Australia

Park Narodowy Kakadu

(Kryt. I, VI, VII, IX, X / 1981, 1987, 1992)

Park stanowi jedyny na świecie rezerwat archeologiczny i etnologiczny, gdyż teren, na którym się rozciąga zamieszkały jest nieprzerwanie od 40 tys. lat. Malowidła i ryty naskalne oraz stanowiska archeologiczne świadczą o umiejętnościach i trybie życia mieszkańców regionu, począwszy od przedstawicieli społeczeństw łowiecko-zbierackich epoki neolitu do mieszkających tam obecnie Aborygenów. Park stanowi wyjątkowy przykład zespołu ekosystemów, składającego się z mielizn pływowych, równin zalewowych, nizin i płaskowyżów, stanowiącego środowisko naturalne rzadkich lub endemicznych gatunków flory i fauny.

Wielka Rafa Koralowa

(Kryt. VII, VIII, XI, X / 1981)

Przepiękna i różnorodna Wielka Rafa Koralowa rozciąga się wzdłuż północno-wschodniego wybrzeża Australii. Występuje tam największy na świecie zespół koralowców, liczący 400 gatunków korali, a także 1,5 tys. gatunków ryb i 4 tys. gatunków skorupiaków. Stanowiąc siedlisko gatunków zagrożonych wyginięciem, takich jak diugoń (rodzaj krowy morskiej) i zielony żółw olbrzymi, Wielka Rafa Koralowa posiada również istotne znaczenie naukowe.

Region Wyschniętych Jezior Willandra

(Kryt. III, VIII / 1981)

W regionie znajdują się skamieniałe pozostałości licznych jezior oraz formacji piaskowych z epoki plejstocenu, a także świadectwa archeologiczne osadnictwa w okresie 60-45 tys. lat temu, które stanowią punkt zwrotny w historii rozwoju ludzkiego na kontynencie australijskim. W regionie odkryto również dobrze zachowane skamieliny wielkich torbaczy.

Parki Narodowe zachodniej Tasmanii

(Kryt. III, IV, VI, VII, VIII, IX, X / 1982, 1989)

Parki i rezerwaty położone w regionie, w którym występowały silne zlodowacenia, pokrywają obszar o powierzchni przeszło miliona ha. Wyróżniają się one głębokimi wąwozami i stanowią jedną z ostatnich na kuli ziemskiej połaci lasów deszczowych strefy umiarkowanej. Odkrycia dokonane w grotach wapiennych świadczą o osadnictwie w tym regionie od przeszło 20 tys. lat.

Wyspy Lorda Howe

(Kryt. VII, X / 1982)

Wyspy Lorda Howe, wyróżniające się widowiskowym ukształtowaniem terenu, stanowią rzadko spotykany przykład odizolowanych wysp oceanicznych powstałych w wyniku działania podwodnych wulkanów na głębokości przeszło 2 tys. m. Wyspy zamieszkują liczne gatunki endemiczne, szczególnie ptaków.

Rezerwat lasów deszczowych środkowo-wschodniej Australii

(Kryt. VIII, IX, X / 1986, 1994)

Obszar, który składa się z kilku stref chronionych, rozciąga się głównie wzdłuż Wielkiego Uskoku na wschodnim wybrzeżu Australii. Niecodzienne zjawiska geologiczne występujące wokół kraterów wulkanów tarczowych oraz ilość żyjących tu rzadkich i zagrożonych gatunków mają znaczenie dla nauki światowej i dla zachowania gatunków.

Park Narodowy Uluru-Kata Tjuta

(Kryt. V, VI, VII, VIII / 1987, 1994)

Na terenie parku, noszącego niegdyś nazwę Parku Narodowego Uluru (Ayers Rock-Mont Olga), występują widowiskowe formacje geologiczne, górujące nad rozległą równiną piaszczystą w środkowej Australii. Ogromny monolit Uluru oraz kopuły skalne Kata Tjuta na zachód od Uluru należą do systemu tradycyjnych wierzeń jednej z najstarszych społeczności na świecie. Tradycyjni właściciele Uluru-Kata Tjuta należą do plemienia Aborygenów Anangu.

Wilgotne lasy tropikalne w Queensland

(Kryt. VII, VIII, IX, X / 1988)

Region rozciągający się wzdłuż północno-wschodniego wybrzeża Australii porastają głównie wilgotne lasy tropikalne. Ekosystem wyróżnia się szerokim i zróżnicowanym przekrojem występujących tam roślin, torbaczy oraz ptaków śpiewających, jak również rzadkich i zagrożonych gatunków roślinnych i zwierzęcych.

