18 stycznia 2017 r. w siedzibie Światowej Organizacji Turystyki w Madrycie zainaugurowany został oficjalnie Międzynarodowy Rok Zrównoważonej Turystyki dla Rozwoju, proklamowany rezolucją (A/RES/70/193) 70. sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych i wpisujący się w założenia Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030. Obchody Roku mają pomóc w przyspieszeniu zmian politycznych, gospodarczych, a także w dziedzinie praktyk biznesowych i nawyków konsumenckich, mających istotne znaczenie dla kształtowania bardziej zrównoważonej turystyki, będącej istotnym elementem realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju. W inauguracji Roku wzięli udział: Z-ca Dyrektor Generalnej UNESCO ds. Kultury, Francesco Bandarin oraz Dyrektor Światowej Organizacji Turystyki, Taleb Rafi.
Ustanowienie Roku Zrównoważonej Turystyki dla Rozwoju jest dowodem uznania ogromnego potencjału przemysłu turystycznego, dostarczającego w tej chwili 10 procent światowych przychodów oraz 30 proc. zysku z eksportu usług, a jednocześnie wyrazem nadziei na przyszły wkład turystyki w redukcję obszarów biedy na świecie oraz w promocję wzajemnego zrozumienia i dialogu międzykulturowego. Z najnowsze statystyki mówią o 1,2 mld podróży zagranicznych odbywanych każdego roku i czyniących turystykę jedna z najbardziej rozwojowych dziedzin gospodarki światowej.
Proklamując Rok, Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych podkreśliło „Znaczenie turystyki międzynarodowej dla lepszego zrozumienia pomiędzy ludźmi na całym świecie, dla budowania świadomości bogactwa dziedzictwa kulturowego różnych cywilizacji, i w ten sposób przyczyniania się do umocnienia pokoju na świecie”. Jak napisała w swoim przesłaniu z okazji Roku Dyrektor Generalna UNESCO, Irina Bokova, „Turystyka jest dziś doskonałym narzędziem przełamywania barier i stereotypów międzykulturowych, wynikających z ignorancji i uprzedzeń.”
Idee te znajdują odzwierciedlenie w wielu dziedzinach aktywności UNESCO czy prowadzonych przez nią programach naukowych i kulturalnych. Jednym z tematów wiodących jest odpowiednia organizacja turystyki do 1052 miejsc Światowego Dziedzictwa, zapewniająca ich należyte utrzymanie, a jednocześnie korzyści dla społeczności lokalnej.
Dobrze zorganizowana turystyka może także znacząco przyczynić się do zrównoważonego rozwoju 116 Miast Kreatywnych UNESCO w 54 krajach, twórczo wdrażających w życie idee Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030, a także 119 Światowych Geoparków, powołanych do życia w 33 krajach, w ramach Międzynarodowego Programu UNESCO Nauki o Ziemi i Geoparków, i wreszcie do rozwoju i promocji 669 Rezerwatów Biosfery w 116 krajach, prowadzących pionierskie badania nad modelem rozwoju ekonomicznego, uwzględniającego potrzeby ochrony środowiska i równoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi.
Turystyka, której rozwój nieodłącznie związany jest z procesami globalizacyjnymi, z przepływem towarów i ludzi, ale także idei i trendów społeczno-kulturowych, może być jednak odpowiednio ukierunkowana, tak, by jej uczestnicy mieli okazję w pełni korzystać z bogactwa dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej, wspomagając jednocześnie rozwój lokalnych przemysłów kultury i nienaruszając integralności odwiedzanych miejsc. Na rozwój takiej właśnie turystyki, chroniącej, a nie niszczącej kulturę, jednoczącej ludzi i sprzyjającej obronie ich godności osobistej i polepszeniu warunków życia, UNESCO będzie kładło szczególny nacisk w Międzynarodowym Roku Zrównoważonej Turystyki dla Rozwoju, m.in. poprzez realizację Programu Światowego Dziedzictwa i Zrównoważonej Turystyki, który nakreśla ramy współpracy międzynarodowej w tym zakresie.
Obchody Roku mają służyć m zwiększeniu świadomości społecznej wkładu zrównoważonej turystyki w rozwój ekonomiczny, a także mobilizacji wszystkich istotnych udziałowców – instytucji publicznych, organizacji pozarządowych, sektora prywatnego i decydentów, do podejmowania wspólnych wysiłków dla wykorzystania turystyki jako katalizatora pozytywnych zmian. W Roku #IY2017 promowana będzie rola turystyki w pięciu istotnych dziedzinach:
Koordynacją obchodów Roku zajmuje się Światowa Organizacja Turystyki (UNWTO) – wyspecjalizowana agenda Narodów Zjednoczonych, która współpracuje w tym zakresie z innymi agendami ONZ, rządami poszczególnych krajów, organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi oraz innymi instytucjami zaangażowanymi w tę tematykę. W obchody włączyć może się każdy, kto zorganizuje odpowiednie wydarzenie.
W 2017 roku UNESCO podejmie szereg inicjatyw wspierających ideę zrównoważonej turystyki, we współpracy z Unią Europejską, Międzynarodową Organizacją Turystyki i innymi partnerami. Będzie także współgospodarzem ważnych konferencji na temat turystyki w Rezerwatach Biosfery regionu Morza Śródziemnego, a także Światowej konferencji na temat roli turystyki i kultury w zrównoważonym rozwoju, planowanej w grudniu 2017 r. w stolicy Omanu, Muskacie.
Strona Międzynarodowego Roku Zrównoważonej Turystyki dla Rozwoju
Kalendarz obchodów Roku na świecie
Strona w portalu UNESCO „Rola kultury w zrównoważonym rozwoju”
Program UNESCO Światowego Dziedzictwa i Zrównoważonej Turystyki