Liban

Al-Zajal, poezja recytowana lub śpiewana
Kraj(e) członkowskie: Liban

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2014 r.

Al-Zajal jest formą ludowej poezji libańskiej, recytowanej lub śpiewanej podczas wydarzeń towarzyskich i rodzinnych, ale również na co dzień. Wykonawcy, którymi są zarówno mężczyźni jak kobiety, wypowiadają się, indywidualnie lub w kilkuosobowej grupie, na tematy takie jak życie, miłość, nostalgia, śmierć, polityka czy wydarzenia z życia codziennego. W czasie swoistych zawodów poetyckich, grupy poetów i muzyków zasiadają przy stole zastawionym przekąskami (mezze) i szklaneczkami araku, by dla zgromadzonej publiczności recytować poezję przy wtórze tamburynu i darbuki. Wiersze recytowane przez poetów, często w tonie wyzwania, są podchwytywane przez chórzystów i publiczność. Mowa w nich o pięknie Libanu, znaczeniu tolerancji i dialogu między społecznościami i religiami oraz o prawie do różnienia się. Tradycję tę przekazuje się zazwyczaj w sposób nieformalny. Pielęgnowana jest w ramach rodziny lub przekazywana spontanicznie dzięki obserwacjom, naśladownictwu i uczestnictwu. Poeci i muzycy oraz organizacje pozarządowe są bardzo zaangażowane w jej praktykowanie i twórczą kontynuację. Wielość religii i społeczności zapewnia ciągłość tradycji, a zawody poetyckie stanowią pewien wentyl bezpieczeństwa i odgrywają istotną rolę w rozwiązywaniu konfliktów i umacnianiu spójności społecznej.

© 2014 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO

Kaligrafia arabska
Kraje członkowskie: Algieria/Arabia Saudyjska/Bahrajn/Egipt/Irak/Jemen/Jordania/Kuwejt/ Liban/Maroko/Mauretania/Oman/Palestyna/Sudan/Tunezja/Zjednoczone Emiraty Arabskie

Wpis na Reprezentatywna listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2021 r.

Kaligrafia arabska to artystyczna praktyka odręcznego, ozdobnego pisania alfabetem arabskim,  wyrażająca harmonię, wdzięk i piękno. Pismo składa się z 28 liter alfabetu arabskiego zapisywanych kursywą, z prawej do lewej strony. Sztukę kaligrafii opanowuje się poprzez naukę formalną lub nieformalną. Pierwotnie kaligrafia służyła czytelnemu przepisywaniu tekstów, z czasem stając się sztuką związaną z islamem, stosowaną w dziełach tradycyjnych i współczesnych. Płynność zapisu w języku arabskim stwarza niezliczone możliwości, nawet w pojedynczym słowie, gdyż litery mogą być dowolnie ścieśniane i przekształcane, tworząc różne motywy. W tradycyjnych technikach stosuje się materiały naturalne, takie jak na przykład łodygi trzciny lub bambusa, służące do wykonania przyboru do pisania – qalam. Do sporządzenia tuszu używa się miodu, sadzy i szafranu. Papier wykonywany jest ręcznie i nasycany krochmalem, białkiem kurzym i ałunem. W nowoczesnej kaligrafii powszechnie stosuje się flamastry i barwniki syntetyczne, a do wykonywania kalligrafitti na murach, znakach i budynkach używa się farb w sprayu. Rzemieślnicy i projektanci posługują się kaligrafią arabską dla wzmocnienia efektu artystycznego na przykład w rzeźbie z marmuru i drewna, w hafcie i w wyrobach z metalu. Kaligrafia arabska jest szeroko stosowana w krajach arabskich i poza nimi. Sztukę tę uprawiają mężczyźni i kobiety, niezależnie od wieku. Umiejętności są przekazywane nieformalnie lub formalnie – w szkołach lub poprzez terminowanie.

© 2021 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO

Al-Man'ouché, symboliczna praktyka kulinarna w Libanie

Kraj członkowski: Liban

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2023 r.

Kwintesencja libańskiego śniadania, al-Man'ouché to płaski chleb przygotowywany w domach i wyspecjalizowanych piekarniach, którym delektują się ludzie z różnych środowisk. Ciasto jest spłaszczane i rozciągane opuszkami palców następnie pokrywane mieszanką tymianku, sumaku, prażonych nasion sezamu, soli i oliwy z oliwek. Po upieczeniu można dodać drugi dodatek, taki jak miękki ser (labne), pomidory, ogórki, oliwki i liście mięty. Al-Man'ouché jest przygotowywane przez kobiety do użytku domowego oraz przez mężczyzn, kobiety lub wszystkich członków tej samej rodziny w małych piekarniach Man'ouché. Podczas przygotowywania ciasta, praktykujący modlą się, aby wyrosło, przy czym muzułmanie recytują początek sury Al-Fatiha, a chrześcijanie odmawiają kilka modlitw i czynią znak krzyża, zanim pozwolą ciastu odpocząć. Techniki przygotowywania al-Man'ouché i jego dodatków są zwykle przekazywane nieformalnie z rodziców na dzieci. Kiedy członkowie tej samej rodziny uczestniczą w przygotowywaniu al-Man'ouché, zadania są dzielone według płci. Aromat al-Man'ouché jest silnym czynnikiem identyfikującym, który przywołuje tradycyjne poranne spotkania lub sobhhiyé, kluczowe momenty interakcji społecznych. Przygotowywanie al-Man'ouché na sprzedaż w małych piekarniach przyczynia się również do lokalnego rozwoju gospodarczego.