Katedry UNESCO w Polsce
W Polsce działają obecnie następujące Katedry UNESCO:
Katedra UNESCO Trwałego Rozwoju, ustanowiona w 1994 r. przy Europejskim Instytucie ds. Rozwoju Lokalnego i Regionalnego UW. Kieruje nią dr hab. Kacper Pobłocki, prof. UW.
Celem Katedry jest propagowanie zintegrowanego systemu badań, informacji i dokumentacji, a także rozwój specjalistycznych szkoleń podyplomowych. Zajmuje się ona analizą ekonomicznych, społeczno-politycznych i społeczno-kulturalnych aspektów zrównoważonego rozwoju z punktu widzenia wielu dziedzin wiedzy. Efektem jest wypracowywanie metod nadających się do zastosowania w różnorodnych dziedzinach, a także tworzenie warunków dla powstania zintegrowanej polityki w dziedzinie środowiska i rozwoju. Katedra brała m.in. udział w programie badawczym, dotyczącym zjawiska „ucieczki mózgów”, nasilającego się w Europie Południowo-Wschodniej. Program realizowany był przez UNESCO/CEPES w Bukareszcie. Katedra uczestniczy w uruchomieniu międzywydziałowych studiów nt. zrównoważonego rozwoju.
Kontakt:
Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych, Uniwersytet Warszawski
00-927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 30
tel. (48) 22 5520106, (48) 22 8261654
euroreg@uw.edu.pl
Katedra UNESCO ds. Kobiet, Społeczeństwa i Rozwoju, ustanowiona w 1996 r. przy Wydziale Filozofii i Socjologii UW. Kierownikiem Katedry jest dr Anna Domaradzka-Widła.
Głównym zadaniem Katedry jest rozwój, przy udziale współpracy międzynarodowej, badań, programów szkoleniowych i projektów edukacyjnych związanych z problematyką kobiecą. Stawia sobie również za cel rozwój pogłębionych badań i organizację wysokiej jakości szkoleń dla studentów, badaczy, przedstawicieli organizacji rządowych i dziennikarzy, mających na celu propagowanie interdyscyplinarnego podejścia do problematyki kobiecej. Za swoje zadanie uważa także propagowanie wyników tych badań wśród społeczności akademickiej, w środowiskach decydenckich oraz opiniotwórczych, a także ich udostępnianie opinii publicznej.Katedra może poszczycić się organizacją seminariów na takie m.in. tematy: Kobiety na świecie, Udział kobiet w życiu publicznym, Płeć i rynek pracy w perspektywie międzynarodowej, Płeć i uczestnictwo w życiu politycznym – perspektywa międzynarodowa. W 2004 Katedra zorganizowała także konferencję „Katedry w nauce w europejskiej perspektywie działań na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn”.
Kontakt:
Instytut Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego
00-325 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28
tel.: (48) 22 8265591
Katedra UNESCO im. Janusza Korczaka Pedagogiki Społecznej (UNESCO/Janusz Korczak Chair), ustanowiona w listopadzie 2004 r. na Wydziale Nauk Pedagogicznych Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Od 1 listopada 2016 r. Katedra znajduje się w Instytucie Psychologii na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych APS. Kuratorem Katedry jest dr hab. prof. APS Anna Odrowąż-Coates.
Ceremonia uroczystego otwarcia Katedry odbyła się 14 maja 2005 r. w trakcie posiedzenia Senatu uczelni z okazji Święta Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Działalność Katedry zgodna jest z priorytetami UNESCO w obszarze nauk humanistycznych i społecznych i koncentruje się wokół wyzwań współczesnego świata, zdefiniowanych w Celach Zrównoważonego Rozwoju. Tematyka organizowanych wydarzeń dotyczy zrównoważonego rozwoju, różnorodności kulturowej, praw człowieka (praw dziecka), międzykulturowości, psychologii i pedagogiki międzykulturowej, jak również współczesnych wyzwań psychologii, pedagogiki i socjologii.
