Japonia
Zabytki buddyjskie zespołu świątynnego Horyu-ji
(Kryt. I, II, IV, VI / 1993)
Zespół świątynny Horyu-ji, w prefekturze Nara, obejmuje około czterdziestu ośmiu zabytków buddyjskich. Niektóre z nich, zbudowane na przełomie VII i VIII w. należą do najstarszych zachowanych na świecie budowli drewnianych. Te arcydzieła architektury drewnianej są niezwykle cenne dla historii sztuki, ponieważ ilustrują adaptację pochodzącej z Chin architektury buddyjskiej i tamtejszych założeń architektonicznych do kultury japońskiej. Są one również istotne dla historii religii, gdyż ich budowa zbiegła się z wprowadzeniem buddyzmu, który przybył z Chin do Japonii poprzez półwysep koreański.
Pałac Himeji
(Kryt. I, IV / 1993)
Pałac Himeji najdoskonalej wyraża japońską architekturę pałacową początków XVII w. Składa się z osiemdziesięciu sześciu budowli, z rozwiniętego systemu obronnego oraz z pomysłowych systemów zabezpieczeń, pochodzących z początku okresu shogunatu. Pałac stanowi arcydzieło architektury drewnianej, łączące funkcjonalność z estetyką wyrażającą się eleganckimi liniami, śnieżnobiałymi murami z gliny oraz subtelną grą między masami brył budynków, a urozmaiconą linią dachów.
Yakushima
(Kryt. VII i IX / 1993)
Wewnątrz wyspy Yaku, Yakushima położona jest w miejscu styku obszarów zoogeograficznych Palearktyki i krainy orientalnej. Porasta ją bogata flora (1900 gatunków i podgatunków), wśród których bardzo stare okazy cedru japońskiego sugi, jak również relikt jedynego w regionie pierwotnego lasu wilgotnego ciepłej strefy umiarkowanej.
Shirakami-Sanchi
(Kryt. IX / 1993)
Górzysty, pozbawiony dróg i szlaków obszar na północy wyspy Honsiu, zachował ostatnie dziewicze połacie lasów chłodnej strefy umiarkowanej, składających się z buków Siebolda, porastających niegdyś zbocza górskie północnej Japonii. Lasy te zamieszkują czarne niedźwiedzie, serau i 87 gatunków ptaków.
Zespół zabytkowy dawnego Kioto (miasta Kioto, Uji i Otsu)
(Kryt. II, IV / 1994)
Kioto, zbudowane w 794 r. i wzorowane na stolicach dawnych Chin, było stolicą cesarską Japonii od założenia do połowy XIX w. Jako ośrodek kultury japońskiej od przeszło tysiąca lat, Kioto odtwarza rozwój drewnianej architektury japońskiej, a szczególnie architektury sakralnej oraz japońskiej sztuki ogrodowej, która wpłynęła na koncepcję ogrodów na całym świecie.
Zabytkowe wioski Shirakawa-go i Gokayama
(Kryt. IV, V / 1995)
Wioski, położone w odizolowanym przez stulecia regionie górskim, wyróżniają się domami w wiejskim stylu budowlanym gassho. Utrzymywały się one z uprawy drzez morwowych oraz hodowli jedwabników. Kilkukondygnacyjne domy, pokryte wysokim słomianymi dachami, są jedyne w Japonii. Mimo przewrotów gospodarczych, wioski Ogimachi, Ainokura i Suganuma, pozostały cennymi świadectwami doskonałego przystosowania tradycyjnego trybu życia do otoczenia i funkcji społecznej.
Pomnik Pokoju w Hiroszimie (Katedra Genbaku)
(Kryt. VI / 1996)
Pomnik Pokoju w Hiroszimie zwany Katedrą Genbaku był jedynym budynkiem, który zachował się blisko miejsca, w którym, 6 siepnia 1945 r. wybuchła pierwsza bomba atomowa. Dzięki wielu wysiłkom, w tym mieszkańców Hiroszimy, został on utrzymany w stanie, w jakim znajdował się zaraz po wybuchu bomby. Stanowi trwały i uderzający symbol najbardziej niszczycielskiej siły stworzonej kiedykolwiek przez człowieka, ale wyraża jednocześnie nadzieję na pokój na Ziemi oraz na całkowitą eliminację wszelkiej broni nuklearnej.
