Andora

Obchody święta ognia w Pirenejach
Kraj(e) członkowski(e): Andora/Francja/Hiszpania

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2015 r.

Co roku w noc przesilenia letniego w Pirenejach odbywa się obchody święta ognia. Po zapadnięciu zmierzchu, mieszkańcy miasteczek i wiosek schodzą z gór niosąc płonące pochodnie, od których zapala się stosy zbudowane w tradycyjny sposób z drewna i kory, a niekiedy z odpowiednio przysposobionego pnia drzewa. Wspólne obchody zacieśniają więzi społeczne i umacniają poczucie przynależności, tożsamości i ciągłości tradycji. Schodzenie z gór to szczególny moment w życiu młodych ludzi, traktowany jako przejście od okresu dojrzewania do dorosłości. Role są przypisane do konkretnych osób: w niektórych miejscowościach kapłan błogosławi i rozapala ogień, w innych to mer rozpala stos. Jeszcze gdzie indziej sprowadzenie orszaku z gór i rozpalenie stosu należy do mężczyzny, który się niedawno ożenił. Obchodom święta towarzyszy śpiewanie ludowych pieśni. Często na schodzących z gór mężczyzn czekają niezamężne dziewczęta z winem i słodkimi wypiekami. W godzinach porannych ludzie zbierają żar i popiół z wypalonych stosów i zanoszą do siebie dla zapewnienia pomyślności swoim domostwom. Zwyczaj ten, głęboko zakorzeniony w tradycjach lokalnych, jest podtrzymywany dzięki zaangażowaniu miejscowych stowarzyszeń i instytucji. Jego żywotność zapewnia mu jednak przede wszystkim przekazywanie tradycji w rodzinie.

Święto niedźwiedzia w Pirenejach
Kraj(e) członkowski(e): Andora i Francja

Wpis na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2022 r.

Co roku pod koniec zimy w pięciu wioskach w Pirenejach, leżących na terytorium Andory i Francji, obchodzone jest święto niedźwiedzia. Młodzi mężczyźni przebrani za niedźwiedzie rozbiegają się po wiosce, usiłując pochwycić mieszkańców uczestniczących w obchodach święta, na które składają się tańce, przemowy w języku katalońskim i muzyka. Uczestniczy w nich cała społeczność, przepędzając niedźwiedzia i przyjmując widzów przybyłych z tej okazji do wioski. W każdej wiosce święto wygląda nieco inaczej, ale scenariusz pozostaje ten sam. Święto jest związane symbolicznie z końcem zimy, odradzaniem się przyrody wiosną (niedźwiedź budzi się ze snu zimowego) i relacją między człowiekiem a naturą. Po okresie spadku popularności w latach 60. XX wieku, w ciągu trzech ostatnich dekad nastąpiło stopniowe odradzanie się tradycji. Osoby w różnym wieku i z różnych środowisk angażują się w ich kultywowanie w rozmaitym stopniu, pomagając w zorganizowaniu święta, odgrywając role, śpiewając bądź uczestnicząc w pościgu. Tradycje przekazywane są przez stowarzyszenia i szkoły, w rodzinie i w gronie przyjaciół. Dzieci spontanicznie „bawią się w niedźwiedzia”. Wydarzenie świętowane od setek lat łączy tysiące ludzi z regionu katalońskiego i dla mieszkańców pięciu pirenejskich wiosek jest okazją do pielęgnowania wspólnego dziedzictwa i zaznaczania swojej przynależności do wspólnoty.

Transhumancja, sezonowy wypas zwierząt gospodarskich [Rozszerzenie]

Kraje członkowskie: Albania, Andora, Austria, Chorwacja, Francja, Grecja, Włochy, Luksemburg, Rumunia, Hiszpania

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2023 r.

Transhumancja (pasterstwo transhumacyjne) odnosi się do sezonowego przemieszczania się ludzi wraz z ich żywym inwentarzem między regionami geograficznymi lub klimatycznymi. Każdego roku, wiosną i jesienią, mężczyźni i kobiety pasterze organizują przemieszczanie tysięcy zwierząt wzdłuż tradycyjnych szlaków pasterskich. Przemieszczają się pieszo lub konno, prowadząc psy, czasem w towarzystwie swoich rodzin. Transhumancja, będąca praktyką przodków, wynika z głębokiej wiedzy o środowisku i wiąże się z praktykami społecznymi i rytuałami związanymi z opieką, hodowlą i szkoleniem zwierząt oraz zarządzaniem zasobami naturalnymi. Cały system społeczno-ekonomiczny został opracowany wokół transhumancji, od gastronomii po lokalne rękodzieło i uroczystości oznaczające początek oraz koniec sezonu. Rodziny od wielu pokoleń wprowadzają i przekazują transhumancję poprzez obserwację i praktykę. Społeczności żyjące wzdłuż szlaków transhumancji również odgrywają ważną rolę w jej przekazywaniu, na przykład poprzez świętowanie przejść między stadami i organizowanie festiwali. Praktyka ta jest również przekazywana poprzez warsztaty organizowane przez lokalne społeczności, stowarzyszenia oraz sieci pasterzy i rolników, a także przez uniwersytety i instytuty badawcze. Transhumancja przyczynia się zatem do integracji społecznej, wzmacniając tożsamość kulturową i więzi między rodzinami, społecznościami i terytoriami, jednocześnie przeciwdziałając skutkom wyludniania się obszarów wiejskich.