Katedra prowadzi interdyscyplinarne badania naukowe, jej reprezentanci uczestniczą w konferencjach, seminariach, debatach i wizytach studyjnych – w kraju i zagranicą. Od 2006 r. Katedra organizuje Międzynarodowe Szkoły Letnie dla młodych pracowników naukowych, doktorantów i praktyków, zajmujących się problematyką rozwoju i dobrostanu dziecka.
Ważnym obszarem działalności Katedry jest międzynarodowa współpraca, tak w obszarze interdyscyplinarnych badań naukowych, jak i międzynarodowych aktywności dydaktycznych.
Kontakt:
dr hab. prof. APS Anna Odrowąż-Coates, Akademia Pedagogiki Specjalnej
02-353 Warszawa, ul. Szczęśliwicka 40
tel. (48) 22 5893600 wew. 3607
unescochair@aps.edu.pl
http://www.aps.edu.pl/unesco-chair/
Zakład Dziedzictwa Kulturowego i Studiów Miejskich UNESCO, ustanowiony w 2008 na Wydziale Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Katedrą kieruje prof. dr hab. Jacek Purchla.
Obszar zainteresowania Katedry obejmuje przede wszystkim zarządzanie dziedzictwem kulturowym w przestrzeni miejskiej ze szczególnym uwzględnieniem kulturowego kontekstu Europy Środkowej i usytuowanych w tym regionie obiektów z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO. Katedra bierze udział w tworzeniu nowych elementów curriculum poświęconych tym zagadnieniom i prowadzi we współpracy z Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie program kształcenia pomagisterskiego „Akademia Dziedzictwa”.
Katedra realizuje projekty badawcze i dydaktyczne we współpracy, m.in. z Katedrą UNESCO Studiów nad Dziedzictwem w Politechnice brandenburskiej w Cottbus, Wydziałem Architektury Politechniki Warszawskiej i Instytutem Studiów Europejskich Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kontakt:
Katedra Historii Gospodarczej i Społecznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
31-510 Kraków, ul. Rakowicka 27 (Budynek Biblioteki, pok. 409 B)
tel. (48) 12 2937527
khgis@uek.krakow.pl
Centrum Międzynarodowej Promocji Technologii i Edukacji AGH–UNESCO, ustanowione w 2010 r. na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Katedrą kieruje prof. dr hab. inż. Janusz Szpytko.
Centrum Międzynarodowej Promocji Technologii i Edukacji AGH–UNESCO jest pierwszą w Polsce jednostką pod auspicjami UNESCO inspirującą i koordynującą oraz wspierającą wymianę i transfer wiedzy i praktyki inżynierskiej oraz kształcenie na poziomie uniwersyteckim w dziedzinie nauk technicznych w wymiarze międzynarodowym, zwłaszcza adresowanym do krajów rozwijających się. Celem Centrum AGH UNESCO jest promowanie i inspirowanie oraz koordynowanie zintegrowanego systemu badań, szkoleń i kształcenia na poziomie uniwersyteckim oraz informacji i dokumentacji w obszarach nauki, techniki i edukacji technicznej. Działania Centrum AGH UNESCO wpisują się w priorytety UNESCO oraz AGH i są adresowane do partnerów na całym świecie.
Kontakt:
Centrum Międzynarodowej Promocji Technologii i Edukacji AGH-UNESCO, Akademia Górniczo-Hutnicza
30-059 Kraków, Al. A. Mickiewicza 30, paw. U2, p. 201
tel. (48) 12 6175109
unesco@agh.edu.pl, unesco1@agh.edu.pl
www.unesco.agh.edu.pl
Katedra UNESCO Badań Instytucjonalnych i Polityki Szkolnictwa Wyższego została uruchomiona 1 października 2012 r. przy Centrum Studiów nad Polityką Publiczną na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kieruje nią prof. zw. dr hab. Marek Kwiek.
