W dniach 2-4 grudnia br. w Suwon w Republice Korei odbyło się Międzynarodowe Forum UNESCO na temat Przyszłości Edukacji pod hasłem „Odnowienie umowy społecznej dotyczącej edukacji” (UNESCO International Forum on the Futures of Education 2024: Renewing the Social Contract for Education). Celem spotkania była mobilizacja globalnej społeczności edukacyjnej i zapoczątkowanie globalnego ruchu na rzecz odnowienia społecznej umowy dotyczącej edukacji, a także ogłoszenie planu powołania Obserwatorium Przyszłości Edukacji UNESCO.
Forum zostało zorganizowane przez Koreański Komitet Narodowy ds. UNESCO w ramach obchodów jego 70-lecia, we współpracy z UNESCO oraz Ministerstwem Edukacji Republiki Korei i Biurem Edukacji koreańskiej prowincji Gyeonggido. Udział w nim wzięli przedstawiciele 56 krajów członkowskich. Towarzyszyło mu spotkanie koreańskich Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Z ramienia Polskiego Komitetu ds. UNESCO w forum wzięła udział Małgorzata Herbich – krajowa koordynator polskiej Sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO.
Zapoczątkowana w 2019 r. globalna inicjatywa UNESCO pod nazwą „Przyszłości edukacji: Uczyć się, aby stać się” (Futures of Education: Learning to Become) ma na celu ponowne przemyślenie i sformułowanie roli wiedzy i edukacji w kształtowaniu przyszłości ludzi i planety, na której żyjemy.
W listopadzie 2021 r., po dwuletnich ogólnoświatowych konsultacjach, Międzynarodowa Komisja ds. Przyszłości Edukacji opublikowała Raport na temat Przyszłości Edukacji zatytułowany „Wspólne wyobrażenie sobie na nowo naszej przyszłości: Nowa umowa społeczna na rzecz edukacji” (Futures of Education Report, Reimagining Our Futures Together: A New Social Contract for Education). Raport ten, będący następcą Raportu Faure’a z 1972 r. „Uczyć się, aby być: Świat edukacji dziś i jutro” (Learning to be: The world of education today and tomorrow) oraz Raportu Delorsa z 1996 r. „Edukacja: jest w niej ukryty skarb” (Learning: The treasure within), wskazuje kierunki rozwoju edukacji dla kształtowania bardziej sprawiedliwej i zrównoważonej przyszłości. Od poprzednich dokumentów różni się tym, że nie przedstawia gotowych modeli, ale ukazuje dzisiejszą edukację jako otwarty proces w bardzo gwałtownie zmieniającym się świecie. Opisując cele raportu Sahle-Work Zewde, ówczesna prezydent Federalnej Demokratycznej Republiki Etiopii i przewodnicząca Międzynarodowej Komisji ds. Przyszłości Edukacji, powiedziała:
„Mamy nadzieję, że propozycje przedstawione w tym raporcie, a także dialog publiczny i wspólne działania, do których wzywa, posłużą jako katalizator kształtowania przyszłości ludzkości i planety, która jest pokojowa, sprawiedliwa i zrównoważona”.
Obecne modele edukacyjne, charakteryzujące się przekazywaniem wiedzy przez nauczycieli w szkole, zostały zaprojektowane i opracowane, gdy średnia długość życia człowieka była znacznie krótsza niż 50 lat, a technologia informacyjno-komunikacyjna i zmiany społeczne postępowały w tempie mniejszym niż obecnie. W dzisiejszych czasach nauka musi być kontynuowana przez całe życie.
Edukacja musi również zostać ponownie przemyślana, aby pomóc w reagowaniu na pilne i bezprecedensowe nowe wyzwania, takie jak kryzys klimatyczny, pojawienie się generatywnych technologii sztucznej inteligencji, ciągły wzrost nierówności i utrzymywanie się konfliktów.
Jednym z wyzwań, o których dyskutowano podczas forum było prawo do edukacji przez całe życie w erze cyfrowej. Uczestnicy panelu dyskusyjnego zastanawiali się, w jaki sposób cyfryzacja zmienia podstawowe zasady leżące u podstaw edukacji przez całe życie. Sesja ta dotyczyła również wzajemnie powiązanych praw, takich jak prawo do prywatności, dostępu do informacji, uczestnictwa i niedyskryminacji, badając, w jaki sposób prawa te muszą być chronione w coraz bardziej cyfrowym świecie. Farida Shaheed, specjalna sprawozdawczyni ONZ ds. prawa do edukacji omówiła wnioski z opublikowanego w październiku br. przez jej zespół raportu pt. „Sztuczna inteligencja w edukacji” (A/79/520: Artificial intelligence in education - Report of the Special Rapporteur on the right to education, Farida Shaheed).
Aby sprostać tym wyzwaniom, społeczność międzynarodowa musi przyjąć długoterminową perspektywę tego, w jaki sposób edukacja może pomóc w kształtowaniu bardziej inkluzywnej, sprawiedliwej i zrównoważonej przyszłości.
Obserwatorium Przyszłości Edukacji UNESCO będzie miało na celu wspieranie wszystkich interesariuszy zaangażowanych w edukację w ich wysiłkach na rzecz transformacji edukacji dla kształtowania bardziej sprawiedliwej, inkluzywnej i zrównoważonej przyszłości dla ludzkości i planety. Będzie także służyć jako globalna platforma na rzecz edukacji w rozwoju agendy po roku 2030.
W perspektywie roku 2050 i kolejnych, inicjatywa UNESCO „Przyszłości edukacji: Uczyć się, aby stać się“ ma za zadanie ponowne przemyślenie, w jaki sposób edukacja i wiedza mogą przyczynić się do budowania dobrej przyszłości – takiej, jakiej byśmy sobie życzyli. Wspólne przemyślenia stanowią pierwszy krok do podjęcia wspólnych działań.
Termin kolejnego forum zaproponowano na rok 2026.
→ Strona inicjatywy Futures of Education
→ Strona wydarzenia UNESCO International Forum on the Futures of Education