Republika Korei

Królewski rodowy obrzęd i muzyka rytualna w świątyni Jongmyo
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2008 r. (Proklamacja 2003)

Znajdująca się w Seulu, królewska konfucjańska świątynia Jongmyo, poświęcona przodkom dynastii Joseon, jest miejscem rytualnych zwyczajów, które łączą pieśń, taniec i muzykę. Rytuał jest obecnie wykonywany tylko raz w roku, w pierwszą niedzielę maja i jest organizowany przez potomków rodziny królewskiej. Jest to unikatowy przykład konfucjańskiego obrzędu, zainspirowanego klasycznymi tekstami chińskimi, dotyczącymi kultu przodków i pojęcia synowskiej pobożności, który w samych Chinach nie jest już obchodzony. Rytuał zawiera modlitwę o wieczny pokój duchów przodków, odmawianą w świątyni zbudowanej na ich duchowe miejsce spoczynku. Obrzęd został opisany w swojej obecnej formie w XV-wiecznych zbiorach dokumentów, które definiują porządek ceremonii. W trakcie obrzędu, kapłani ubrani w szaty rytualne, niosąc koronę królewską i diademy dla pozostałych uczestników, składają ofiary z jedzenia oraz z wina w rytualnych naczyniach. Muzyka (gongi, dzwonki, lutnie, cytry, flety) oraz taniec (wykonywany przez 64 tancerzy ustawionych w 8 rzędów) ilustrują stałą przemienność sił Jin i Jang w taki sposób, w jaki jest to przedstawione w konfucjańskich tekstach. Taniec Munmu, wykonywany przy akompaniamencie harmonijnej, kojącej muzyki botaepyong, przedstawia królów i siłę Jang, symbolizowaną przez pierwszy krok tańca, który jest zawsze wykonywany w lewą stronę. Mumu, taniec wojskowy odbywa się przy akompaniamencie muzyki jeongdaeeop w tonacji molowej i reprezentuje siłę Jin, symbolizowaną przez pierwszy krok tańca, który jest zawsze wykonywany w prawą stronę.

Epickie pieśni pansori
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2008 r. (Proklamacja 2003)

Znaczącym wyrazem bogatej tradycji sztuk scenicznych Korei jest pansori, gatunek muzycznego opowiadania wykonywany przez jednego wokalistę przy akompaniamencie bębna. Ta popularna tradycja, dla której charakterystyczny jest ekspresyjny śpiew, stylizowana mowa oraz specjalny repertuar narracji i mimetycznych gestów, zawiera elementy zarówno kultury elit jak i ludowej. W czasie przedstawień trwających do ośmiu godzin, śpiewak lub śpiewaczka przy akompaniamencie bębna cylindrycznego improwizuje tekst, w którym wiejski dialekt koreański przeplata się z wyszukanymi literackimi wyrażeniami. Nazwa pansori pochodzi od koreańskich słów: pan oznaczającego miejsce, w którym gromadzi się wiele ludzi, oraz sori czyli pieśń. Pansori powstało w XVII wieku w południowo-zachodniej Korei, prawdopodobnie jako nowa forma wyrażania narracyjnych pieśni szamanów. Aż do XIX wieku pozostało tradycją przekazywaną ustnie pośród prostych ludzi, później uzyskało bardziej wyrafinowaną literacko treść i zaczęło cieszyć się znaczącą popularnością wśród elity miejskiej. Sceneria, bohaterowie i sytuacje, które tworzą świat pansori, mają swoje korzenie w koreańskiej historii w okresie Joseon (1392-1910). Wśród poruszanych tematów są: lojalność wobec bliskich, żałoba i miłość. Artyści pansori przechodzą długi, mozolny trening, zanim zdołają mistrzowsko opanować wielką różnorodność brzmień wokalnych i zapamiętać złożony repertuar. Wielu wirtuozów rozwinęło własne style interpretacji i zyskało sławę dzięki szczególnemu sposobowi przedstawiania poszczególnych epizodów.

Festiwal Gangneung Danoje
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2008 r. (Proklamacja 2005)

