Chile

Niematerialne dziedzictwo kultury Ajmarów
Kraj(e) członkowski(e): Boliwia/Chile/Peru

Programy, projekty i działania uznane w 2009 r. za najlepiej odzwierciedlające zasady i cele Konwencji.

Międzynarodowy projekt ma na celu ochronę i zachowanie tradycji ustnych, muzyki i wiedzy (szczególnie dotyczącej tkactwa i metod uprawy roli) ludu Ajmarów, zamieszkującego regiony Boliwii (La Paz, Oruro, Potosí), Chile (Tarapacá, Arica, Parinacota, Antofagasta) i Peru (Tacna, Puno, Moquegua). Działania, planowane do realizacji na okres ponad 5 lat, obejmą: (1) identyfikację i inwentaryzację elementów wiedzy i tradycji ustnych Ajmarów (w wybranych dziedzinach), (2) wzmocnienie języka jako środka przekazu niematerialnego dziedzictwa na drodze formalnej i nieformalnej edukacji, (3) promocję i upowszechnienie tradycji ustnych i muzycznych Ajmarów, a także (4) wspieranie tradycyjnej wiedzy związanej z tkactwem i tradycyjnymi metodami uprawy roli. Powyższe cztery pola działań w ramach projektu zostały wybrane jako priorytetowe przez wspólnoty Ajmarów na poszczególnych etapach konsultacji i przygotowywania projektu. Celem projektu jest także stworzenie regionalnej i międzynarodowej sieci, obejmującej jednostki, wspólnoty, grupy, działaczy kultury, specjalistów, organizacje lokalne, centra badawcze, organizacje pozarządowe i instytucje rządowe, w celu promowania wymiany doświadczeń, informacji i praktyk wzmacniających potencjał regionu.

Baile chino
Kraj(e) członkowski(e): Chile

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2014 r.

Bailes chinos to bractwa muzyczno-śpiewacze, które w czasie uroczystości świątecznych wyrażają swą wiarę poprzez muzykę, taniec i śpiew. Wyodrębnia się pięć stylów baile chino. Nazwa każdego z nich pochodzi od nazwy doliny lub dorzecza w regionie Norte Chico w środkowej części Chile. Tańce, wykonywane głównie przez mężczyzn z obszarów wiejskich, charakteryzują się podskokami i przysiadami wykonywanymi w rytmie miarowej muzyki instrumentalnej, granej na instrumentach perkusyjnych i fletach, wywodzących się z czasów prekolumbijskich. Mistrz śpiewa strofy o tematyce religijnej z pamięci lub je improwizuje. Towarzyszą mu muzycy i tancerze ustawieni w dwóch jednakowych rzędach. Układem tanecznym kieruje muzyk grający na instrumencie perkusyjnym, który czuwa również nad zachowaniem tempa gry. W każdej grupie muzycznej jest osoba niosąca sztandar i strażnicy, którymi na ogół są kobiety. Muzykę, taniec i teksty poznaje się w drodze bezpośredniej obserwacji, naśladownictwa i rodzinnego przekazu. Działalność bractwa zapewnia udział jego członków w życiu społecznym i dodaje im prestiżu. Uroczystości mogą służyć za wzór integracji i spójności społecznej, gdyż uczestniczy w nich praktycznie cała społeczność lokalna i dają one poczucie tożsamości i solidarności.

Ceramika z Quinchamali i Santa Cruz de Cuca
Kraje członkowskie: Chile

Wpis na listę niematerialnego dziedzictwa wymagającego pilnej ochrony, w 2022 r.

Ceramika z Quinchamalí i Santa Cruz de Cuca jest głęboko osadzona w tradycji kultury metysów z centralnych regionów Chile. Są to czarne przedmioty użytkowe i dekoracyjne z białymi motywami, wytwarzane przy użyciu technik znanych od wieków. Przedmioty użytkowe to garnki, naczynia i zastawa stołowa. Wśród motywów dekoracyjnych są figurki wyobrażające elementy krajobrazu wiejskiego i lokalne postacie, takie jak guitarrera, wieśniaczka niosąca gitarę. Garncarze sprzedają swoje wyroby w domach, na lokalnych straganach, na targu Chillán i na targach rękodzieła, a także przez pośredników. Garncarstwo jest domeną kobiet, które są depozytariuszkami wiedzy i umiejętności praktycznych, Są rody po linii żeńskiej mające własny styl wytwórczości. Ta forma dziedzictwa, stanowiąca o autonomii społecznej i ekonomicznej kobiet, odgrywa istotną rolę w równych relacjach płci. Żywotność tej formy tradycji jest jednak zagrożona przez czynniki demograficzne i środowiskowe oraz zmieniający się kontekst społeczny. Gdy młodzi ludzie przeprowadzają się do miast, możliwość przenoszenia tej formy tradycji jest ograniczona. Dostęp do surowców staje się również coraz trudniejszy ze względu na postępującą utratę różnorodności biologicznej i degradację gleby. Ponadto brak regulacji sprzyja przywłaszczaniu sobie własności intelektualnej związanej z wiedzą garncarską i wykorzystywaniu jej przez projektantów i artystów w celach zarobkowych, bez dzielenia się zyskiem z depozytariuszkami tego elementu dziedzictwa.