Zadaniem Katedry jest prowadzenie międzynarodowych, interdyscyplinarnych badań porównawczych szkolnictwa wyższego oraz analiza czynników zewnętrznych – społecznych, ekonomicznych i demograficznych, które w najbliższym dziesięcioleciu będą w znaczący sposób determinowały zmiany szkolnictwa wyższego na świecie. Katedra prowadzi badania w takich dziedzinach jak: finansowanie i zarządzanie uniwersytetami europejskimi, reformy szkolnictwa wyższego, europejska polityka edukacyjna i naukowa, przedsiębiorczość akademicka, dostęp do szkolnictwa wyższego oraz zmieniająca się rola uniwersytetów w gospodarce opartej na wiedzy. Katedra prowadzi badania w oparciu o wieloletnie, międzynarodowe (Europejska Fundacja Nauki i 7 Program Ramowy UE) i polskie (NCN: Maestro 2012-2017) programy badawcze, w ścisłej współpracy z partnerami zagranicznymi z najlepszych ośrodków badania szkolnictwa wyższego w Europie.
Kontakt:
Centrum Studiów nad Polityką Publiczną, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
60-569 Poznań, ul. Szamarzewskiego 89
tel. (48) 61 8292280
prof. zw. dr hab. Marek Kwiek, kwiekm@amu.edu.pl
www.unesco.amu.edu.pl
Katedra UNESCO Całożyciowego Poradnictwa Zawodowego rozpoczęła działalność 8 marca 2013 r. przy Instytucie Pedagogiki na Uniwersytecie Wrocławskim. Kierownikiem Katedry jest prof. Jean Guichard. Osobami odpowiedzialnymi za Katedrę w Polsce są: dr Violetta Podgórna i dr. Marek Podgórny.
Zadaniem Katedry jest promowanie zintegrowanego systemu badań, kształcenia, informacji i dokumentacji w dziedzinie poradnictwa edukacyjno-zawodowego. Jej działania umożliwią współpracę między badaczami renomowanych światowych uniwersytetów i instytucji kształcenia wyższego w Europie, Afryce i Ameryce Łacińskiej, zajmujących się całożyciowym poradnictwem zawodowym, szczególnie dotykającym problematyki wyrównania szans życiowych, rozwoju kompetencji niezbędnych w życiu zawodowym, mobilności zawodowej, ewaluacji skuteczności różnych programów poradnictwa. Organizowane przez katedrę konferencje i spotkania naukowe będą okazją do prezentacji i popularyzacji rezultatów prowadzonych działań i wykorzystywania wyników prowadzonych ekspertyz.
Katedra jest inicjatorem i koordynatorem sieci UNITWIN pn. Life Designing – edukacja i poradnictwo na rzecz zrównoważonego rozwoju i godnej pracy, która działa od 2017 r.
Kontakt:
Instytut Pedagogiki
50-527 Wrocław, ul. Dawida 1,
tel. (48) 71 3672316
dr Violetta Drabik-Podgórna (48) 71 3672001 wew. 128
dr Marek Podgórny (48) 71 3369026
unesco.chair@uwr.edu.pl, violetta.drabik-podgorna@uwr.edu.pl
unesco.uwr.edu.pl
Katedra UNESCO z zakresu prawa ochrony dóbr kultury, ustanowiona w lutym 2018 r. na Uniwersytecie Opolskim. Katedra działa w ramach Centrum Prawa Ochrony Dóbr Kultury UNESCO. Kieruje nią dr hab. Alicja Jagielska-Burduk.
Obszar badawczy zespołu obejmuje problematykę prawnej ochrony dziedzictwa ze szczególnym uwzględnieniem ruchomego dziedzictwa kultury w kontekście regulacji prawnych krajowych, unijnych i międzynarodowych oraz działalności i polityki UNESCO w obszarze kultury. Zadania katedry wpisują się w cele Agendy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030, w zakresie, w jakim dotyczą bezpieczeństwa dziedzictwa kultury.