Festiwal Danoje obchodzony jest w mieście Gangneung i okolicach, w rejonie gór Taebaek na Półwyspie Koreańskim. Podczas festiwalu, na grzbiecie góry Daegwallyeong odprawiany jest szamański rytuał ku czci górskiego bóstwa oraz opiekuńczych bóstw męskich i żeńskich. Rytuał składa się z tradycyjnej muzyki, tradycyjnych pieśni Odokddegi, dramatu masek Gwanno oraz poetyckiej narracji. Ważnym miejscem festiwalu jest miejski targ Nanjang (największy targ na świeżym powietrzu w Korei), na którym sprzedawane są lokalne produkty i wyroby rzemiosła; a także odbywają się zawody, gry i występy cyrkowe. Coroczny festiwal, trwający cztery tygodnie, rozpoczyna się warzeniem świętego likieru w piątym dniu czwartego miesiąca kalendarza księżycowego. Istotnymi elementami otwarcia festiwalu są również szamańskie obrzędy dano, w którym główną rolę odgrywają święte drzewo sinmok oraz rytualny przedmiot hwagae wykonanych z piór, dzwoneczków i drewna bambusa. Pierwsza wzmianka o festiwalu pochodzi z chińskiego manuskryptu z III wieku. W formie obecnie wystawianej , festiwal zawiera elementy opisane już w „Kronice Imyeong”, wydanej w latach 1720-1724 za panowania króla Gyeongjong z dynastii Joseon. Jedną z wyjątkowych cech festiwalu jest połączenie ofiarnych obrzędów konfucjańskich z rytuałami zarówno szamańskimi, jak i buddyjskimi. Panuje przekonanie, że rytuały ku czci bogów chronią ten region przed klęskami żywiołowymi, zapewniając mieszkańcom życie w spokoju i dobrobycie. Każdego roku ogromna liczba odwiedzających aktywnie uczestniczy w warzeniu likieru, malowaniu masek do przedstawienia Gwanno, przygotowywaniu i wspólnym zjadaniu ciasteczek ryżowych surichiwi, wzajemnym myciu włosów w irysowej wodzie. Jedną z tradycyjnych funkcji festiwalu było niwelowanie barier społecznych dzięki uczestnictwu w nim osób z różnych warstw społecznych. Dziś jest to ważny element przekazu tradycyjnej kultury oraz umacniania świadomości wspólnoty lokalnej. Współcześnie festiwal Gangneung Danoje cieszy się ogromną popularnością. Jednak postępująca standaryzacja kultury i coraz większa w ostatnich latach popularność festiwalu w mediach spowodowały eliminację wielu jego tradycyjnych elementów. Stale zmniejsza się liczba osób, mogących przekazać tę tradycję oraz posiadających uprawnienia do tego, nadawane przez rząd koreański w latach 70. ub. Wieku. Gwałtowny rozwój infrastruktury miasta Gangneung może doprowadzić do uszczuplenia przestrzeni, w której tradycyjnie odbywa się festiwal.

Taniec Cheoyongmu
Kraj(e) członkowski(e): Korea Południowa

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2009 r.

Cheoyongmu jest tańcem pochodzenia dworskiego, dziś wykonywanym na scenie. Pierwotnie służył odganianiu złych duchów i jako forma modlitwy o pomyślność na królewskich uroczystościach lub podczas rytów odprawianych w przeddzień Nowego Roku. Taniec oparty jest na koreańskiej legendzie o Cheoyong, synu króla smoków Yongwang, który przybrał ludzką postać i uratował swoją ziemską małżonkę od śmierci (chorą na czarną ospę) - tańcząc i śpiewając. Taniec wykonywany jest przez pięciu mężczyzn ubranych na biało, niebiesko, czarno, czerwono i żółto. Liczba ta symbolizuje cztery główne kierunki oraz centrum. Noszą oni maski w jasno bordowym kolorze, przedstawiające męską twarz z białymi zębami, cynowymi kolczykami ze sznurkiem ołowianych koralików oraz czarnym nakryciem głowy ustrojonym dwoma kwiatami peonii i siedmioma śliwami, które mają odstraszać złe duchy i dodawać dobrej energii. Tancerze poruszają się z okazałością i wigorem, w zmiennych stylach i tempach muzyki, podkreślanej przez słowne recytacje pieśni. Wokół postaci Cheoyong narosło wiele ludowych mitów i wierzeń, np. wiara, iż jego rzeźbiona statuetka umieszczona nad drzwiami chroni dom przed czarną ospą i innymi chorobami. Taniec poświęcony Cheoyong ucieleśnia także wartości klasycznej filozofii konfucjańskiej.

Rytualny taniec Ganggangsullae
Kraj(e) członkowski(e): Korea Południowa

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2009 r.

Ganggangsullae jest rytualnym tańcem wykonywanym w Jeollnam-do, południowo-zachodniej prowincji Korei, głównie podczas święta Chuseok (święto dziękczynienia), odbywającego się w ósmym miesiącu księżycowego kalendarza. Taniec wykonywany jest w czasie pełni księżyca przez młode i niezamężne kobiety, które chwytając się za ręce formują okrąg, po czym tańczą i śpiewają całą noc pod kierunkiem głównej śpiewaczki. Podczas tańca kobiety odgrywają mimiczne sceny imitujące pracę na roli lub połowy, łapanie myszy, zwijanie mat, patroszenie ryb. Nazwa tańca wywodzi się od słowa ganggangsullae, powtarzanego przez uczestniczki po każdej zwrotce pieśni. Znaczenie tego słowa nie jest jednak znane. Święto Chuseok było jedyną okazją dla wiejskich kobiet do głośnego śpiewu i przebywania poza domem po zmierchu. Dziś ten rytuał jest podtrzymywany przez dorosłe kobiety mieszkające w mieście, a także nauczany jako element edukacji muzycznej w szkołach podstawowych. Obecnie jest wykonywany w całym kraju, postrzegany jako symbol koreańskiego folkloru i dziedzictwo kultury agrarnej związanej z uprawą ryżu.