Sanktuarium shinto w Itsukushima
(Kryt. I, II, IV, VI / 1996)
Wyspa Itsukushima, na Morzu Wewnętrznym Seto, od najdawniejszych czasów stanowi święte miejsce szintoizmu. Pierwsze sanktuaria zostały prawdopodobnie wzniesione w VI w. Obecne sanktuarium pochodzi z XIII w., a jego harmonijnie położone budynki świadczą o wysokich umiejętnościach artystycznych i technicznych ich budowniczych. Sanktuarium w Itsukushima stanowi grę kontrastów pomiędzy bryłami i kolorami, pomiędzy morzem i górami oraz doskonale ilustruje japońską koncepcję piękna krajobrazowego, łączącego krajobraz naturalny oraz dzieło człowieka.
Zespół zabytkowy miasta Nara
(Kryt. II, III, IV, VI / 1998)
Nara była stolicą Japonii w latach 710-784. W okresie tym, struktura rządu narodowego uległa wzmocnieniu, a rozwijająca się stolica stała się źródłem inspiracji dla kultury japońskiej. Zabytki historyczne Nary - świątynie buddyjskie, sanktuaria szintoistyczne oraz odkryte ruiny wielkiego pałacu cesarskiego - dają pełny obraz życia w stolicy Japonii w VIII w., w okresie głębokich przemian politycznych i kulturalnych.
Świątynie i sanktuaria w Nikko
(Kryt. I, IV, VI / 1999)
Świątynie i sanktuaria w Nikko oraz ich naturalne otoczenie od wieków stanowiły święte miejsce, słynące z arcydzieł architektury oraz sztuki zdobniczej. Są one ściśle związane z historią szogunów Tokugawa.
Region Gusuku oraz pokrewne zabytki Królestwa Riukiu
(Kryt. II, III, VI / 2000)
Grupa zabytkowych obiektów ilustruje 500 lat historii Riukiu (XII-XVII w.). Ruiny zamków wznoszących się w widowiskowych, wysoko położonych miejscach, stanowią świadectwo struktury społecznej, charakterystycznej dla przeważającej części tamtego okresu, podczas gdy święte miejsca pozostają niemymi świadkami rzadko spotykanego przetrwania dawnych form religii do czasów współczesnych. Unikalna kultura wysp Riukiu jest wynikiem ich licznych kontaktów gospodarczych i kulturalnych.
Święte miejsca i drogi pielgrzymkowe w regionie góry Kii
(Kryt. II, III, IV, VI / 2004)
Trzy święte miejsca – Yoshino i Omine, Kumano Sanzan oraz Koyasan ukryte są w gęstych lasach gór Kii, rozciągających się nad Oceanem Spokojnym. Połączone drogami pielgrzymkowymi ze starożytnymi stolicami Nara i Kyoto, są przykładem symbiozy dwóch tradycji religijnych: rdzennie japońskiego szintoizmu, opierającego się na kulcie natury, i buddyzmu, który trafił do Japonii z Chin oraz z Półwyspu Koreańskiego. Obszar obejmujący łącznie z otaczającymi świątynie lasami 495,3 ha, jest żywym świadectwem liczącej ponad 1200 lat, doskonale udokumentowanej tradycji świętych gór. Teren obfitujący w strumienie, rzeki i wodospady, będący wciąż częścią żywej kultury Japonii, jest odwiedzany rocznie przez ponad 15 mln pielgrzymów i turystów.
Shiretoko
(Kryt. IX, X / 2005)
Półwysep Shiretoko jest położony w północno-wschodniej części Hokkaido, najdalej na północ wysuniętej wyspy Japonii. Zespół wpisany obejmuje obszar lądowy, rozciągający się od środkowej części półwyspu aż po jego skraj (Przylądek Shiretoko) i przyległy obszar morski. Jest przykładem współistnienia ekosystemów morskich i lądowych, a także nadzwyczajnej produktywności ekosystemów pod znaczącym wpływem tworzących się sezonowo lodów morskich na najniższej szerokości półkuli północnej. Ma szczególne znaczenie dla kilku gatunków morskich i lądowych, wśród nich dla gatunków zagrożonych i endemicznych, takich jak sowa japońska i roślina Viola kitamiana. Zespół ma znaczenie na skalę światową również z uwagi na zagrożone gatunki ptaków morskich i wędrownych, liczne gatunki salmonidów i ssaków morskich - zwłaszcza lwa morskiego Stellera - i gatunki waleni.