Zatoka Rekina (Shark Bay), Australia Zachodnia

(Kryt. VII, VIII, IX, X / 1991)

Zatoka Rekina położona jest na zachodnim krańcu kontynentu australijskiego. Wraz z otaczającymi ją wyspami i stałym lądem posiada trzy wyjątkowe cechy naturalne: największe (4,8 tys. km2) i najobfitsze na świecie łąki trawy morskiej, zamieszkującą ją populację diugoni (krów morskich) oraz stromatolity, ławice sinic należące do najstarszych form życia na Ziemi, tworzące nawarstwienia w kształcie stożków. W Zatoce Rekina mieszka również pięć zagrożonych gatunków ssaków.

Wyspa Fraser

(Kryt. VIII, IX / 1992)

Wyspa Frazer leży na krańcach wschodniego wybrzeża Australii. Ma ona 122 km długości i jest największą piaskową wyspą na świecie. Piaszczyste podłoże porastają pozostałości wilgotnych lasów tropikalnych, a w głębi wyspy znajduje się połowa występujących na świecie „unoszących się” słodkowodnych jezior wydmowych. Ze względu na ruchome wydmy, wilgotne lasy tropikalne oraz jeziora wyspa Fraser jest jedyna w swoim rodzaju.

Zespoły skamielin ssaków australijskich (Riversleigh/Naracoorte)

(Kryt. VIII, IX / 1994)

Riversleigh i Naracoorte położone na północy i na południu stanu Australii Południowej należą do dziesięciu najważniejszych stanowisk kopalnych na świecie. Doskonale ilustrują kluczowe etapy ewolucji unikalnej fauny australijskiej.

Wyspy Heard i McDonald

(Kryt. VIII, IX / 1997)

Wyspy Heard i McDonald leżą w południowej części Oceanu Indyjskiego. Oddalone są o 1700 km od Antarktydy i o 4100 km na południowy-zachód od Perth. Są jedynymi aktywnymi wulkanicznie wyspami w regionie podbiegunowym. Stanowią przez to „otwarte okno” do wnętrza Ziemi i pozwalają obserwować ciągłe procesy geomorficzne oraz dynamikę lodu. Wyspy Heard i Mc Donald należą do nielicznych na świecie dziewiczych ekosystemów wyspiarskich. Ze względu na brak egzotycznych roślin i zwierząt, jak również wpływu człowieka, mają szczególne znaczenie dla zachowania gatunków.

Wyspa Macquaire

(Kryt. VII, VIII / 1997)

Wyspa ma 34 km długości i 5 km szerokości i leży w południowej części Oceanu Indyjskiego, 1500 km na południowy-wschód od Tasmanii i mniej więcej w pół drogi między Australią i Antarktydą. Wyspa jest wynurzonym szczytem grzbietu podmorskiego Macquaire, wypiętrzonym w miejscu, w którym płyta tektoniczna indo-australijska łączy się z płytą pacyficzną. Stan zachowania geologicznego wyspy Macquaire ma istotne znaczenie, gdyż jest to jedyne miejsce na Ziemi, gdzie skały pochodzące z płaszcza ziemskiego (znajdującego się 6 km pod powierzchnią oceanu) wynurzają się nad poziom morza. Wśród tych skał znaleźć można niezwykłe okazy bazaltu poduszkowego oraz innych skał wylewnych.

Region Gór Błękitnych (Greater Blue Mountains)

(Kryt. IX, X / 2000)

Region Gór Błękitnych zajmuje obszar 1,03 mln ha utworzony z wapiennych płaskowyżów, wąwozów i urwisk, porośniętych lasami eukaliptusowymi strefy umiarkowanej. Składa się z ośmiu stref chronionych i wyróżnia się przystosowaniem oraz zróżnicowaniem ewolucyjnym eukaliptusów na kontynencie australijskim w wyniku izolacji post-Gondwańskiej. W regionie Gór Błękitnych występuje 91 taksonów eukaliptusa. Region odznacza się także różnorodnością strukturalną i ekologiczną eukaliptusów oraz licznymi siedliskami. Spotyka się tam rośliny stanowiące przykład różnorodności biologicznej Australii: 10% jej flory naczyniowej i liczne rzadkie lub zagrożone gatunki, obejmujące gatunki endemiczne lub szczątkowe, takie jak sosna Wollemia (wollemia nobilis), które zachowały się jedynie na ściśle ograniczonych mikroobszarach.

Park Narodowy Purnululu

(Kryt. VII, VIII / 2003)

Park Narodowy Purnululu, położony w stanie Australia Zachodnia i zajmujący obszar 239 723 ha, obejmuje charakterystyczny masyw Bungle Bungle, utworzony z kwarcowego piaskowca powstałego w dewonie. Od 20 mln lat poddawany jest on erozji, w wyniku której uformowały się liczne wieżyczki i stożki w kształcie uli o stromych zboczach. Ich powierzchnia poprzecinana jest ciemnoszarymi, poziomymi pasami, utworzonymi ze skorupy sinic (fotosyntetyzujących organizmów jednokomórkowych). Te rzadko spotykane stożki krasowe zawdzięczają swe istnienie współdziałaniu kilku zjawisk geologicznych, biologicznych, klimatycznych, jak również erozji.