Rytuał Chilmeoridang Yeongdeunggut
Kraj(e) członkowski(e): Korea Południowa

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2009 r.

Jeju Yeongdeung gut to rytuał odprawiany w drugim miesiącu księżycowego kalendarza, podczas którego zanosi się modły o spokój na morzu i obfite połowy. Rytuał odprawiany jest w świątyni Chilmeoridang w wiosce Gun-rip i ma wiele wspólnego z podobnymi rytuałami odprawianymi w innych wioskach rybackich na wyspie Jeju. Wioskowy szaman odprawia serię rytuałów poświęconych bogini wiatrów Babka Yeondeung, Królowi Smoków Yongwang i bóstwom gór. Rytuał Powitalny obejmuje przywoływanie bogów, modlitwę o dobre połowy oraz trzyaktową sztukę, która ma zabawiać duchy przodków. Ryty Pożegnalne, odprawiane dwa tygodnie później, obejmują składanie darów z napojów i ciasteczek ryżowych, powitanie Króla Smoków, przepowiadanie przyszłości z nasion prosa oraz wodowanie łodzi wykonanej ze słomy przez najstarszego mieszkańca wsi. Gdy bogini Yeondeung upuszcza świątynię piętnastego dnia, znacząc tym samym początek wiosny, mieszkańcy wioski wierzą, iż rozsiewa ona nasiona na polach i uspokaja wzburzone wody. Poza szamanem, udział w rytuałach biorą głównie kobiety oraz właściciele łodzi, którzy wspólnie przygotowują pożywienie i składają ofiary. Zarówno jako szamański rytuał, jak i kulturalne wydarzenie, jest ważnym świętem dla mieszkańców wyspy Jeju i wyraża ich szacunek dla morza, od którego zależy ich codzienna egzystencja.

Namsadang Nori
Kraj(e) członkowski(e): Korea Południowa

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2009 r.

Namsadang Nori, dosłownie “wędrowny teatr klaunów”, to złożone popularne widowisko pierwotnie przedstawiane przez wędrowne amatorskie trupy teatralne, dziś kontynuowane przez zawodowe zespoły. Widowisko złożone jest z sześciu elementów: „muzyka farmerów” wykonywana na metalowych gongach i bębnach obciągniętych zwierzęca skórą, taniec w maskach przedstawiający cztery komiczne sceny ośmieszające przedstawicieli różnych klas społecznych, akrobację na linie, połączoną z komicznym dialogiem akrobaty ze stojącym poniżej liny klaunem, spektakl lalkowy z użyciem ponad 50 lalek w siedmiu scenach z narratorem i muzykami, pokazy akrobatyczne, i zawiły pokaz przędzenia za pomocą drewnianego kija, który kończy cały spektakl. Poza warstwą rozrywkową, Namsadang Nori niesie ze sobą także ważny przekaz społeczny: szczególnie tańce w maskach i sztuki lalkowe mówiły o ucisku społecznym i gorszej pozycji kobiet w społeczeństwie. Wspierały duchowo biedotę wiejską i wnosiły idee sprawiedliwości i równości.

Rytuał Yeongsanjae
Kraj(e) członkowski(e): Korea Południowa

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2009 r.

Yeongsanjae jest centralnym elementem koreańskiego buddyzmu. Jest rytualnym odtworzeniem przekazania przez Buddę Sutry Lotosu na świętej górze Volture w Indiach. Yeongsanjae rozpoczyna się powitaniem wszystkich bóstw i duchów niebios i ziemi, kończy rytuałem oddającym cześć Buddzie, zawierającym pieśni, obrzędowe dekoracje i liczne rytualne tańce, np. z cymbałkami lub bębnami. Inne elementy rytuału to obrzęd oczyszczania, ceremonia herbaciana, składanie ofiary z ryżu, kazanie zapraszające słuchaczy do „wrót prawdy” oraz rytualny posiłek dla zmarłych radujących się niebem. Pieczę nad jego przebiegiem i zachowaniem sprawują mnisi buddyjscy z koreańskiej Szkoły Taego, która ma siedzibę w Seulu. Rytuał odprawiany jest w buddyjskich świątyniach w Korei, pomaga ludziom wkraczać w świat prawdy i wiary poprzez modlitwę oraz oddanie dla Buddy i jego mądrości.

Sokolnictwo
Kraj(e) członkowski(e): Arabia Saudyjska/Austria (od 2012 r.)/Belgia/Czechy/Francja/ Hiszpania/Katar/Maroko/Mongolia/Republika Korei/Syria/Węgry/ZEA

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2010 r.

