Niger
Praktyka i wiedza związana z muzyką imzad tuareskich społeczności w Algierii, Mali i Nigrze
Kraj(e) członkowski(e): Algieria/Mali/Niger
Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa ludzkości w 2013 r.
Charakterystyczną dla wspólnot tuareskich muzykę imzad wykonują kobiety na jednostrunowym instrumencie, również zwanym imzad. Siedząc, wykonawczyni opiera instrument na kolanach i wydobywa dźwięki za pomocą drewnianego smyczka o łukowatym kształcie. Muzyka imzad, połączona z poezją, często towarzyszy świętowaniu w tuareskich obozowiskach. Jest akompaniamentem do pieśni poetyckich lub popularnych, często śpiewanych przez mężczyzn, sławiących przygody i czyny bohaterów z przeszłości. Pozostali kobiety i mężczyźni wtórują im, wydając modulowane lub wysokie dźwięki. Muzyka odgrywa niekiedy rolę terapeutyczną. Wykonuje się ją w celu odpędzenia złych duchów i ulżenia cierpieniom chorych. Dźwięki imzad oddają uczucia i nastroje wykonawczyni, a wszelkie trudności w wykonywaniu muzyki są traktowane jako zły omen. Kobiety wykonują instrument z wydrążonej i wysuszonej połówki tykwy. Naciąga się na nią skórę z dwoma otworami w kształcie rozetek i nakłada drewniany mostek w formie litery „v”. Umiejętności muzyczne nabywane są drogą przekazu ustnego, poprzez obserwację i naśladownictwo.
© 2013 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO
Żarty o pokrewieństwie
Kraj(e) członkowski(e): Niger
Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2014 r.
Żarty o pokrewieństwie to praktyka społeczna związana z relacjami między osobami, grupami i społecznościami etniczno-językowymi mająca na celu budowanie poczucia braterstwa, solidarności i wspólnoty. Przybiera ona postać żartobliwego dialogu między dwiema osobami z dwóch różnych społeczności, które symbolicznie odgrywają krewnych ze strony męża i ze strony żony w tej samej rodzinie. Praktyka ta często ma źródło w zawartym przez przodków pradawnym pakcie, zakazującym sporów i wojen między danymi społecznościami, a nakazującym miłość i w razie potrzeby niesienie sobie wzajemnie pomocy. Członkowie obu społeczności mają się nie okłamywać, wszystko obracać w żart i wspólnie korzystać z dóbr materialnych, mając świadomość, że wszelkie spory należy rozstrzygać pokojowo. Żartują oni w miejscach publicznych, w czasie pracy w polu czy w biurze, na targu, przy studni, w gronie rodzinnym itp., na co dzień i przy specjalnych okazjach, takich jak wesela, chrzty, różne ceremonie, pogrzeby, transakcje handlowe, wydarzenia kulturalne i imprezy rozrywkowe. Żartom o pokrewieństwie i związanym z nimi zwyczajom jest poświęcony pierwszy miesiąc kalendarza księżycowego. Znajomość zwyczajów, związanych z żartami o pokrewieństwie, jest przekazywana nieformalnie z pokolenia na pokolenie. Będąc narzędziem pojednania i pokojowego rozstrzygania konfliktów, przyczyniają się one do jedności i stabilności rodzin, grup etnicznych i społeczności. Sprzyjają również równości społecznej pod względem wieku i hierarchii, a także ułatwiają dialog międzypokoleniowy.
© 2014 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO