Szwecja

Program „Kraina legend” służący promowaniu i rewitalizacji sztuki opowiadania historii w regionie Kronobergu w południowej Szwecji
Kraj(e) członkowski(e): Szwecja

Wpis do rejestru dobrych praktyk w dziedzinie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2018 r.

Program „Kraina Legend” ma na celu promowanie i ponowne ożywienie sztuki opowiadania historii w regionie Kronenbergu, w południowej Szwecji. Podobnie jak na całym świecie, w Szwecji także, czynniki takie jak industrializacja, urbanizacja, oddziaływanie telewizji i mediów społecznościowych doprowadziły do znikania zwyczajowych miejsc opowiadania historii, wraz z tradycją opowiadania jako sposobem przekazywania doświadczeń, wiedzy i wartości. Zaniepokojone tą sytuacją grono bibliotekarzy i nauczycieli z regionu Kronenbergu zorganizowało pod koniec lat 80. XX wieku, festiwal z udziałem praktyków, entuzjastów, i ekspertów z różnych regionów Szwecji, których celem było wspólne poszukiwanie rozwiązań. Wkrótce potem, w listopadzie 1990 r. powstała Sieć Opowiadaczy Historii z Kronobergu, potocznie znana jako „Stowarzyszenie”, stawiająca sobie za cel podniesienie świadomości społecznej zagrożenia dla przetrwania tej formy dziedzictwa i konieczności podjęcia działań na rzecz jego ratowania. Stowarzyszenie zainicjowało program Kraina Legend, w ramach którego podejmowanych jest szereg działań, jak np. organizacja festiwalu opowiadania historii, a także obozu młodzieżowego, zajęć w szkołach i na uczelniach wyższych czy kursów dla nauczycieli, ale również szereg działań naprawczych. Z biegiem czasu rozwinęły się kontakty międzynarodowe i niektóre aspekty programu znalazły naśladownictwo w innych krajach. Program zainicjowany w Kronobergu łączy ze sobą opowiadanie historii z innymi elementami dziedzictwa, przyczyniając się do jej promocji i przetrwania jako sztuki żywej.

Tradycje związane z nordyckimi łodziami klinkierowymi
Kraj(e) członkowski (e): Dania/ Finlandia/ Islandia/ Norwegia/ Szwecja

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2021 r.

Nordyckie łodzie klinkierowe (o poszyciu zakładkowym) to małe, otwarte drewniane łodzie, które liczą od pięciu do dziesięciu metrów długości. Od prawie dwóch tysiącleci ludność Skandynawii (w tym ludność rdzenna – Samowie w Finlandii, Norwegii i Szwecji i grupy mniejszościowe, takie jak Kvenowie w Norwegii, Tornedalczycy w Szwecji i szwedzkojęzyczna ludność w Finlandii) stosuje te same techniki budowania łodzi. Na szkielecie ze stopki i ram wręgowych mocowane jest poszycie zakładkowe – cienkie zachodzące na siebie deszczułki łączone gwoździami, nitami lub linami. Następnie kadłub jest wzmacniany wręgami. Szkutnicy podkreślają, że zdobycie wiedzy i umiejętności związanych z budową tradycyjnych łodzi wymaga czasu. W przeszłości zazwyczaj młodzi uczyli się pod okiem mistrza i nauka trwała do dziesięciu lat. Będące symbolem dziedzictwa stref przybrzeżnych, wspólnego dla całej Skandynawii, łodzie służyły do połowu ryb, przewożenia towarów i ludzi. Obecnie wykorzystuje się je głównie podczas obchodów tradycyjnych świąt, regat i imprez sportowych, chociaż wciąż około tysiąca osób utrzymuje się wyłącznie lub częściowo z produkcji, konserwacji lub użytkowania tych łodzi. Tradycje związane z łodziami klinkierowymi obejmują praktyki społeczne. Na przykład po zbudowaniu łodzie bywają uroczyście wodowane i chrzczone, a w czasie żeglowania i wiosłowania śpiewane są tradycyjne pieśni.

Sieć Nyckelharpa, innowacyjne rozpowszechnianie muzyki i tradycji budowania instrumentów, z korzeniami w Szwecji

Kraj członkowski: Szwecja

Wpis do rejestru dobrych praktyk w dziedzinie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2023 r.

Nyckelharpa to instrument smyczkowy, pierwotnie budowany i używany przez rolników i rzemieślników w północnej Upplandii w Szwecji. Pochodzi z XVII wieku i był to najpopularniejszy instrument w tym regionie, na którym grano podczas tańców oraz różnych ceremonii i rytuałów. Na początku XX wieku zainteresowanie nyckelharpą spadło, ale tradycje były podtrzymywane przez entuzjastów, amatorów oraz profesjonalnych budowniczych i muzyków. Potrzeba spójnej organizacji została zidentyfikowana pod koniec XX wieku i zaowocowała utworzeniem sieci nyckelharpa. Głównym celem sieci jest ochrona żywego dziedzictwa poprzez działania takie jak: (a) budowanie, granie i tańczenie do muzyki tradycyjnego instrumentu; (b) ułatwianie spotkań i występów muzycznych na żywo; oraz (c) wspieranie dokumentacji, badań i rozpowszechniania wiedzy. Obecnie sieć nyckelharpa charakteryzuje się wymianą wiedzy między rzemieślnikami, muzykami, badaczami, instytucjami publicznymi i innymi zainteresowanymi stronami. Nieformalny i niehierarchiczny model umożliwił rozpowszechnienie i wykorzystanie niemal wymarłego lokalnego instrumentu. Działania sieci i jej ponad sześćdziesięcioletnie doświadczenie mają również zastosowanie do innych form rzemiosła i tworzenia muzyki w innych częściach świata.