Sokolnictwo jest tradycyjną formą działalności, polegającą na hodowaniu i układaniu sokołów i innych ptaków drapieżnych do polowania na zwierzynę w jej naturalnym środowisku. Początkowo sokolnictwo było nastawione na zdobywanie pożywienia, ale obecnie jest bardziej związane z duchem koleżeństwa i wspólnie podejmowanych działań. Jest zajęciem uprawianym głównie wzdłuż szlaków i korytarzy migracyjnych ptaków. Zajmują się nim osoby w różnym wieku, amatorsko lub zawodowo. Sokolnicy nawiązują bliską relację z podopiecznymi: aby sokoła wyhodować, wyszkolić, wytresować i nauczyć latania potrzebne jest silne zaangażowanie emocjonalne. Sokolnictwo jest przekazywane z pokolenia na pokolenia jako tradycja kulturowa w rozmaity sposób, w tym poprzez naukę, przysposobienie w rodzinie czy bardziej formalne szkolenie w klubach. Na przykład w Mongolii, Maroku, Katarze, Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratach Arabskich sokolnicy zabierają na pustynię swoje dzieci i uczą je, jak oswajać ptaki. Sokolników pochodzących z różnych krajów łączą wspólne wartości, tradycje i praktyki podobne na całym świecie, w tym zwłaszcza metody szkolenia ptaków, sposób zajmowania się nimi i nawiązywania więzi emocjonalnej, a także wykorzystywany sprzęt. W związku z sokolnictwem powstało szersze dziedzictwo kulturowe, które obejmuje stroje, tradycje kulinarne, śpiew, muzykę, poezję, tańce oraz zwyczaje pielęgnowane przez społeczności i kluby, które zajmują się tą formą polowania.

Daemokjang, tradycyjna architektura drewniana
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2010 r.

Termin Daemokjang odnosi się do tradycyjnej koreańskiej architektury drewnianej, a szczególnie do cieśli, którzy posługują się tradycyjnymi technikami stolarskimi. Zakres działań tych rzemieślników obejmuje także konserwację, naprawy i rekonstrukcję budowli historycznych, od tradycyjnych koreańskich domów do zabytkowych drewnianych pałaców i świątyń. Mistrzowie Daemokjang są odpowiedzialni za cały proces konstrukcji, łącznie z planowaniem, projektowaniem i montażem budynków oraz nadzorem podległych im stolarzy. Drewniane budowle tworzone przez mistrzów Daemokjang prezentują charakterystyczne cechy tradycyjnej koreańskiej architektury - są smukłe, proste i bez ozdób. Tradycyjny proces konstrukcji wymaga od wykonawców zarówno umiejętności technicznych, niezbędnych do projektowania budynku z uwzględnieniem jego wymiarów, miejsca i funkcji, jak i wyczucia estetycznego, potrzebnego przy wyborze budulca, cięciu i toczeniu drewna oraz montażu i łączeniu odrębnych fragmentów drewna bez użycia gwoździ do instalowania tzw. ”złączy, które przetrwają tysiąclecia”. Praktyczna wiedza Daemokjang przekazywana była z pokolenia na pokolenie, a osiągnięcie mistrzostwa w tej dziedzinie wymaga dziesiątków lat nauki i doświadczeń. Podczas prac przywracających świetność zabytkowym budowlom, rzemieślnicy Daemokjang odtwarzają piękno tradycyjnej architektury z jej artystyczną kreatywnością i za pomocą swych praktycznych umiejętności nadają jej nowy wizerunek.

Gagok, pieśni liryczne z akompaniamentem orkiestry
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2010 r.

Gagok z kilku form śpiewu, składających się na jeongga, to rodzaj tradycyjnej koreańskiej muzyki wokalnej śpiewanej przez mężczyzn i kobiety z towarzyszeniem niewielkiej orkiestry. Niegdyś towarzysząca klasom wyższym, obecnie jest szeroko rozpowszechniona w całym kraju. Gagok składa się z 26 namchang – pieśni dla mężczyzn i 15 yeochang – pieśni dla kobiet. Namchang są wykonywane mocnym, głębokim i donośnym głosem, a yaochang – wysokim i słabym. Gagok komponuje się zarówno w tonacji uroczystej i spokojnej, jak i w tonacji melancholijnej, przy użyciu rytmu 10. lub 16. taktowego. Tradycyjna instrumentacja orkiestry obejmuje 6 strunową cytrę geomungo, bambusowy flet poprzeczny daegeum, 12 strunową cytrę gayageum i piri (małą piszczałkę z podwójnej trzciny). Pieśni Gagok są cenione za formy liryczne, harmonię, wyrafinowaną melodię oraz nowoczesną, finezyjną kompozycję muzyczną. Osiągnięcie kunsztu w tej formie śpiewu wymaga czasu i ogromnego wysiłku, a występy narzucają konieczność czynnego zaangażowania i wyjątkowego opanowania. Gagok jest utrwalany i przekazywany za pośrednictwem wykonawców, przez społeczności i związane z nimi organizacje w ośrodkach popularyzujących wiedzę o lokalnym dziedzictwie. Gagok odgrywa ważną rolę w utrwalaniu koreańskiej tożsamości.