Kopalnia Srebra w Iwami Ginzan
(Kryt. II, III, V / 2007)
Kopalnia Srebra w Iwami Ginzan na południowy wschód od wyspy Honsiu, położona jest pośród niewysokich, sięgających 600 metrów gór, u podnóża których rozciągają się głębokie doliny rzek. W nich właśnie zachowały się pozostałości rozległych kopalń, wytapialni, rafinerii metali oraz stanowisk wydobywczych czynnych od XVI aż do XX wieku. Pozostały także drogi transportu rudy srebra na wybrzeże oraz do miast portowych - Tomogaura, Okidomari and Yunotsu, z których wysyłano ją do Korei i Chin. Wysoka jakość wydobywanego tu srebra, uzyskiwana dzięki stosowaniu nowoczesnej technologii, a także bogactwo złóż przyczyniły się znacząco do rozwoju gospodarczego Japonii oraz całej Azji południowo-wschodniej w XVI i XVII wieku. Historyczny region górnictwa srebra rozciąga się na obszarze 442 ha, a strefa ochronna wokół niego liczy 3221 ha.
Hiraizumi – świątynie, ogrody i stanowiska archeologiczne związane z buddyzmem Czystej Krainy
(Kryt. II, VI / 2011)
Kompleks obejmuje 5 miejsc wraz ze świętą górą Kinkeisan. Na obszarze wpisanym znajdują się w nim pozostałości budynków rządowych pochodzących z XI i XII wieku, z czasów, kiedy Hiraizumi było ośrodkiem administracyjnym północnego królestwa Japonii i rywalizowało z Kioto.
Królestwo odzwierciedlało kosmologię buddyzmu Czystej Krainy, który upowszechnił się w Japonii w VIII wieku. Tę odmianę buddyzmu cechuje dążenie do odrodzenia się po śmierci w Czystej Krainie, gdzie osiąga się spokój ducha. W połączeniu z miejscowym kultem przyrody i szintoizmem, buddyzm Czystej Krainy przyczynił się do powstania unikalnej japońskiej sztuki projektowania krajobrazu.
Wyspy Ogasawara
(Kryt. IX / 2011)
Obiekt o powierzchni 7393 ha i bardzo zróżnicowanym krajobrazie obejmuje ponad 30 wysp zgrupowanych w trzech archipelagach. Występuje tu bogactwo fauny, m.in. tzw. latający lis z Boninu, skrajnie zagrożony wyginięciem gatunek nietoperza oraz 195 zagrożonych gatunków ptaków. Na wyspach wyodrębniono 441 taksonów miejscowych roślin, a wody tego obszaru są siedliskiem licznych gatunków ryb, waleni i koralowców. Ekosystemy Archipelagu Ogasawara odzwierciedlają całą gamę procesów ewolucyjnych, łącząc w sobie cechy gatunków roślin zarówno z południowo-wschodniej, jak i północno-zachodniej Azji. Zachowały się tu również liczne gatunki endemiczne.
Góra Fudżi – obiekt kultu i źródło artystycznej inspiracji
(Kryt. III, VI / 2013)
Piękno tego samotnego, często zaśnieżonego stratowulkanu, znanego pod nazwą Fudżi, który góruje nad wioskami, morzem i jeziorami położonymi wśród lasów, od dawna inspirowało artystów i było celem pielgrzymek. Góra Fudżi jest przedstawiana w sztuce japońskiej od XI wieku, ale dopiero XIX-wieczne drzeworyty sprawiły, że stała się znakiem rozpoznawczym Japonii i wywarła wpływ na rozwój sztuki zachodniej.
Wpis obejmuje 25 miejsc, które oddają istotę sakralnego krajobrazu. W XII wieku Fudżi stało się ośrodkiem wyznawców ascetycznego buddyzmu, który powstał wskutek połączenia buddyzmu i szintoizmu. W górnej, 1500- metrowej części góry, liczącej 3776 m wysokości, znajdują się ścieżki pielgrzymkowe i sanktuaria, a u podnóża - świątynie Sengen-jinja, domy gościnne Oshi i naturalne elementy wulkaniczne – otoczone czcią jako święte, skamieniałe drzewa, jeziora, źródła i wodospady.
