Tegoroczna Międzynarodowa Konferencja Światowego Dnia Wolności Prasy odbędzie się 2 maja w siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Jest to szczególna, jubileuszowa edycja wydarzenia, organizowanego tradycyjnie przez UNESCO, ponieważ przypada w 30. rocznicę proklamowania Światowego Dnia Wolności Prasy przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych na jego 48. sesji w 1993 r. Z tej okazji, w siedzibie ONZ przez cały dzień będą się odbywały różnego rodzaju wydarzenia związane z Dniem.
W ciągu ostatnich 30 lat obchody Światowego Dnia Wolności Prasy służyły dyskusji na temat znaczenia prawa do wolności słowa i różnych aspektów poszanowania wolności prasy. Dziś, w obliczu wielu kryzysów mających miejsce na świecie, wolność mediów, bezpieczeństwo dziennikarzy i wolność wypowiedzi, a także inne prawa człowieka są szczególnie zagrożone i coraz częściej otwarcie podważane.
Do tej sytuacji właśnie nawiązuje tytuł tegorocznej konferencji: „Kształtowanie przyszłości w poszanowaniu praw – wolność wypowiedzi jako siła napędowa wszystkich innych praw człowieka” (Shaping a Future of Rights: Freedom of expression as a driver for all other human rights). W pierwszym Dniu obrad zaplanowane zostały wystąpienia i dyskusje plenarne z udziałem m.in.: Sekretarza Generalnego ONZ, António Gutteresa, Dyrektor Generalnej UNESCO, Audrey Azoulay, Sekretarz-Generalnej Amnesty International, Agnès Callamard, Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka, Volkera Türka, Komisarz ds. Praw Człowieka Rady Europy, Dunji Mijatovic i przedstawicieli najbardziej znaczących mediów światowych: dzienników New York Times i Washington Post oraz stacji CNN, BBC i Al Jazeera. Wydarzenie będzie transmitowane przez stronę internetową Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Jednym ze stałych elementów obchodów Światowego Dnia Wolności Prasy jest ogłoszenie laureata dorocznej Nagrody Wolności Prasy im. Guillermo Cano, planowane w br. na dzień 2 maja, około godziny 19.00, a więc w chwilę po zakończeniu konferencji w siedzibie ONZ. W tym roku laureatkami Nagrody zostały trzy irańskie dziennikarki: Niloofar Hamedi, Elaheh Mohammadi i Narges Mohammadi, prześladowane i aktualnie więzione przez reżim za wieloletnie działania podejmowane w obronie praw człowieka, w tym przede wszystkim praw kobiet.
Dzień Wolności Prasy jest też tradycyjnie okazją do uczczenia pamięci dziennikarzy, którzy stracili życie pełniąc swoje obowiązki służbowe. Od prawie 20 lat UNESCO publikuje listę tych dziennikarzy, na której znalazło się już ponad 1590 nazwisk.
W dniach 1-4 maja br. na całym świecie zorganizowanych będzie wiele wydarzeń, służących promocji wolności słowa i wolnych mediów. W samym Nowym Jorku zaplanowano ich około czterdziestu.
Dzień Wolności Prasy ustanowiony został decyzją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w grudniu 1993 roku, w następstwie zalecenia przyjętego na 26. sesji Konferencji Generalnej UNESCO w 1991 r. To z kolei było odpowiedzią na apel dziennikarzy afrykańskich, którzy w 1991 r. opracowali przełomową Deklarację z Windhoek, wzywającą do ustanowienia i wspierania na całym świecie niezależnej, pluralistycznej i wolnej prasy, podkreślając jej znaczenie dla rozwoju zarówno demokracji, jak i gospodarki.
Przesłanie Dyrektor Generalnej UNESCO z okazji Dnia
Przesłanie Sekretarza Generalnego ONZ z okazji Dnia
Deklaracja z Windhoek (1991)
Plan Działania NZ w sprawie bezpieczeństwa dziennikarzy i problemu bezkarności
Raporty Dyrektor Generalnej nt. bezpieczeństwa dziennikarzy i niebezpieczeństwa bezkarności
Report Sekretarza Generalnego NZ nt. bezpieczeństwa dziennikarzy i problemu bezkarności (A/74/314)
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948)
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1976)