Łotwa

Festiwal pieśni i tańca Bałtyku
Kraj(e) członkowski(e): Estonia/Litwa/Łotwa

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2008 r. (Proklamacja 2003)

Festiwal Pieśni i Tańca Bałtyku, organizowany na szeroką skalę co 5 lat w Estonii i na Łotwie, a co 4 lata na Litwie, jest okazją do zaprezentowania bogatej ludowej tradycji i sztuki tych krajów. Kilkudniowe uroczystości gromadzą ok. 40 tysięcy śpiewaków i tancerzy, którzy należą w większości do amatorskich chórów i grup tanecznych. Ich repertuar odzwierciedla szeroką gamę muzycznych tradycji Estonii, Łotwy i Litwy, poczynając od najstarszych pieśni ludowych, a kończąc na utworach współczesnych. Wielu wykonawców przygotowuje się do Festiwalu przez cały rok w domach kultury i w lokalnych instytucjach kulturalnych, pod czujnym okiem zawodowych dyrygentów chóru, szefów zespołów i instruktorów tańca. Te wielkie zgromadzenia są również doskonałą okazją do zapoznania się z bogactwem bałtyckiej sztuki ludowej, ponieważ wielu uczestników festiwalu nosi barwne stroje narodowe. Najwcześniej chóry i zespoły muzyczne przybrały formy instytucjonalne w Estonii – w XVIII wieku. Później zaczęły powstawać w pozostałych krajach, zarówno w miastach, jak i w regionach wiejskich, dzięki wzrastającej popularności muzyki chóralnej, grup śpiewających i festiwali piosenki w Europie Zachodniej. „Festiwal Pieśni i Tańca Bałtyku” został po raz pierwszy zorganizowany w Estonii w 1869 roku, później na Łotwie w 1873 roku, a Litwa wystąpiła w roli gospodarza po raz pierwszy w 1924 roku. Po zdobyciu przez kraje bałtyckie niezależności od Rosji, we wczesnych latach 20. XX wieku, festiwal zyskał powszechną popularność jako sposób manifestowania odrębnej bałtyckiej tożsamości kulturowej. Na potrzeby festiwalu zostały wydzielone specjalnie urządzone tereny. Nawet po aneksji krajów bałtyckich przez Związek Radziecki w 1945 roku, festiwale wciąż się odbywały, chociaż nałożono na nie ramy obowiązującej ideologii komunistycznej.

Przestrzeń kulturowa Suiti
Kraj(e) członkowski(e): Łotwa

Wpis na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony, w 2009 r.

Suiti są niewielką społecznością katolicką zamieszkującą w zachodniej, w przeważającej części protestanckiej (luterańskiej), części Łotwy. Przestrzeń kulturową Suiti wyróżniają cechy charakterystyczne, takie jak kobiecy śpiew z burdonem, obrzędy weselne, niezwykle barwne tradycyjne stroje, język suiti, lokalna kuchnia, tradycje religijne, obchody dorocznych świąt i wyjątkowo duża liczba zachowanych pieśni, tańców i melodii ludowych. Wciąż są tu obecne tradycje wielopokoleniowych rodzin, w których przekaz zwyczajów i tradycyjnej wiedzy jest podstawą dziedzictwa kulturowego wspólnoty i rodziny. Dzięki połączeniu przedchrześcijańskich tradycji i obrzędowości katolickiej powstała unikalna lokalna kultura, w której, po czasach sowieckich, przywrócona została rola Kościoła. Dziś jedynie starzy ludzie zachowali w pamięci dziedzictwo Suiti, stąd pilna potrzeba upowszechnienia tej wiedzy i zaangażowania na rzecz utrwalenia tych elementów dziedzictwa, które zachowały się jedynie w piśmiennictwie, archiwach audiowizualnych i zbiorach muzealnych.

Flisactwo
Kraj(e) członkowski(e): Austria, Czechy, Hiszpania, Łotwa, Niemcy i Polska
(koordynator: Polska)

Wpis na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego w 2022 r.

Flisactwo w Austrii, Czechach, Hiszpanii, na Łotwie, w Niemczech i Polsce wywodzi się ze Średniowiecza, kiedy to spławiano drewno oraz przewożono na tratwach towary i ludzi, wykorzystując naturalny nurt wody. Niegdyś flisacy udający się w odległe miejsca spędzali na tratwach całe tygodnie, razem mieszkając i pracując. Zrodziła się w ten sposób społeczność flisacka, która dzieliła wspólne wartości, a także wyróżniała się posiadaniem wiedzy, umiejętności i znajomości technik potrzebnych do budowania tratw i żeglugi. Tradycje flisackie przekazywano z pokolenia na pokolenie. Silnemu zakorzenieniu tradycji sprzyjała ważna rola przekazu ustnego, uczenie się przez obserwację i ich nieprzerwane pielęgnowanie. Są obecne nadal zwłaszcza dzięki obozom młodzieżowym, działalności lokalnych szkół, festiwalom i warsztatom. Tratw, które mogą liczyć do 600 metrów długości, 50 metrów szerokości i 2 metrów wysokości używa się dzisiaj głównie do żeglugi rzecznej. Buduje się je w taki sam sposób jak dawniej. Specjalnie dobiera się drewno, pnie są spychane do rzeki i łączone w tratwy. Flisactwo sprzyja współdziałaniu w grupie oraz zacieśnianiu więzi społecznych w ramach danej społeczności i między społecznościami flisackimi. Obecnie flisactwo jest otwarte dla wszystkich, niezależnie od wieku, płci czy środowiska społecznego i kulturalnego. Ochrona wody i ekosystemów, a także zrównoważone wykorzystanie drewna są głęboko zakorzenione w praktykowaniu flisactwa. Systematyczne dzielenie się doświadczeniami wzbogaca istniejące dziedzictwo, sprzyja umacnianiu wspólnych wartości i wymianie kulturalnej ponad granicami.