Republika Dominikany

Przestrzeń kulturowa Bractwa Ducha Świętego Congos z Villa Mella
Kraj(e) członkowski(e): Republika Dominikany

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2008 r. (Proklamacja 2001)

Bractwo Ducha Św. Congos z Villa Mella wyróżnia się w dziedzinie muzyki, tańca i uroczystości ludowych. Występy odbywają się z okazji świat religijnych, szczególnie obchodów Zesłania Ducha Świętego oraz podczas pogrzebów członków społeczności. Bractwo składa się zasadniczo z muzyków grających na instrumentach nazywanych congos. Są to bębny ręczne, których pochodzenie jest przypisywane działaniom Ducha Świętego. Bractwo, które jest obecnie otwarte dla wszystkich, bez względu na płeć lub pochodzenie, zostało założone w XVI wieku przez afrykańskich niewolników oraz ludzi o mieszanym pochodzeniu. Ze względów historycznych, Bractwo jest ważnym elementem tożsamości kulturowej tej społeczności i całego regionu. Podczas uroczystości Ducha Świętego, obchodzonych w Dzień Pięćdziesiątnicy (Zesłania Ducha Świętego), odbywają się modlitwy, tańce i śpiewy przy akompaniamencie congos. Organizowana jest także procesja, w której niesiona jest gołębica, symbolizująca Ducha Świętego. Grą na congos Bractwo nadaje również szczególnie uroczysty charakter obrzędom pogrzebowym: występy mają miejsce podczas czuwania przy zwłokach, procesji na cmentarz oraz w dziewiątym dniu żałoby, gdy modlitwy są wypowiadane przed trójpoziomowym katafalkiem, na którym umieszczana jest lalka symbolizująca zmarłego. Podczas ceremonii Banko, obchodzonej trzy lata po śmierci, wystawiany jest ten sam katafalk, a żyjący ostatecznie żegnają się ze zmarłym, który staje się przodkiem. Przy tej okazji wszyscy goście tańczą do muzyki congos.

Tradycja widowisk tanecznych Cocolo
Kraje członkowskie(e): Republika Dominikany

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2008 r. (Proklamacja 2005)

Widowiska taneczne Cocolo zapoczątkowane zostały przez potomków niewolników, sprowadzonych przez Brytyjczyków w połowie XIX wieku z Karaibów do pracy na plantacjach trzciny cukrowej. Społeczność całkowicie odrębna językowo i kulturowo stworzyła własne kościoły, szkoły, towarzystwa dobroczynne i ośrodki pomocy. Jednak najbardziej wyróżniającą ją formą ekspresji pozostają organizowane co roku widowiska teatralne. Początkowo mające pejoratywne zabarwienie pojęcie „Cocolo”, odnoszące się do niewolników pracujących na brytyjskich plantacjach, obecnie używane jest z dumą.

Widowisko Cocolo jest tradycyjnie wystawiane przez rozmaite grupy teatralne podczas Świąt Bożego Narodzenia, w Dzień Świętego Piotra oraz w czasie karnawału. W przedstawieniach wykorzystywane są wątki tematyczne z różnych stron świata. Muzyka i gatunki tańca pochodzące z Afryki przeplatają się z wątkami dramatycznymi, legendami i postaciami z Biblii i średniowiecznej literatury europejskiej. Wśród elementów przedstawienia są kolędy bożonarodzeniowe, występy kapel smyczkowych, sławne widowisko Niega, na które składają się maskarady, wystawienia scenek takich jak „Dawid i Goliat”, „Moko-Jombi” oraz „Kowboje i Indianie”. Obecnie pozostała już tylko jedna trupa teatralna wystawiająca te widowiska, złożona z aktorów w bardzo podeszłym wieku.