Budynek Wystawy Królewskiej i Ogrody Carlton

(Kryt. II/ 2004)

Budynek Wystawy Królewskiej i otaczające ją Ogrody Carlton zostały zbudowane z myślą o międzynarodowych wystawach w 1880 i 1888 r. w Melbourne. Budynek zaprojektowany przez Josepha Reed'a i zbudowany z cegły i drewna, stali i skały łupkowej łączy elementy stylistyczne renesansu bizantyjskiego, romańskiego, lombardyjskiego i włoskiego. Budowla wpisuje się w stylistykę typową dla nurtu międzynarodowych wystaw, których blisko 50 zorganizowano w latach 1851 - 1915, m.in. w Paryżu, Nowym Jorku, Wiedniu, Kalkucie,  Kingstone (Jamajka) i Santiago (Chile). Razem stanowią one wspólne świadectwo postępu materialnego i moralnego poprzez prezentowanie dokonań przemysłu różnych narodów.

Gmach Opery w Sydney

(Kryt. I / 2007)

Gmach Opery w Sydney to wybitne dzieło architektury XX wieku, którego projekt konstrukcyjny autorstwa Duńczyka Jørna Utzona stanowi doskonałe połączenie różnorodnych wątków architektonicznych i nowatorskich rozwiązań. Sylwetka Opery tworzy niezwykłą rzeźbę urbanistyczną zdobiącą przylądek Bennelong Point i Port Sydney. Budowla, której powstanie miało znaczący wpływ na rozwój architektury światowej, składa się z trzech grup zachodzących na siebie wzajemnie sklepień dachowych w kształcie muszli, przykrywających dwie główne sale koncertowe i restaurację. Cała konstrukcja otoczona jest systemem tarasów, służących jako ścieżki dla pieszych, dzięki czemu miejsce to jest publicznie dostępne i stale żywe.

Kolonie karne Imperium Brytyjskiego dla więźniów deportowanych do Australii

(Kryt. IV, VI / 2010)

Wpis obejmuje jedenaście ośrodków penitencjarnych spośród tysięcy zbudowanych przez administrację Imperium Brytyjskiego na terytorium Australii w wieku XVIII i XIX. Miejsca te są rozsiane w całej Australii, od Fremantle w Zachodniej Australii do Kingston i Arthurs’s Vale na wyspie Norfolk na wschodzie oraz od okolic Sydney w Nowej Południowej Walii na północy po Tasmanię na południu. W ciągu ponad 80 lat (1787 – 1868) do Australii deportowano około 166 tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci skazanych przez brytyjski wymiar sprawiedliwości na zesłanie do kolonii karnych. Każdy obiekt służył określonym celom związanym z odbywaniem kary lub resocjalizacją poprzez przymusową pracę w ramach „programu kolonizacyjnego”.

Wpis reprezentuje najważniejsze zachowane przykłady miejsc związanych z zakrojonymi na szeroką skalę deportacjami skazanych i z ekspansją kolonialną mocarstw europejskich, opierającą się na obecności i pracy skazańców.

Wybrzeże Ningaloo

(Kryt. VI, X /2011)

Wybrzeże Ningaloo to wodno-lądowy obszar o powierzchni 604.500 hektarów przy zachodnim wybrzeżu Australii, obejmujący najdłuższą, położoną w pobliżu brzegu rafę koralową. Charakterystyczny dla części lądowej obiektu jest rozległy system krasowy oraz sieć podziemnych jaskiń i kanałów. Co roku u Wybrzeża Ningaloo pojawiają się stada rekinów wielorybich. Rafa jest siedliskiem licznych gatunków wodnych, w tym wielu odmian żółwia morskiego. Część lądową cechują podziemne sieci jaskiń, kanałów i cieki wód gruntowych. Występuje tu wiele rzadkich gatunków, które przyczyniają się do wyjątkowej różnorodności biologicznej obiektu.

Krajobraz kulturowy wulkanu Budj Bim

(Kryt. III, V / 2019)

Obszar wpisany znajduje się w rejonie zamieszkałym przez aborygeńską ludność Gunditjmara w południowo-wschodniej Australii. Składa się z trzech seryjnych elementów ilustrujących jeden z najrozleglejszych i najstarszych systemów akwakultury na świecie. Złożony system kanałów, grobli i tam stworzony w celu pozyskiwania ryb kooyang (australijski gatunek węgorza) powstał w oparciu o ukształtowanie terenu pod wpływem lawy wygasłego wulkanu Budj Bim. Ten wysoce efektywny system akwakultury był przez sześć tysiącleci podstawą rozwoju gospodarczego i społecznego ludu Gunditjmara. Z badań archeologicznych wynika, że aborygeni zamieszkują te tereny od 32 tysięcy lat. Związek ludu Gunditjmara z ich ziemią utrwalił się dzięki ustnemu przekazywaniu wiedzy z pokolenia na pokolenie oraz wskutek ciągłości praktyk kulturowych.