Jultagi - chodzenie po linie
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2011 r.

Chodzenie po linie jest rozpowszechnioną na świecie formą rozrywki, która w większości krajów polega na pokazach akrobatycznych. W tradycji koreańskiej pokazom akrobatycznym towarzyszy muzyka i żartobliwe dialogi pomiędzy poruszającym się po linie akrobatą a znajdującym się na ziemi komikiem – klaunem. Jest to forma sztuki zwana Jultagi. Pokazy odbywają się na świeżym powietrzu. Sztukmistrz wykonuje różne akrobacje, jednocześnie tańcząc, śpiewając, zabawiając publiczność żartami i mimiką twarzy i przekomarzając się z komikiem przy muzyce wykonywanej przez zespół. Zaczyna zwykle od prostych sztuczek, przechodząc stopniowo do coraz bardziej wyszukanych i widowiskowych akrobacji w czasie pokazu trwającego do kilku godzin. Obecnie wykonawcy sztuki Jultagi są często zapraszani na lokalne festiwale w całym kraju, zwłaszcza wiosną i jesienią. Sztukę tę wspiera w Republice Korei Stowarzyszenie na rzecz Zachowania Jultagi w prowincji Gyeonggi. Są dwie drogi zdobywania umiejętności w tej dziedzinie: pobieranie nauki u mistrza albo różne formy nauki w systemie publicznym (wykłady teoretyczne, kursy praktyczne, obozy letnie).

Taekkyeon, koreańska sztuka walki
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2011 r.

Taekkyeon to koreańska sztuka walki, która polega na wykonywaniu płynnych rytmicznych ruchów przypominających taniec. Łagodne, okrężne ruchy, choć niepozorne, są wyjątkowo elastyczne i cechują się dużą siłą uderzenia. Stopy odgrywają równie ważną rolę jak dłonie. Mimo wrażenia delikatności, taekkyeon jest skuteczną sztuką walki z szeroką gamą umiejętności ofensywnych i obronnych, wykorzystujących wszystkie dostępne metody walki. Sztuka ta uczy również liczenia się z innymi: wyszkolony praktyk potrafi szybko zapanować nad przeciwnikiem, ale prawdziwy mistrz wie jak sprawić, by oponent wycofał się bez doznania uszczerbku na zdrowiu. Jako część tradycji związanej z uprawą roli i cyklem pór roku, taekkyeon służy jako czynnik integrujący daną społeczność oraz jako dostępny dla wszystkich sport, który ma istotny wpływ na ogólną sytuację zdrowotną. Niektórzy ćwiczą sztukę walki codziennie. Obecnie jest około 50 uznanych mistrzów, a Koreańskie Stowarzyszenie Taekkyeon odgrywa ważną rolę w promowaniu tej tradycyjnej sztuki walki.

Tkactwo Mosi (z włókien ramii) w regionie Hansan
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2011 r.

Sztukę tkania z włókien ramii (Mosi) przekazują kobiety w średnim wieku, w mieście Hasan, w prowincji Południowego Chungcheongu w Republice Korei. Żyzne gleby i morski klimat sprzyjają uprawie ramii na tym obszarze. Wykonywanie tkanin z włókien ramii odbywa się w kilku etapach: zbierania roślin, gotowania i bielenia, oddzielania włókien i tkania ich na tradycyjnych krosnach. Stosuje się je do produkcji różnego rodzaju ubrań, począwszy od strojów odświętnych po mundury wojskowe i odzież żałobną. Ubrania te są szczególnie wygodne w czasie upałów. Wyjątkowa biel i wyrafinowanie tkanin sprawia, że mogą być noszone przez każdego i przy różnych okazjach, również bardzo uroczystych. Tradycyjne tkactwo jest przedsięwzięciem rodzinnym, kierowanym przez kobiety. Matki przekazują swe umiejętności i doświadczenie córkom lub synowym. Tradycja służy podtrzymywaniu więzi wspólnotowych, gdyż sąsiedzi gromadzą się przy pracy w jednej dzielnicy. Obecnie około pięciuset osób w całej prowincji uczestniczy w różnych formach działalności związanych z tradycyjnym tkactwem.

Arirang, liryczna pieśń ludowa w Korei Południowej
Kraj(e) członkowskie: Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2012 r.