Dawny ośrodek jedwabnictwa w Tomioka
(Kryt. II, IV / 2014)
Jest zespół zabytkowy obejmujący miejsce hodowli jedwabników i wytwórnię jedwabiu, który powstał w 1872 r. w Prefekturze Gunma na północy zachód od Tokio. Maszyny zostały sprowadzone z Francji, a ośrodek wybudował rząd Japonii. Zespół składa się z czterech budynków, związanych z różnymi etapami produkcji jedwabiu naturalnego: farmy doświadczalnej, gdzie hodowano kokony, chłodni do przechowywania jajek jedwabników, miejsca pozyskiwania nici z kokonów, przędzalni i szkoły, w której uczono jedwabnictwa. Miejsce to stanowi świadectwo zaangażowania Japonii w rozwój najlepszych technik produkcji na masową skalę, symbolizując wkroczenie tego kraju na drogę nowoczesnego rozwoju przemysłowego. Ośrodek odegrał kluczową rolę w odnowie hodowli jedwabników i rozwoju japońskiego przemysłu jedwabniczego w ostatnim ćwierćwieczu XIX w., przyczyniając się do budowania pozycji Japonii jako głównego eksportera jedwabiu naturalnego, zwłaszcza do Francji i Włoch.
Miejsca związane z rewolucją przemysłową w epoce Meiji: hutnictwem, przemysłem stoczniowym i przemysłem wydobywczym
(Kryt. II i IV / 2015)
Jest to wpis seryjny, obejmujący 23 miejsca, znajdujące się głównie w południowo-zachodniej Japonii. Stanowi on świadectwo gwałtownego uprzemysłowienia kraju od połowy XIX do początku XX wieku. Rozwój hutnictwa, przemysłu stoczniowego i kopalni węgla na tym terenie ukazuje procesy poszukiwania możliwości transferu technologii z Europy i Ameryki Północnej do feudalnej Japonii oraz przystosowywania tych technologii na potrzeby państwa, zgodnie z tradycjami społecznymi. Jest to przykład pierwszego udanego przeszczepienia wzorców zachodniej industrializacji do kraju spoza kręgu cywilizacji zachodnioeuropejskiej.
Dzieła architektury Le Corbusiera jako wybitny wkład do modernizmu
(Kryt. I, II, VI / 2016)
Argentyna, Belgia, Francja, Niemcy, Indie, Japonia, Szwajcaria
Wyodrębnienie z twórczości Le Corbusiera siedemnastu dzieł znajdujących się w siedmiu krajach świata ma zaświadczać o stworzeniu nowego języka architektury, całkowicie zrywającego z przeszłością. Budowle zostały wzniesione na przestrzeni pół wieku, w trakcie, jak to nazwał sam Le Corbusier, „żmudnych badań”. Zespół Kapitolu w Czandigarh (Indie), Muzeum Narodowe Sztuki Zachodniej w Tokio (Japonia), Dom Doktora Curutcheta w La Plata (Argentyna) i Jednostka mieszkaniowa (l’Unité d’habitation) w Marsylii (Francja) ilustrują rozwiązania, jakie modernizm wprowadzał w XX w., stawiając sobie za cel wypracowanie nowych technik architektonicznych, które odpowiadałyby zmieniającym się potrzebom społecznym. Osiągnięcia geniuszu twórczego Le Corbusiera świadczą również o procesie umiędzynarodowienia architektury na całym świecie.
Święta wyspa Okinoshima i związanie z nią miejsca w regionie Munakata
(Kryt. II, III / 2017)
Wyspa Okinoshima, położona w odległości 60 km od zachodniego wybrzeża wyspy Kiusiu, jest wyjątkowym przykładem tradycji kultu świętej wyspy. Stanowiska archeologiczne zachowały się w nienaruszonym stanie i stanowią chronologiczny zapis zmian zachodzących w obrzędach od IV do IX w.n.e. W czasie tych obrzędów, w różnych częściach wyspy składano w darze znakomitej jakości przedmioty, które sprowadzano z zagranicy. Dary te stały się dowodem na intensywną wymianę między Wyspami Japońskimi, Półwyspem Koreańskim i kontynentalną Azją. Z uwagi na powiązanie z Wielką Świątynią Munakata, wyspa Okinoshima jest uznawana do dziś za świętą wyspę.
