UNESCO będzie obchodzić Międzynarodowy Dzień Alfabetyzacji (ILD) 8 września 2023 r. pod hasłem „Promowanie alfabetyzacji w świecie przechodzącym transformację: budowanie podstaw zrównoważonych i pokojowych społeczeństw” (Promoting literacy for a world in transition: Building the foundation for sustainable and peaceful societies).
Obchody dnia staną się okazją do połączenia wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz przyspieszenia postępów w osiąganiu Celu 4. Agendy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 w zakresie powszechnego dostępu do edukacji i uczenia się przez całe życie, a także do refleksji nad rolą alfabetyzacji w budowaniu bardziej integracyjnych, pokojowych, sprawiedliwych i zrównoważonych społeczeństw. Wśród tematów poruszanych znajdą się wzajemne relacje między umiejętnością czytania, pisania i liczenia a innymi obszarami rozwoju zarówno każdego człowieka, jak i społeczeństw, alfabetyzacja ma bowiem kluczowe znaczenie dla tworzenia takich społeczeństw.
Międzynarodowy Dzień Alfabetyzacji będzie obchodzony pod tym samym hasłem na całym świecie: na poziomie globalnym, regionalnym, krajowym i lokalnym. W piątek, 8 września 2023 r. (8.15-16.30) w siedzibie UNESCO w Paryżu zorganizowana zostanie konferencja międzynarodowa, podczas której wręczone zostaną Międzynarodowe Nagrody UNESCO w dziedzinie alfabetyzacji.
Szybko zmieniające się kontekst globalny nabrał nowego znaczenia w ciągu ostatnich lat, pogłębiając nierówności między regionami, krajami i społecznościami. W krajach o niskich i średnich dochodach odsetek 10-letnich dzieci, nieumiejących przeczytać ze zrozumieniem prostego tekstu, wzrósł z 57 procent w 2019 roku do około 70 procent w 2022 roku, co pokazuje skalę wyzwań, przed którymi stoimy obecnie w dziedzinie alfabetyzacji.
Międzynarodowy Dzień Alfabetyzacji proklamowany został decyzją 14. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO w 1966 r., w wyniku postanowień Kongresu Ministrów Edukacji w Teheranie (1965) oraz przyjętych na nim postanowień na temat kierunków działań koniecznych dla rozwiązania problemu analfabetyzmu na świecie. Na Kongresie pojawiło się po raz pierwszy pojęcie analfabetyzmu funkcjonalnego.
Od 1967 r. obchody Międzynarodowego Dnia Alfabetyzacji (ILD) odbywają się corocznie na całym świecie po to, aby przypomnieć opinii publicznej o znaczeniu umiejętności czytania, pisania i liczenia jako jednego z podstawowych praw człowieka i fundamentu poszanowania ludzkiej godności. Niestety, pomimo poczynionych postępów, wyzwania w zakresie alfabetyzacji pozostają palące w sytuacji gdy umiejętność czytania, pisania i liczenia jest wciąż poza zasięgiem ponad 771 mln ludzi na świecie. Jest to wyzwanie tym większe, że dziś, poza tym tradycyjnym sposobem rozumienia pojęcia alfabetyzacji, jest ona postrzegana jako umiejętność rozumienia i interpretacji otaczającego świata, a także komunikowania się w coraz bardziej złożonej i coraz bogatszej w informacje rzeczywistości.
Dlatego też, coroczna kampania na rzecz alfabetyzacji służy kształtowaniu wizerunku bardziej wykształconego i zrównoważonego społeczeństwa. W kontekście dokonujących się na świecie gwałtownych niejednokrotnie zmian, w tym także tych wywołanych pandemią COVID-19, dzień staje się też okazją do ponownego przemyślenia wizji przyszłego kształtu edukacji: nauczania i uczenia się, w kontekście realizacji Celów Agendy 2030, w tym przede wszystkim, choć nie tylko, Celu 4. Mówiącego o powszechnym dostępie do wysokiej jakości edukacji dla wszystkich.
Strategia UNESCO alfabetyzacji młodzieży i dorosłych (2020-2025)
Globalne porozumienie na rzecz alfabetyzacji (GAL)
Portal Międzynarodowego Biura Edukacyjnego UNESCO w Genewie