Sri Lanka

Rūkada Nātja, tradycyjny lankijski teatr marionetek
Kraj(e) członkowski(e): Sri Lanka

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2018 r.

Rūkada Nātja to przedstawienie teatralne z użyciem marionetek, stanowiące przede wszystkim rodzaj lekkiej rozrywki, ale także lekcję moralności dla ludności wsi i małych miasteczek. Przedstawienia grane są przez rodzinne zespoły, wywodzące się lub mające powiązania rodzinne z Gamwari, zamieszkującymi regiony miast Ambalangoda, Balapitiya and Mirissa, na południowym wybrzeżu Sri Lanki. Tematyka sztuk zaczerpnięta jest z baśni ludowych, opowieści buddyjskich, literatury starożytnej, przekazów historycznych albo błahych historyjek i humorystycznych anegdot z życia codziennego, lub też z nadagam, wymarłej formy „opery ludowej”. Lalkarze sami tworzą drewniane marionetki i przygotowują ręcznie napisane scenariusze, wraz z dialogami i piosenkami, które wykonują jednocześnie poruszając lalkami, przy akompaniamencie niewielkiego zespołu muzycznego. Przedstawienia zawsze stają się wydarzeniem kulturalnym. Teatr marionetek staje się formą przekazu opinii i wartości, stanowiących podstawę pokojowego współżycia społeczności lokalnej. Zrozumienie wagi tych wartości przez młodych ludzi ma szczególne znaczenie dla zachowania spójności całej wspólnoty. Udział wszystkich mieszkańców w zabawie sprzyja także zacieśnianiu więzi towarzyskich. Szczególną rolę w upowszechnianiu wiedzy i umiejętności związanych z tą forma dziedzictwa, odgrywają muzea, a także zwyczaj organizowania przedstawień Rūkada Nātja podczas dni świątecznych, w maju i czerwcu, na terenie świątyń, będących w lankijskiej kulturze tradycyjnymi miejscami wydarzeń społecznych i kulturalnych.

Tradycyjne umiejętności związane z wyrobem dywanów Dumbara
Kraj(e) członkowski(e): Sri Lanka

Wpis na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2021 r.

Dumbara-ratā kalāla czyli dywany Dumbara to tradycyjne ręcznie wyrabiane tkaniny używane do zdobienia ścian, jako dywany czy pokrowce na poduszki. Wyrobem trudnią się członkowie społeczności zwanej kinnara, z dwóch wiosek: Kalasirigama i Alokagama. Od XV do XIX wieku w ramach obowiązkowych danin dla władcy i rządzących elit dostarczali oni ozdobne dywany dla dworu królewskiego. Obecnie rękodzielnicy tkają dywany głównie dla miejscowych odbiorców i dla turystów. Są one wykonywane z włókien rośliny hana i zdobione symbolicznymi motywami i wzorami. Włókna uzyskuje się przez wyciskanie liści za pomocą specjalnych drewnianych narzędzi. Płucze się je, suszy na słońcu, wyczesuje i barwi za pomocą tradycyjnych barwników roślinnych z naturalnych materiałów pozyskiwanych w dolinie Dumbara. Dywan tkany jest na krośnie, a motywy i wzory wykonywane są za pomocą płaskiego, wąskiego drewienka z otworem na końcu. W celu uzyskania pożądanego wzoru rękodzielnik wkłada pasmo włókien przez otwór, a następnie przekłada drewienko przez nici na krośnie. Dywany Dumbara są tradycyjnym elementem dziedzictwa, który ma duże znaczenie dla ludności Sri Lanki. Umiejętności rękodzielnicze są przekazywane dzieciom przez rodziców, poprzez obserwację i praktykę.