Irlandia

Uilleann piping – dudy irlandzkie
Kraj(e) członkowskie: Irlandia

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2017 r.

Uilleann piping to gra na specjalnych dudach (uillean pipe, dudy irlandzkie czy „union pipe”), która towarzyszy wykonywaniu irlandzkich pieśni. Jest to wyrafinowany instrument, silnie zakorzeniony w wielopokoleniowej tradycji. Na dudach irlandzkich gra się na całym świecie, ale największa liczba depozytariuszy i praktyków znajduje się w Irlandii i w społecznościach irlandzkich za granicą. Uillean piping tworzy głębokie więzi społeczne i odgrywa kluczową rolę w wydarzeniach związanych z poszczególnymi etapami życia, takich jak wesela i pogrzeby, w czasie których wyraża łączność z przeszłością. Najbardziej cenionym sposobem przekazu tej tradycji jest nauka w relacji mistrz-uczeń, ale obecnie coraz większą rolę odgrywają współczesne formy przekazu – filmy wideo i DVD oraz Internet. Jako pierwsza z inicjatywą obrony uillean piping wystąpiła organizacja Na Piobairi Uilleann (NPU), założona przez muzyków w 1968 roku w celu uchronienia tradycji gry na tym instrumencie od zapomnienia. Dzięki zainicjowaniu programu badawczego, a także wydawnictwom, kursom i szkoleniu przyczyniła się ona w dużej mierze do doceniania zarówno samego instrumentu, jak i granej na nim muzyki. Pozwoliło to na rozwijanie tej formy sztuki, która obecnie ma już rekordową liczbę wykonawców.

Hurling
Kraj(e) członkowski(e): Irlandia

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2018 r.

Hurling lub camogie (hurling w wersji uprawianej przez kobiety) to gra zespołowa z udziałem dwóch drużyn, której początki sięgają 2 tysięcy lat wstecz i która silnie związana jest z irlandzką mitologią, szczególnie z sagą epicką Cú Chulainn. Sport ten uprawiany jest w całej Irlandii, a ze szczególnym upodobaniem w jej najżyźniejszych regionach rolniczych, ale także poza granicami kraju. W tradycyjnej wersji, liczba uczestników rozgrywek nie była w żaden sposób regulowana, a zawody rozgrywano na łąkach pod gołym niebem. Obecnie, drużyna dorosłych liczy piętnastu graczy, a mecz odbywa się na wyznaczonym boisku. Zawodnicy posługują się drewnianymi kijami (hurlay), podobnymi do hokejowych, ale ze spłaszczonymi zakończeniami oraz mała piłką (sliotar). Celem jest uderzenie piłki kijem hurley w taki sposób, by wpadła między słupki bramki przeciwnika. Głównymi praktykami i depozytariuszami tego elementu dziedzictwa są gracze: męscy zwani hurlers oraz żeńscy zwani camógs. Hurling uważany jest za nieodłączny element irlandzkiej kultury; odgrywa także istotną rolę w promowaniu zdrowia i dobrej kondycji oraz ducha zespołowości i sportu. Dzisiaj sprawności te doskonalone są dzięki zajęciom sportowym w szkołach i klubach. Głównymi promotorami umiejętności i wartości związanych z hurlingiem są dwie całkowicie społeczne organizacje: Irlandzkie Stowarzyszenie Lekkoatletyczne (Gaelic Athletic Association) oraz Stowarszyszenie Camogie (Camogie Association), pełniące role głównych strażników tradycji hurlingu.

Gra na harfie celtyckiej
Kraj(e) członkowski(e): Irlandia

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2019 r.

Gra na harfie odgrywa ważną rolę w tożsamości narodu irlandzkiego, towarzysząc mu od ponad tysiąca lat. Harfa jest symbolem narodowym Irlandii. Dźwięki tego instrumentu i wykonywana na nim muzyka podbijają serca słuchaczy i mają swoje miejsce w literaturze, mitologii i folklorze. Harfy skonstruowane z jednego kawałka wierzby z zamontowanymi na nim metalowymi strunami, w które uderzano paznokciami, zostały dziś zastąpione instrumentami wytwarzanymi z różnych gatunków twardego drewna i wyposażonymi w struny z jelit zwierzęcych lub nylonu, poruszane opuszkami palców. Na harfie grają przede wszystkim kobiety w różnym wieku, chociaż harfistami bywają również mężczyźni (dorośli i młodzi). Potrzebnych umiejętności nabywa się drogą przekazu ustnego lub za pomocą zapisów nutowych. Muzycy grający na harfie tradycyjnej z metalowymi strunami są depozytariuszami cennego dziedzictwa muzycznego. Współcześni harfiści posługujący się strunami z jelit zwierzęcych, czerpią z dawnego repertuaru i przyczyniają się do jego zachowania, jednocześnie przystosowując go do zmieniających się stylów. Od około 60 lat następuje stały wzrost zainteresowania grą na harfie, wynikający z uznania jej roli w tożsamości, języku i kulturze Irlandii. Obecnie jest około półtora tysiąca depozytariuszy i praktyków tego elementu dziedzictwa i liczba ta regularnie rośnie. Gra na harfie przełamuje podziały między ludźmi i sprzyja różnorodności.

Sokolnictwo - żywe dziedzictwo ludzkości
Kraje członkowskie: Arabia Saudyjska/ Austria/ Belgia/ Chorwacja/ Czechy/ Francja/ Hiszpania/ Holandia/ Irlandia/ Katar/ Kazachstan/ Kirgistan/ Maroko/ Mongolia/ Niemcy/ Pakistan/ Polska/ Portugalia/ Republika Korei/ Słowacja/ Syryjska Republika Arabska/ Węgry/ Włochy/ Zjednoczone Emiraty Arabskie

Wpis na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2021 r.

Sokolnictwo to, praktykowana od ponad 4 tysięcy lat. sztuka i tradycyjna praktyka układania sokołów, a niekiedy również innych ptaków drapieżnych – orłów, jastrzębi i myszołowów. W czasach wczesnego średniowiecza została udokumentowana w różnych częściach świata. Pierwotnie polowania wytresowanych ptaków drapieżnych były dla człowieka sposobem na zdobywanie pożywienia. Z czasem sokolnictwo zaczęło nabierać innego znaczenia, stając się praktyką społeczną i rozrywką, a także sposobem obcowania z przyrodą. Obecnie sokolnictwo jest uprawiane w wielu krajach przez osoby w różnym wieku. W wielu spośród nich stanowi ważny symbol kulturowy. Sokolnictwo przekazywane jest z pokolenia na pokolenie w różny sposób, przez naukę pod okiem mentora, w rodzinie czy w klubach szkoleniowych. Nowoczesna praktyka sokolnicza to przede wszystkim ochrona sokołów i ich zdobyczy oraz środowiska ptaków, a także praktyki jako takiej. Mimo że sokolnicy wywodzą się z różnych tradycji, wszystkich łączą wspólne wartości i praktyki, takie jak metody hodowli, szkolenia ptaków i opiekowania się nimi, wykorzystywany sprzęt i więzi, jakie wytwarzają się między sokolnikiem i ptakiem. Społeczność sokolników wspiera powstawanie szpitali sokolniczych, ośrodków hodowlanych, agencji ochrony przyrody oraz wyrób tradycyjnego sprzętu.