Arirang jest formą pieśni popularnej w Korei i stanowi wspólne dziedzictwo wielu pokoleń Koreańczyków. Zasadniczo jest to prosta piosenka z refrenem „arirang, arirang, arariyo” i dwoma zwykłymi kupletami, różnymi w różnych regionach. Jako prosty utwór muzyczno-literacki skłania do improwizacji, naśladownictwa i śpiewu unissono, co ułatwia jego przyjęcie się wśród różnych gatunków muzycznych. Eksperci szacują, że istnieje ok. 3.600 odmian 60 wersji tradycyjnych piosenek zatytułowanych „Arirang”. Arirang cechuje uznanie dla inwencji twórczej, swoboda wypowiedzi i empatia. Każdy może napisać nowe słowa, które powiększą liczbę odmian regionalnych, historycznych i typologicznych pieśni, wzbogacając różnorodność kulturową. Arirang jest piosenką śpiewaną powszechnie i cenioną przez naród koreański. Jednocześnie zespół wykonawców wersji regionalnych, zwłaszcza wspólnot lokalnych, prywatnych grup i osób zabiega o jego popularyzację i przekazywanie, wydobywając cechy wspólne i lokalne poszczególnych wersji. Arirang jest także popularnym tematem i motywem różnych form wyrazu artystycznego, zwłaszcza w filmie, komedii muzycznej, teatrze, tańcu i literaturze. Jest to sugestywnie brzmiący hymn, sprzyjający porozumieniu i poczuciu jedności Koreańczyków w kraju i za granicą.

Kimjang: tradycja przygotowywania i dzielenia się kimchi w Korei Południowej
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2013 r.

Kimchi to koreańska nazwa marynowanych warzyw z przyprawami i sfermentowanymi owocami morza. Stanowi istotny składnik koreańskich posiłków, obecny w nich niezależnie od pozycji społecznej czy i różnic regionalnych. Wspólne praktykowanie tradycji kimjang sprzyja umacnianiu tożsamości narodowej i pielęgnowaniu więzi rodzinnych. Dla wielu Koreańczyków kimjang to także przypomnienie o potrzebie życia w harmonii z przyrodą. Przygotowanie kimchi odbywa się w cyklu rocznym. Na wiosnę gospodarstwa domowe zaopatrują się w krewetki, anchois i inne owoce morza, potrzebne do marynowania i fermentacji. W lecie kupuje się sól morską do zalewy, a pod koniec lata suszy się i mieli na proszek czerwone ostre papryczki. Porą sporządzania kimjang jest późna jesień. W tym czasie społeczności przygotowują i dzielą się dużymi ilościami kimchi, aby mieć pewność, że każde gospodarstwo jest dostatecznie zaopatrzone do przetrwania długiej i mroźnej zimy. Gospodynie śledzą prognozę pogody i przewidywane temperatury, żeby wyznaczyć najbardziej odpowiedni termin przygotowania kimchi. Podczas tradycyjnego zwyczaju wymieniania się kimchi, gospodarstwa domowe gromadzą się i dzielą nowatorskimi umiejętnościami i twórczymi pomysłami. Występują różnice regionalne, a specyficzne metody i dobór składników są traktowane jako ważne dziedzictwo rodzinne, zazwyczaj przekazywane przez teściową młodej synowej.

Nongak, ludowe widowisko muzyczno-taneczne w Republice Korei
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2014 r.

Nongak jest gatunkiem ludowej sztuki widowiskowej wywodzącej się z obrzędów wspólnotowych i wiejskich zwyczajów. Z czasem stała się sztuką widowiskową reprezentatywną dla Republiki Korei, obejmując grę na instrumentach perkusyjnych (a niekiedy także na instrumentach dętych), pochody, tańce, przedstawienia teatralne i pokazy akrobatyczne. Artyści pochodzący z danego regionu noszą wielobarwne stroje, grają i tańczą w czasie wiejskich uroczystości, aby zdobyć przychylność bogów, przepędzić demony, na wiosnę modlić się o dobre plony, jesienią świętować udane zbiory, a także uzyskiwać środki na wspólne przedsięwzięcia. Wyróżnia się pięć regionalnych stylów nongak, na ogół odpowiadających pięciu ośrodkom kulturalnym. Wioski w jednym regionie różnią się między sobą pod względem stylu, rytmu, strojów i składu zespołów. Wykonywane są tańce z układami choreograficznymi i tańce z maskami, w czasie których aktorzy w maskach i specjalnych strojach recytują zabawne skecze. Pokazom akrobatycznym towarzyszą występy z balansowaniem talerzami i błazenady z dziećmi noszonymi przez tancerzy na barana. Publiczność poznaje nongak poprzez uczestnictwo w widowisku. W nauczaniu i przekazywaniu różnych jego części składowych ważną rolę odgrywają zespoły ludowe i placówki szkolne. Nongak sprzyja solidarności i współpracy w ramach wspólnoty oraz poczuciu wspólnej tożsamości mieszkańców.

Zawody w przeciąganiu liny i związane z tym zwyczaje
Kraj(e) członkowski(e): Filipiny/Kambodża/Republika Korei/Wietnam

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa ludzkości w 2015 r.

