Syria

Sokolnictwo
Kraj(e) członkowski(e): Arabia Saudyjska / Austria (od 2012 r.) / Belgia / Czechy / Francja / Hiszpania / Katar / Maroko / Mongolia / Republika Korei / Syria / Węgry / Zjednoczone Emiraty Arabskie

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturoweo ludzkości w 2010 r.

Sokolnictwo jest tradycyjną formą działalności, polegającą na hodowaniu i układaniu sokołów i innych ptaków drapieżnych do polowania na zwierzynę w jej naturalnym środowisku. Początkowo sokolnictwo było nastawione na zdobywanie pożywienia, ale obecnie jest bardziej związane z duchem koleżeństwa i wspólnie podejmowanych działań. Jest zajęciem uprawianym głównie wzdłuż szlaków i korytarzy migracyjnych ptaków. Zajmują się nim osoby w różnym wieku, amatorsko lub zawodowo. Sokolnicy nawiązują bliską relację z podopiecznymi: aby sokoła wyhodować, wyszkolić, wytresować i nauczyć latania potrzebne jest silne zaangażowanie emocjonalne. Sokolnictwo jest przekazywane z pokolenia na pokolenia jako tradycja kulturowa w rozmaity sposób, w tym poprzez naukę, przysposobienie w rodzinie czy bardziej formalne szkolenie w klubach. Na przykład w Mongolii, Maroku, Katarze, Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratach Arabskich sokolnicy zabierają na pustynię swoje dzieci i uczą je, jak oswajać ptaki. Sokolników pochodzących z różnych krajów łączą wspólne wartości, tradycje i praktyki podobne na całym świecie, w tym zwłaszcza metody szkolenia ptaków, sposób zajmowania się nimi i nawiązywania więzi emocjonalnej, a także wykorzystywany sprzęt. W związku z sokolnictwem powstało szersze dziedzictwo kulturowe, które obejmuje stroje, tradycje kulinarne, śpiew, muzykę, poezję, tańce oraz zwyczaje pielęgnowane przez społeczności i kluby, które zajmują się tą formą polowania.

Teatr cieni
Kraj(e) członkowski(e): Syria

Wpis na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony, w 2018 r.

Teatr cieni to tradycyjna forma sztuki, w której ręcznie wykonane lalki poruszają się za cienką, przezroczystą kurtyną lub ekranem ustawionym w ciemnej sali. Obecnie teatr cieni wystawiany jest głównie w Damaszku. Światło zza sceny rzuca na ekran cienie lalek poruszających się w takt muzyki i odczytywanego zza ekranu tekstu. Treścią sztuk są na ogół satyra i krytyka społeczna, a wykorzystywane środki wyrazu to poezja, proza, śpiew i muzyka. Poza dwoma głównymi bohaterami – naiwnym Karakozem i jego sprytnym przyjacielem Eiwazem, pomiędzy którymi toczy się rozmowa w satyrycznym tonie, w sztuce występują postacie kobiet i zwierząt potrafiących mówić. Tradycyjnie spektakle wystawiane były w popularnych kawiarniach, w których gromadzili się widzowie chętni oglądać historie z życia codziennego. Jednakże popularność teatru cieni stopniowo malała na przestrzeni lat, głównie z powodu rozprzestrzeniania się nowoczesnych technologii i cyfrowych form rozrywki, jak również ze względu na masowe migracje mieszkańców Syrii w wyniku toczącej się wojny. Przedstawienia zniknęły z popularnych kawiarni i obecnie odbywają się głównie w teatrach, w ramach festiwali lub z okazji świąt. Połączenie tych kilku czynników miało tak znacząco negatywny wpływ na trwałość tego elementu dziedzictwa, że w Damaszku pozostał już tylko jeden aktywny zawodowo wykonawca teatru cieni.

Praktyki i rzemiosło związane z różą damasceńską w Al-Mrah
Kraj(e) członkowski(e): Syria

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2019 r.

Praktyki i rzemiosło związane z różą damasceńską znane są głównie wśród rolników i ich rodzin żyjących w wiosce Al-Mrah, w regionie administracyjnym Damaszku, posiadających specjalistyczną wiedzę na temat produkcji olejków eterycznych i tradycyjnych środków leczniczych z róży damasceńskiej, ale także pośród społeczności wiejskiej i rodzin zaangażowanych w organizację dorocznego festiwalu róż damasceńskich. Rozpoczyna się on w maju, wraz z kwitnieniem i zbiorami płatków tych kwiatów. Rolnicy i ich rodziny wyruszają na pola wczesnym rankiem, aby ręcznie zbierać róże, a wracają do domu wczesnym popołudniem i wówczas cała rodzina pomaga sortować pąki, które są suszone i wykorzystywane do parzenia herbaty. Płatki kwiatów są natomiast przechowywane i przygotowywane do późniejszej destylacji. Kobiety z wioski wspólnie zajmują się wyrobem syropu różanego, konfitur i ciastek, śpiewając przy tym tradycyjne piosenki. Ze względu na jej liczne zastosowania lecznicze, suszona róża damasceńska jest sprzedawana w aptekach. Niezwykła atmosfera festiwalu przyciąga mieszkańców wielu okolicznych wiosek. Kobiety prezentują przyrządzone przez siebie specjały, a towarzyszą temu wspólnie śpiewane przez wszystkich ludowe pieśni i przyśpiewki na cześć róży. Festiwal jest świadectwem nieprzemijającego znaczenia, jakie ta forma dziedzictwa ma dla jej depozytariuszy oraz trwałego zaangażowania lokalnej społeczności w jego ochronę.