Ukryte wioski chrześcijańskie w regionie Nagasaki
(Kryt. III / 2018)
Grupa grobów tumulusowych Kofun w Mozu-Furuichi: kopce grobowe w starożytnej Japonii
(Kryt. III, IV / 2019)
Obszar wpisany leży na płaskowyżu nad równiną Osaki. Obejmuje 49 tumulusów zwanych po japońsku kofun. Tumulsowe groby różnej wielkości mogą mieć formę dziurki od klucza, muszli, kwadratu czy okręgu. Są to miejsca pochówku przedstawicieli elit i zawierają różne przedmioty związane z ceremonią pogrzebową: broń, zbroje, ozdoby. Groby były zdobione rzeźbami z gliny zwanymi haniwa. Rzeźby mają formy cylindryczne lub figuratywne – przedstawiają domy, narzędzia, broń czy postaci ludzkie. Grupa grobów została wyodrębniona spośród 160 tysięcy tumulusów występujących na terenie całego kraju. Jest to najbogatsze materialne świadectwo okresu Kofun od III do VI wieku n.e. Groby pokazują różnice między klasami społecznymi w tym okresie, a także ilustrują wysoko rozwinięty system grzebalny.
Wyspa Amami-Oshima, wyspa Tokunoshima, część północna wyspy Okinawa i wyspa Iriomote
(Kryt. X / 2021)
Seryjne dobro światowego dziedzictwa o łącznej powierzchni 42698 ha rozciąga się na czterech wyspach, pokrytych podzwrotnikowymi lasami deszczowymi w archipelagu na południowym zachodzie Japonii. Razem tworzą one łuk na pograniczu Morza Wschodniochińskiego i Morza Filipińskiego. Najwyższy punkt stanowi szczyt góry Yuvandake na wyspie Amami-Oshima o wysokości 694 m ponad poziomem morza. Obszar jest całkowicie niezamieszkały. Miejsce światowego dziedzictwa jest cenne pod względem różnorodności biologicznej. Spośród licznie występujących gatunków endemicznych – roślin, ssaków, ptaków, gadów i płazów, ryb słodkowodnych i dziesięcionogów wiele jest zagrożonych w skali światowej, jak m.in. królik z Amami (Pentalagus furness) czy szczur z Ryukyu (Diplothrix legata). Występują tu gatunki o tak dawnym rodowodzie, że żadne inne gatunki na świecie nie są z nimi blisko spokrewnione. Pięć gatunków ssaków, trzy gatunki ptaków i trzy gatunki płazów należą do kategorii EDGE (Evolutionarily Distinct and Globally Endangered) – gatunków zagrożonych, które nie mają w ogóle albo mają niewielu bliskich krewnych. Kilka gatunków endemicznych występuje wyłącznie na niektórych wyspach.
Stanowiska prehistoryczne Jōmon na północy Japonii
(Kryt. III, V / 2021)
Dobro światowego dziedzictwa obejmuje 17 stanowisk archeologicznych, położonych w południowej części wyspy Hokkaido i na północy Tohoku. Znajdują się one w bardzo zróżnicowanym krajobrazie: od gór po doliny i obniżenia terenu poniżej poziomu morza, od wewnętrznych zatok po jeziora i rzeki. Dostarczają unikalnych dowodów na rozwój na przestrzeni 10 tysięcy lat kultury preagrarnej, a jednak osiadłej, ludu Jōmon, który miał złożony system wierzeń i obrzędowości. Świadczą o powstaniu, rozwoju i adaptacji do zachodzących zmian społeczności zajmującej się łowiectwem, rybołówstwem i osiadłym zbieractwem, której początki przypadają na ok. 13 tys. lat p. n. e. Duchowy wymiar kultury Jōmon znajduje wyraz w przedmiotach, takich jak naczynia z laki, gliniane tabliczki z odciskami stóp i słynne figurki z wypalanej gliny Dogū, a także w miejscach związanych z obrzędowością, takich jak budowle ziemne i wielkie kręgi kamienne o średnicy dochodzącej do 50 m. To seryjne dobro światowego dziedzictwa zaświadcza o istnieniu osiadłego trybu życia w pradawnych czasach, jeszcze przed pojawieniem się uprawy roli, ilustrując jego rozwój od samych początków do epoki szczytowego rozkwitu tej kultury.