Kontakt:
Centrum Prawa Ochrony Dóbr Kultury UNESCO, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Opolski
45-060 Opole, ul. Katowicka 87a
tel.: (48) 77 4527500
culturalpropertychair@uni.opole.pl
Katedra UNESCO Ekohydrologii i Ekologii Stosowanej ustanowiona została w roku 2019 na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, funkcjonującego obecnie w sieci uniwersytetów UNIC. Katedrą kieruje dr hab. Tomasz Jurczak, prof. UŁ.
Katedra realizuje innowacyjne badania naukowe, programy kształcenia oraz projekty wdrożeniowe, związane ze zrównoważonym zarządzaniem i gospodarowaniem zasobami wodnymi w skali zlewni dla poprawy jakości środowiska i adaptacji do zmiany klimatu z wykorzystaniem ekohydrologii i biotechnologii ekologicznych. Ekohydrologia opiera się na podejściu transdyscyplinarnym, służącym lepszemu zrozumieniu wzajemnych relacji pomiędzy procesami hydrologicznymi i biologicznymi, z uwzględnieniem elementów społecznych. Podstawy ekohydrologii zostały sformułowane przez prof. Macieja Zalewskiego i są obecnie rozwijane i wdrażane przez pracowników Katedry (dawniej: Katedry Ekologii Stosowanej) w ramach Międzyrządowego Programu Hydrologicznego UNESCO (IHP-IX, 2022-2029)
Kontakt: Katedra UNESCO Ekohydrologii i Ekologii Stosowanej, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki
90-237 Łódź, ul. Banacha 12/16
tel.: +48 42 635 44 38
dr hab. Tomasz Jurczak, prof. UŁ, tomasz.jurczak@biol.uni.lodz.pl
www.ehaeunescochair.org
Katedra UNESCO na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społecznego (UNESCO Chair for Social Sustanability) rozpoczęła działalność w przy Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Szczecińskiego w październiku 2022 roku. Kierownikiem katedry jest dr hab. Maciej Kowalewski, a pracami biura kieruje dr Norbert Obrycki.
Zrównoważony rozwój społeczny (social sustainability) to podejście polegające na projektowaniu rozwoju społecznego dla przyszłych pokoleń, z uwzględnieniem potrzeb mieszkańców, którzy do tej pory byli w tym procesie pomijani lub dyskryminowani. Prace badawcze Katedry UNESCO i relacje z partnerami pozaakademickimi mają na celu wspieranie społeczeństwa inkluzywnego, zdolnego do reagowania w zrównoważony sposób na zagrożenia środowiskowe, społeczne i finansowe.
Kontakt:
Katedra UNESCO na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społecznego
70-384 Szczecin, ul. Mickiewicza 16
chairoffice@usz.edu.pl
dr hab. Maciej Kowalewski, maciej.kowalewski@usz.edu.pl
https://unescochair.usz.edu.pl/
Katedra UNESCO ds. Procesów Publicznego i Globalnego Zarządzania Niematerialnym Dziedzictwem Kulturowym, ustanowiona w 2024 roku na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Kieruje nią dr hab. Hanna Schreiber.
Celem Katedry jest prowadzenie badań, szkoleń i kursów, w ramach których prowadzona będzie refleksja nad tym, co – w jakich warunkach i przez kogo – jest uważane za skuteczne, etyczne i zrównoważone zarządzanie praktykami i tradycjami określanymi mianem niematerialnego dziedzictwa kulturowego zgodnie z Konwencją UNESCO z 2003 roku. Interdyscyplinarny Zespół Katedry będzie poszukiwać odpowiedzi na pytania, takie jak: w jaki sposób dana społeczność – w tym społeczność międzynarodowa – powinna zarządzać zasobami dziedzictwa niematerialnego? Kiedy zasoby niematerialnego dziedzictwa uważa się za dobro publiczne, za dobro wspólne – a kiedy nie? Jakie są kryteria skutecznego i etycznego zarządzania dziedzictwem? Jakie narzędzia i metody będą najbardziej odpowiednie, aby rozwiązać te problemy? W jaki sposób sztuczna inteligencja może pomóc w zarządzaniu bądź zagrozić tradycjom i praktykom oraz różnorodności kulturowej świata? Wyzwania publicznego i globalnego zarządzania niematerialnym dziedzictwem kulturowym będą badane w kontekście Deklaracji MONDIACULT 2022, Agendy 2030, średnioterminowej strategii UNESCO na lata 2022–2029 oraz rekomendacji UNESCO Ethics in Artificial Intelligence.