Zawody w przeciąganiu liny i towarzyszące im obrzędy popularne w krajach o gospodarce opartej na uprawie ryżu w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej służą zapewnieniu obfitych plonów i pomyślności. Sprzyjają one poczuciu solidarności, stanowią rozrywkę, oznaczają rozpoczęcie kolejnego etapu uprawy ryżu. Mają również głębokie znaczenie religijne. Zazwyczaj do zawodów stają dwa zespoły, z których każdy ciągnie linę w swoją stronę. Przeciąganie liny jest jednak pozbawione elementu rywalizacji, nie ma tu zwycięzców i przegranych, liczy się przypomnienie, jak ważna jest współpraca i osiąganie dobrobytu. Różne gry związane z przeciąganiem liny noszą ślady dawnych obrzędów rolniczych, symbolizują siłę zjawisk przyrodniczych, takich jak słońce czy deszcz, nawiązują do wątków mitologicznych lub obrzędów oczyszczenia. Zawody najczęściej odbywają się przed głównym budynkiem we wsi lub przed świątynią, po oddaniu czci lokalnym bóstwom. Dużą rolę w zachowaniu tej tradycji i mobilizowaniu młodych ludzi pełnią starsze osoby. Zawody i obrzędy służą umocnieniu jedności i solidarności, a także poczucia przynależności i tożsamości.

Kultura haenyeo (poławiaczek) na wyspie Jeju
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2016 r.

Na koreańskiej wyspie Jeju istnieje społeczność kobiet, niekiedy liczących 80 lat, które utrzymują się z nurkowania na głębokość 100 metrów bez masek tlenowych i łowienia tam mięczaków, takich jak słuchotki czy jeżowce. Doskonale znając morze, poławiaczki potrafią pracować do 7 godzin dziennie przez 90 dni w roku. Podczas każdego zanurzenia są w stanie wstrzymać oddech na jedną minutę. Gdy się wynurzają, wydają charakterystyczne dźwięki. Pod względem stopnia doświadczenia, kobiety dzielą się na trzy grupy: hagun, junggun i sanggun. Należące do ostatniej grupy są najbardziej doświadczone i służą radą pozostałym. Zanim kobiety zanurkują, modlą się do Jamsugut, bogini morza, prosząc o zapewnienie im bezpieczeństwa i o obfity połów. Potrzebna wiedza jest przekazywana młodszemu pokoleniu przez członków rodziny, ale również w szkołach, na lokalnych dozwolonych łowiskach oraz w stowarzyszeniach haenyeo. Kultura haenyeo została uznana przez lokalne władze za czynnik kształtujący charakter i impuls do rozwoju regionu. Poławiaczki przyczyniły się do podniesienia roli kobiet we wspólnocie, do promowania zrównoważonego rozwoju poprzez stosowanie ekologicznych metod i zaangażowanie się lokalnej społeczności w sprawy połowów.

Tradycyjne koreańskie zapasy (Ssirum/SSireum)
Kraj(e) członkowski(e): Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna/Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2018 r.

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna

Ssirum (zapasy) to zawody uprawiane powszechnie we wszystkich regionach Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, polegające na tym, ze dwaj zapaśnicy próbują wzajemnie przewrócić się na podłogę, wykorzystując do tego satpa (kawałek materiału, opasujący biodra i uda) oraz siłę swojego torsu, rąk i nóg. Oprócz wykorzystywania w walce satpa, ssirum wyróżnia się tym, że zwycięzca otrzymuje w nagrodę byka. Koreańczycy uprawiają tę formę zawodów od czasów starożytnych, dla ćwiczenia formy fizycznej, w czasie przerw w pracy, a przede wszystkim podczas wielkich zawodów organizowanych z okazji świąt ludowych. W dni świąteczne, kiedy mają się odbywać zapasy ssirum, wokół ringu gromadzi się mnóstwo widzów w różnym wieku. Zawodnicy posługują się różnymi technikami walki, a widownia z entuzjazmem dopinguje swoich faworytów. Zwycięzca tryumfalnie odjeżdża na byku. Jako forma aktywności sprzyjająca ćwiczeniu całego ciała, ssirum przyczynia się do ogólnego rozwoju, zarówno fizycznego, jak i umysłowego. Zachęca także do współpracy i wzajemnego szacunku między ludźmi, przyczyniając się do harmonii i spójności życia społecznego oraz poszczególnych grup. Pjongjang, stolica kraju, odgrywa kluczową rolę w podtrzymaniu, ochronie i przekazywaniu tradycji tych zapasów kolejnym pokoleniom, dzięki istniejącym tu licznym społecznościom, organizacjom, instytucjom zaangażowanym w krzewienie tej tradycji, łącznie z Koreańskim Stowarzyszeniem Ssirum. Koreańczycy poznają tajniki tej sztuki walki od najmłodszych lat, ucząc się wpierw od członków rodziny i sąsiadów, a później na wszystkich etapach edukacji szkolnej.

