnim Turkmenistanie, na południowym brzegu rzeki Amu-daria. Urgencz było stolicą regionu Chorezm, stanowiącego część Imperium Achemenidów. Na terenie starego miasta zachowały się liczne budowle z czasów od XI do XVI wieku, w tym meczet, brama wjazdowa do karawanseraju, mury obronne, mauzolea i minaret. Budowle są świadectwem niezwykłych dokonań w dziedzinie architektury i rzemiosła artystycznego, którego wpływy sięgały Iranu i Afganistanu, a w XVI w. także Imperium Mogołów w Indiach.

Twierdza Partów w starożytnym mieście Nisa

(Kryt. II, III / 2007)

Twierdza Partów w starożytnym mieście Nisa, 18 km od Aszchabadu, będącym w starożytności ważnym ośrodkiem handlu i komunikacji oraz jedną z pierwszych stolic potężnego Imperium Partów, dominującego na znacznym obszarze Azji Środkowej od połowy III w. p.n.e. do początków III w n.e. i skutecznie konkurującego o wpływy z Imperium Rzymskim.

Pustynie turańskie z mroźnymi zimami

(Kryt. IX, X / 2023)

Kazachstan, Turkmenistan, Uzbekistan

W skład dobra transgranicznego wchodzi 14 obszarów pustynnych w Azji środkowej, leżących w strefie umiarkowanej między Morzem Kaspijskim a wysokimi górami turańskimi. Panują tu ekstremalne warunki klimatyczne z mroźną zimą i gorącym latem. Świat roślin i zwierząt przystosowany do trudnych warunków jest niezwykle zróżnicowany. W pasie rozciągającym się ze wschodu na zachód na przestrzeni ponad 1500 km występuje znaczne zróżnicowanie ekosystemów pustynnych. Poszczególne części składowe dobra wzajemnie się dopełniają pod względem bioróżnorodności, typu pustyni i zachodzących tu procesów ekologicznych.

Jedwabne szlaki: korytarz Zerawszan – Kara-kum

(Kryt. II, III, V/ 2023)

Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan

Korytarz Zerawszan – Kara-kum jest głównym odcinkiem jedwabnych szlaków w Azji Środkowej, łącznikiem dla innych korytarzy, zbiegających się w tym miejscu z różnych stron. Liczący 866 km odcinek biegnie wśród stromych gór, żyznych dolin rzecznych i niezamieszkałych terenów pustynnych, ze wschodu na zachód, wzdłuż rzeki Zerawszan, następnie dawnym szlakiem karawanowym w kierunku południowo-zachodnim, przez pustynię Kara-kum do oazy Merw. Wymiana Wschodu z Zachodem od II w. p.n.e. do XVI w. odbywała się głównie dzięki jedwabnym szlakom i właśnie tym korytarzem przewożono znaczne ilości towarów. Ludzie podróżowali, osiedlali się, dokonywali podbojów lub ponosili klęski w miejscach będących tyglem, w którym mieszały się grupy etniczne, kultury, religie, zdobycze naukowe i techniczne.