Kontakt:
Katedra UNESCO, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
00-927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28
dr hab. Hanna Schreiber, hanna.s@uw.edu.pl
hello@ichgovernance.com
www.ichgovernance.com
Wcześniej działały jeszcze cztery Katedry UNESCO.
Pierwszą Katedrą UNESCO w Polsce była Katedra UNESCO Praw Człowieka i Pokoju, działająca przy Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w latach 1993–2016. Założycielem i wieloletnim kierownikiem Katedry UNESCO był prof. dr hab. Tadeusz Jasudowicz. Obok działalności naukowej i dydaktycznej Katedra prowadziła szeroką działalność popularyzatorską w zakresie problematyki praw człowieka i demokracji, współpracując z innymi uczelniami i z organizacjami pozarządowymi. Działania Katedry wspierały Studencka Grupa Działania Homo Homini i Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa. Jedną z ważnych inicjatyw prof. T. Jasudowicza była Olimpiada Wiedzy o Prawach Człowieka dla uczniów szkół średnich.
W latach 1996–2022 w Akademii Rolniczo-Technicznej, a następnie na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, działalność prowadziła Katedra UNESCO Jakości Nauki i Nauczania w Szkolnictwie Wyższym. Głównym celem działania Katedry było doskonalenie procesu jakości kształcenia w polskich uczelniach wyższych w związku z dostosowywaniem polskiego prawa do prawodawstwa Unii Europejskiej. Katedra prowadziła systematyczne badania nad oceną jakości kształcenia na wszystkich kierunkach akademickich, organizowała zajęcia warsztatowe dla pracowników różnych wydziałów, dokonywała oceny kompetencji zawodowych absolwentów szkół wyższych. O Katedrze UNESCO więcej na stronie UWM.
Katedra do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego funkcjonowała w ramach programu UNITWIN/UNESCO Chairs Programme w latach 2002–2018. Powstała z inicjatywy prof. dr hab. Elżbiety Tabakowskiej, która była twórcą programu i wieloletnim kierownikiem Katedry UNESCO. Katedra stawiała sobie za cel usprawnienie procesu szkolenia tłumaczy, zarówno tłumaczy literatury, jak i tłumaczy konferencyjnych. Główną formą działania były studia podyplomowe dla tłumaczy. Katedra prowadziła również studia doktoranckie z zakresu przekładoznawstwa i komunikacji międzynarodowej. Działalność ta jest kontynuowana.
Katedra UNESCO ds. Edukacji o Holokauście ustanowiona w 2014 roku w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, funkcjonowała do roku 2022. Katedrą kierował prof. dr hab. Zdzisław Mach. Katedra prowadziła badania naukowe i zajęcia dydaktyczne, dotyczące wiedzy o Holokauście i totalitaryzmach. Upowszechnienie wiedzy i pamięci o Holokauście, w ramach szerokiej współpracy międzynarodowej, było realizowane poprzez kursy w ramach studiów licencjackich, magisterskich oraz doktoranckich, Szkoły Letnie Nauczania o Holokauście dla nauczycieli oraz przedstawicieli instytucji pozarządowych, organizację konferencji, seminariów, wykładów gościnnych oraz ekspertyzy w zakresie innowacyjnych metod nauczania i materiałów edukacyjnych.