Połączenie afrykańskich i brytyjskich wątków kulturowych i zaadaptowanie ich do wymogów środowiska hiszpańskich katolików samo w sobie jest przejawem kreatywności. Jednakże, chociaż starsi członkowie społeczności Cocolo wciąż posługują się w domach karaibską (kreolską) odmianą języka angielskiego, większość zapomniała swój ojczysty język i mówi wyłącznie po hiszpańsku. Współcześnie społeczność Cocolo żyje w rozproszeniu w różnych regionach Republiki Dominikany, stopniowo tracąc odrębność kulturową i podlegając społecznej asymilacji. Przekazanie młodym pokoleniom specjalistycznej wiedzy oraz tradycji widowisk tanecznych Cocolo staje się coraz trudniejsze.

Merengue – dominikańska muzyka i taniec
Kraj(e) członkowski(e): Dominikana

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2016 r.

Merengue uważa się za nieodłączną część tożsamości narodowej społeczności Dominikany. Muzyka i taniec merengue odgrywa rolę w wielu przejawach życia codziennego – od edukacji do publicznych zgromadzeń i świąt poprzez kampanie polityczne. Ta tradycyjna praktyka społeczna i kulturowa została usankcjonowana dekretem prezydenckim ogłaszającym dzień 26 listopada narodowym dniem merengue. Festiwale merengue są organizowane w kilku miastach Republiki Dominikany, w tym, co roku, w San Domingo i w Puerta Plata. Merengue tańczy się w parach, wykonując zmysłowe ruchy ciała. Tancerze wirują w rytm muzyki granej na takich instrumentach, jak akordeon, bęben i saksofon. Tańca uczą się dzieci już od najmłodszych lat. Wiedza i umiejętności są przekazywane poprzez obserwację, uczestnictwo i naśladownictwo. Merengue przyciąga osoby z różnych środowisk i o różnym statusie materialnym, co przyczynia się do wzajemnego szacunku i współistnienia jednostek, grup i społeczności. Za kolebkę merengue uważa się północ kraju, jego strefa oddziaływania rozciąga się od Porto Rico w USA do Karaibów. Merengue cieszy się popularnością również w innych krajach Ameryki Łacińskiej, zwłaszcza w Wenezueli i w Kolumbii, gdzie pojawiły się różne odmiany merengue oraz w kilku krajach Ameryki środkowej.

Muzyka i taniec bachata z Dominikany
Kraj(e) członkowski(e): Republika Dominikany

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2019 r.

Muzyka i taniec bachata z Dominikany to forma tanecznej ekspresji, wywodząca się z połączenia rytmicznego bolera z innymi gatunkami afro-antylskimi, takimi jak son, cha-cha czy merengue. Mieszkańcy Dominikany uważają muzykę i taniec bachata za rdzenną formę ekspresji kulturowej, wszechobecną podczas uroczystości wspólnotowych i spotkań towarzyskich. Teksty piosenek śpiewanych w stylu bachata wyrażają na ogół głębokie uczucie miłości, pożądania i nostalgii. Termin „bachata” jest prawdopodobnie pochodzenia afrykańskiego i pierwotnie odnosił się do ożywionego spotkania towarzyskiego, a nie do gatunku muzycznego. W wykonanie bachaty zwyczajowo zaangażowana jest niewielka grupa muzyków, którzy używają jednej lub dwóch gitar jako instrumentów wiodących (gitary elektryczne są obecnie powszechnie używane), a także perkusji złożonej z bongosów, marakas i guiro oraz gitary basowej. Jeden z muzyków jest zazwyczaj także wokalistą. Reguły bachaty, tańczonej w rytmie na 4, są niezwykle proste, oparte na ośmiu krokach, którym jednak towarzyszą zmysłowe ruchy bioder tańczącej pary, co nadaje tańcu niezwykle namiętny charakter. Jako że bachata stała się integralną częścią wszystkich tradycyjnych uroczystości na Dominikanie, jej umiejętności nabywa się spontanicznie od najmłodszych lat, ale istnieje również ponad sto akademii, studiów i szkół zajmujących się utrwalaniem i przekazem tej tradycji kulturowej.