Samoa

‘le Samoa, cienka mata i jej wartość kulturowa
Kraj(e) członkowski(e): Samoa

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2019 r.

‘le Samoa to cienkie wyplatane ręcznie maty, zakończone z jednej strony długimi frędzlami i ozdobione z obu stron dwoma rzędami zielonych i czerwonych piór. Wyrabiane są tradycyjnie z cienkich włókien liści pandanu i przypominają tkaninę jedwabną. Nabierają wartości wraz z wiekiem, o którym świadczy świetlista rdzawa barwa i naturalna utrata koloru. Wyrabianie mat wymaga wyjątkowej zręczności, gdyż włókna mają najwyżej milimetr grubości. Wykonanie jednej maty może trwać całe miesiące, a nawet lata. Mata ‘le Samoa to jednak coś więcej niż przedmiot, którego wykonanie wymaga szczególnych umiejętności. O jej rzeczywistej wartości stanowi rola pełniona w czasie tradycyjnych ceremonii i obrzędów, podkreślających więzy pokrewieństwa i będących świadectwem dobrostanu społeczności. Mata jest prezentowana w czasie świątecznych uroczystości i ważnych spotkań, takich jak wesela i pogrzeby. Jest wtedy przedmiotem wymiany, która w dużym stopniu przyczynia się do zachowania struktury społecznej. Wyplatanie mat staje się wśród dziewcząt coraz bardziej popularne. Obecnie parają się tym zajęciem nawet mężczyźni. Kobiety i mistrzowie plecionkarstwa założyli w swoich wioskach komitety, które służą wymianie dobrych praktyk i umacnianiu przekazu tej formy sztuki.