Qudud Halabiya
Kraj(e) członkowski(e): Syria

Wpis na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2021 r.

Qudud Halabiya to rodzaj tradycyjnej muzyki z Aleppo o stałej melodii. Słowa pieśni śpiewanych z okazji religijnych lub dla rozrywki są dobierane zależnie od rodzaju wydarzenia. Doświadczeni pieśniarze potrafią dostosowywać improwizowane przez siebie słowa do aktualnych okoliczności. Są znani ze śpiewu w niskiej tonacji. Wyżyny sztuki osiągają w długim przetrzymywaniu jednej nuty lub w powtarzaniu jednej frazy, co wprawia publiczność w stan ekstazy, zwany tarab. Doświadczany wówczas przez słuchaczy stan emocjonalny jest porównywany przez nich do stanu „upojenia alkoholowego bez picia”. Słuchacze odgrywają zasadniczą rolę w inspirowaniu wokalisty. Zazwyczaj tańczą w rytm muzyki, wykonując ruchy tułowiem i unosząc ramiona w górę. Towarzysząca pieśniom muzyka jest grana przez zespół muzyczny. Mieszkańcy Aleppo nadal uprawiają muzykę qudud, która rozbrzmiewa w uliczkach i na bazarach starego miasta. Pod wpływem zachodzących zmian społecznych wykonywana jest również w innych częściach miasta, ale jej tradycyjne elementy są zachowane. Pojawiły się pieśni niezwiązane z tematyką religijną, opowiadające o życiu, miłości, tradycji i honorze, niekiedy zaczerpnięte z poezji ludowej. Zjawisko to jest głęboko zakorzenione w kulturze miejskiej i postrzegane jako ważne dla przetrwania, zwłaszcza w czasie wojny. Wiedza jest przekazywana nieformalnie młodym przez starszych pieśniarzy i muzyków lub w sposób formalny przez programy szkolne, audycje i programy w mediach.

Wyrób instrumentu i gra na ud
Kraje członkowskie: Iran, Syria

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2022 r.

Ud to tradycyjny instrument przypominający lutnię, na którym gra się w Iranie i Syrii. Instrument z krótkim gryfem muzyk kładzie na nodze, jedną ręką szarpiąc struny, a drugą znajdując akordy. W obu krajach ud składa się z pudła rezonansowego w kształcie gruszki, wykonanego z drewna orzecha włoskiego, róży, topoli, hebanu lub moreli. Wytwarzanie instrumentu zajmuje do dwudziestu pięciu dni, podczas których drewno pozostawia się do wyschnięcia i stwardnienia, a następnie, przez piętnaście dni, poddaje działaniu wody i pary, aby zwiększyć jego trwałość. Udy są wytwarzane w różnych rozmiarach, dostosowanych do wieku i postury muzyków. Zawsze są zdobione drewnianymi rzeźbami i mozaikowymi wzorami. Zwykle mają pięć bliźniaczych strun, chociaż czasami dodaje się szóstą. Dzięki dużym zakresom basów i barytonów, instrument może wytwarzać harmonijne, melodyczne dźwięki. Na udzie gra się solo lub w zespołach, często akompaniując tradycyjnym pieśniom i tańcom podczas różnych uroczystości. Umiejętność gry na tym instrumencie jest przekazywana drogą indywidualnych lekcji lub zajęć w ośrodkach muzycznych; w wielkich miastach poświęcone są jej specjalne zajęcia na uczelniach. Wyrobem instrumentu zajmują się przeważnie mężczyźni, choć w ostatnich latach zauważa się zainteresowanie lutnictwem również ze strony młodych kobiet.

Tradycyjne syryjskie dmuchanie szkła

Kraj członkowski: Republika Syryjsko-Arabska

Wpis na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony w 2023 r.

Tradycyjne dmuchanie szkła w Damaszku to rzemiosło artystyczne polegające na tworzeniu szklanych przedmiotów przy użyciu kawałków szkła odpadowego. Aby stworzyć przedmiot, kawałki szkła są umieszczane w ręcznie robionym ceglanym piecu w celu stopienia. Rzemieślnik obraca stopione szkło wokół metalowej rurki. Następnie dmucha w nią, aby nadmuchać szkło, używając metalowych szczypiec, by uformować je w pożądany kształt, taki jak kubek, wazon, lampa lub ozdoba. Sproszkowane barwniki są używane do barwienia szkła, zarówno gdy jest ono jeszcze stopione lub do ozdabiania przedmiotów po ich ostygnięciu i stwardnieniu. Na szkle często malowane lub grawerowane są symbole kulturowe, takie jak ręka Fatimy. Damasceńskie dmuchanie szkła charakteryzuje się białymi, niebieskimi, zielonymi i karmazynowymi kolorami, a także malowanymi złotymi motywami. W przeszłości praktyka ta pozostawała w określonych rodzinach, a ojciec przekazywał tajniki rzemiosła swoim dzieciom. Dziś wiedza i umiejętności w tym zakresie przekazywane są nieformalnie, poprzez praktyczną naukę i instruktaż w warsztatach. Jako źródło utrzymania dla rzemieślników, dmuchanie szkła damasceńskiego przyczynia się do poczucia ciągłości i przynależności. Ma również znaczenie społeczne, duchowe i historyczne, zarówno jeśli chodzi o przestrzeń, jak i o zwyczaje. Jest również związane z przestrzeniami społecznymi, duchowymi i historycznymi oraz z praktykami, które mają w nich miejsce.