Republika Korei

Ssireum, czyli tradycyjne zapasy, to rozrywka popularna na całym obszarze Republiki Korei. Jest to forma sportu, w którym dwoje zawodników, każdy przepasany szerokim kawałkiem materiału wokół bioder i jednego uda, stara się złapać przeciwnika za jego pas i – z pomocą różnych technik – powalić na ziemię. Finałowy zwycięzca zawodów dla dorosłych otrzymuje w nagrodę byka, symbolizującego obfitość w rolnictwie, oraz tytuł „Jangsa”. Po zakończeniu zapasów, zwycięzca paraduje po okolicy, jadąc na byku. Zawody rozgrywane są na piasku, na dowolnej dostępnej przestrzeni i są otwarte dla członków społeczności w każdym wieku, począwszy od dzieci aż po seniorów. Organizowane są przy różnych okazjach, w tym tradycyjnych świąt, dni targowych i festiwali. W różnych regionach kraju rozwinęły się różne warianty sirreum, jednak łączy je wspólna rola społeczna – wzmacnianie solidarności i współpracy wewnątrz społeczności. Jako sport powszechnie dostępny, niosący ze sobą znikome ryzyko kontuzji, ssireum oferuje także możliwości poprawy zdrowia fizycznego i psychicznego. Koreańczycy mają styczność z tą formą tradycji, zarówno w domach, jak i w społecznościach lokalnych: dzieci uczą się sztuki zapasów od starszych członków rodziny, w lokalnych społecznościach organizowane są doroczne otwarte turnieje zapaśnicze, a podstawową wiedzę na temat tego elementu dziedzictwa przekazują także szkoły.

Yeong Deung Hoe, festiwal lampionów w Korei Południowej
Kraj(e) członkowski(e): Republika Korei

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2020 r.

W przeddzień rocznicy urodzin Buddy, przypadających ósmego dnia czwartego miesiąca księżycowego, w Republice Korei odbywa się doroczny festiwal Yeong Deung Hoe, podczas którego cały kraj rozświetla się kolorowymi lampionami. Początkowo festiwal był rytuałem upamiętniającym narodziny Buddy Siakjamuniego, współcześnie stał się ogólnokrajowym świętem wiosny, w którym uczestniczyć może każdy. Niosąc wykonane przez siebie lampiony, mieszkańcy spotykają się na uroczystych procesjach, które przechodzą głównymi ulicami miasta, ozdobionymi kolorowymi lampionami w kształcie lotosu. Obchody rozpoczynają się co roku obrzędem symbolicznej kąpieli wizerunku chłopca Buddy, upamiętniającym jego narodziny. Potem odbywają się procesje, po których uczestnicy biorą udział w szeregu zajęć rekreacyjnych i gier grupowych. Własnoręcznie wykonane i niesione przez nich lampiony wyrażają najlepsze życzenia dla nich samych, ich rodzin, sąsiadów i ogólnie wszystkich Koreańczyków. Zapalenie lampionów symbolizuje duchowe oświecenie jednostek, lokalnej wspólnoty i całego społeczeństwa, dzięki łasce mądrości Buddy. Przekaz praktyk i wiedzy związanej z tym elementem niematerialnego dziedzictwa kulturowego leży głównie w gestii buddyjskich świątyń i wspólnot lokalnych. Ważną rolę odgrywa także Stowarzyszenie Yeong Deung Hoe, organizując programy edukacyjne poświęcone tej tradycji. Festiwal to czas radości, podczas którego różnice społeczne ulegają chwilowo zatarciu. Szczególnie ważną rolę odgrywa on w okresach trudności społecznych, przyczyniając się do integracji i pomagając ludziom przezwyciężyć ich codzienne problemy.

Talchum, taniec dramatyczny z maskami w Republice Korei
Kraj(e) członkowskie: Republika Korei

Wpis na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2022 r.

Talchum jest sztuką widowiskową, w której spektakl teatralny łączy się z tańcem i muzyką. Tancerzom w maskach, którzy poruszają kwestie społeczne w sposób humorystyczny, śpiewając piosenki, rzucając cięte riposty, tańcząc i gestykulując, towarzyszy od sześciu do dziesięciu muzyków. Groteskowe przedstawianie postaci znanych z życia codziennego jest swoistym apelem o powszechną równość i krytyką hierarchii społecznej. Przedstawienia nie wymagają specjalnej sceny. Mogą się odbywać wszędzie tam, gdzie jest wolna przestrzeń. Najważniejsi są widzowie, którzy mają wpływ na przebieg spektaklu, reagując oklaskami i gwizdami. Dzięki aktywnej roli publiczności i krytycznej wymowie, spektakle cieszyły się dużą popularnością wśród młodych ludzi, zwłaszcza młodzieży akademickiej, w latach 70-tych i 80-tych XX wieku. To pokolenie nadal odgrywa główną rolę w przekazywaniu tej praktyki społecznej, zaszczepiając młodszym pokoleniom wiedzę i umiejętności związane z przedstawieniami i wykonywaniem masek w lokalnych stowarzyszeniach i klubach, na obozach i w szkołach. Wykonawstwem zajmowali się pierwotnie jedynie mężczyźni, obecnie są to również kobiety. Talchum pozwala nie tylko na komentowanie rzeczywistości społecznej, ale także na umacnianie tożsamości lokalnej dzięki temu, że posługuje się dialektami i popularnymi piosenkami. Spektakle taneczne z maskami zajmują także poczesne miejsce na lokalnych festiwalach.